Grafiek van Daalder: de Japanse kopersstaking

Japan is een spaarzuchtig land, wat uiteraard te maken heeft met de vergrijzing die daar al in een vergevorderd stadium is beland. Een groot deel van dit spaargedrag slaat doorgaans in Japan zelf neer, maar doordat de Japanse obligatiemarkt traditioneel relatief weinig rendement biedt (zo staat de Japanse kapitaalmarktrente momenteel op 0,5% tegen 4% in de VS) zijn Japanners standaard vrij actief buiten de eigen landsgrenzen.

De grafiek van deze week geeft weer hoeveel geld Japanse huishoudens - dus niet verzekeraars of banken - gemiddeld genomen in langlopende buitenlandse obligaties belegden. Maand op maand is er soms sprake van vreemde uitschieters, dus kijken we naar het voortschrijdend gemiddelde over twaalf maanden. Dit is belangrijk om in het achterhoofd te houden, want je kijkt hierdoor naar een enigszins vertraagd patroon.

Over de periode 2005 tot 2020 parkeerden Japanse huishoudens maandelijks acht biljoen yen in de buitenlandse obligatiemarkten – dat is zo’n 65 miljard euro per maand. Een aanzienlijk deel kwam terecht op de Amerikaanse markt, maar ook de Europese markt (en dan met name de hoger renderende Italiaanse en Spaanse markten) werd gedurende deze tijd ondersteund door het koopgedrag van de Japanse spaarder.

"Ook de Europese markt werd ondersteund door het koopgedrag van de Japanse spaarder"

Grote trendbreuk 

Tot 2022, want vanaf dat moment zie je een forse ommezwaai. In plaats van kopers, zijn de Japanse huishoudens plotseling netto verkopers geworden. Deels zal dit te maken hebben met de grote verliezen die vorig jaar in de internationale obligatiemarkten werden geleden. Zo daalde de waarde van een goed gespreide internationale obligatieportefeuille in 2022 met maar liefst 17,5% (de Bloomberg Global Agg in USD), de sterkste daling sinds mensenheugenis.

"Een goed gespreide internationale obligatieportefeuille daalde in 2022 met maar liefst 17,5%"

Ter compensatie zakte de yen stevig in waarde ten opzichte van zo’n beetje alle andere munten, waardoor een Japanse belegging in het buitenland juist meer waard werd. Dit alles veronderstelt wel dat Japanse beleggers bereid waren hun wisselkoersrisico niet af te dekken, waarvan je je echt kunt afvragen of dat ook inderdaad het geval was.

Hoge afdekkosten

Obligatiebeleggers zijn vaak risicomijdend, dus de kans is groot dat je dat risico juist wel wil afdekken. Ik vermoed dan ook dat hier een belangrijke reden ligt voor de plotselinge draai in het beleggingsgedrag van de Japanners: de kosten om het valutarisico af te dekken, zijn het afgelopen jaar immers stevig opgelopen.

Deze kosten hangen nauw samen met het verschil in beleidsrente van de centrale banken. Zoals bekend heeft de Fed de rente vorig jaar fors verhoogd in tegenstelling tot de Bank of Japan die juist vasthield aan een (licht) negatieve beleidsrente. Als gevolg daarvan is het verschil in de 2-jaars rente opgelopen van praktisch 0% in 2021 naar ruim 4% nu. Die 4% is een indicatie van hoe hoog de kosten van het afdekken van je valutarisico ongeveer zijn.

Waarschijnlijke Japanse rentestijging

Wat de exacte reden ook mag zijn, de boodschap is dat de Japanse ‘steun’ voor de internationale obligatiemarkten het afgelopen jaar is weggevallen. Of daar op korte termijn veel verandering in zal komen, valt nog te bezien. De verwachting is dat de Kazuo Ueda, die binnenkort tot de nieuwe gouverneur van de Bank of Japan wordt benoemd, een einde zal maken aan het gevoerde beleid van yield curve control, waarmee een verdere stijging van de Japanse kapitaalmarktrente in het verschiet ligt.

Waarom risico nemen met een volatiele wisselkoers, of anders hoge kosten maken om dat risico af te dekken, als je ook in eigen land kan beleggen…?