De digitale revolutie heeft in korte tijd hele bedrijfstakken op zijn kop gezet, maar alle disruptie ten spijt, in de financiële wereld maken voorlopig alleen de digital challengers in China serieuze winst. Bij AllianzGI denken ze te weten waarom dat zo is, en of daar nog eens verandering in komt.
“De digitale transformatie voltrekt zich in een razendsnel tempo, en de bedrijven die dat aangaat, merken dat vaak pas te laat,” vertelt Neil Dwane, hoofd wereldwijde beleggingsstrategie bij Allianz Global Investors in Londen.
Op zich is dat natuurlijk niets nieuws: bedrijven die niet of te laat inspelen op technologische ontwikkelingen hebben het altijd moeilijk gehad. Maar de digitale transformatie waar we nu mee te maken hebben, is echter van een andere orde. Niet langer zijn slechts individuele bedrijven of sectoren het slachtoffer van technologische ontwikkelingen.
“Alle bedrijven zullen worden geraakt door de digitale revolutie, zelfs bedrijfstakken die als weinig dynamisch worden gezien. Volgens onderzoek van de universiteit van Oxford kan maar liefst 47% van de Amerikaanse banen geautomatiseerd worden,” stelt Dwane.
Alipay & Tenpay
Mediabedrijven waren vanaf het begin van deze eeuw de eerste slachtoffers van de digitalisering: door de intrede van internet en de concurrentie van sociale media willen consumenten niet langer betalen voor nieuws en lopen de advertentie-inkomsten terug. De opkomst van e-commerce leidde vervolgens de teloorgang van traditionele winkelketens in.
De nieuwste slachtoffers in de reeks zijn banken. China loopt voorop. Dat land is inmiddels ook al goed voor 50% van de wereldwijde e-commerce omzet. “In grote steden in China kun je bijna nergens meer met cash betalen. Je hebt tegenwoordig een telefoon nodig om een kop koffie of wat te eten te kunnen kopen,” vertelt Raymond Chan, CIO Aziatische aandelen bij AllianzGI. “Alipay en Tenpay (mobiele betaaldiensten die door de twee techbedrijven zijn opgezet) domineren de markt van elektronische betalingen.
De wereld van Ant Financial
Klik op de afbeelding voor een grote versie
Chinese banken zitten met hun handen in het haar. Ze weten echt niet wat ze moeten doen om die ontwikkeling te stoppen.” China’s grote banken zijn weliswaar in staatshanden, maar de Chinese regering ondersteunt het ondergraven van hun business model door Alipay en Tenpay van harte. De techbedrijven passen perfect in het Chinese streven om de VS als supermacht op het gebied van digitale technologie naar de kroon te steken. Dat doen de Chinezen onder meer door fors te investeren in R&D.
Twee handen op een buik
“In ruil voor die steun moeten Chinese bedrijven al hun consumentendata op servers wel in China opslaan, zodat de Chinese staat daar ook toegang toe heeft. Alibaba en Tencent zijn weliswaar private bedrijven, maar ze luisteren ook goed naar de regering,” benadrukt Chan. Op deze manier komen bedrijven als Alibaba en Tencent de Chinese overheid goed van pas om een uitgebreid surveillancesysteem op te zetten, en zoveel mogelijk informatie over haar onderdanen te weten te komen.
Maar betekenen de opkomst van Alipay en Tenpay nu dat de traditionele financiële sector in China ten dode is opgeschreven? Dat hoeft niet. Als traditionele bedrijven op tijd de digitale technologie omarmen, dan hebben ze nog een kans. Zoals verzekeraar Ping An, in Nederland bekend als eigenaar van het voormalige SNS Reaal, dat de afgelopen jaren fors in nieuwe technologie heeft geïnvesteerd.
“Als aanvulling op hun verzekeringsproducten hebben ze bijvoorbeeld een app ontwikkeld waarmee een e-consult met de dokter kan worden ingepland,” vertelt Chan.
Europa blijft achter
Ook in Europa zijn er digitale start-ups die de concurrentie met de grote consumentenbanken aangaan, zoals het Britse Revolut. Waar hun Chinese tegenhangers door het ontbreken van privacywetgeving miljoenenwinsten kunnen maken met het doorverkopen en gebruiken van consumentendata, hebben deze bedrijven die mogelijkheid echter niet. Winst maken is daardoor voorlopig moeilijk voor ze. Zo vermeldt Revolut trots op de eigen website dat het klanten al 560 miljoen pond (628 miljoen euro) aan kosten heeft bespaard in vergelijking met de bedragen die ze aan traditionele banken waren kwijt geweest om bijvoorbeeld geld op te nemen in het buitenland.
De winst van de grootbanken is alleen al dankzij Revolut dus met honderden miljoenen euro’s teruggelopen, maar Revolut zelf maakt geen winst. Sterker nog, begin dit jaar meldde het trots de ‘eerste digitale bank start-up in Europe’ te zijn die ‘break-even’ draaide.
Prijskracht
Wanneer komt die winst? Dit is de donkere kant van de digitale revolutie: digital challengers halen weliswaar massaal klanten weg bij gevestigde bedrijven, die daardoor hun winst zien kelderen, maar de nieuwe digitale bedrijven, die klanten blij maken met lage prijzen en meer service, maken zelf niet of nauwelijks winst.
Gezien de astronomische waarderingen van bedrijven als Amazon, de enorme koerswinsten van tech-aandelen in de afgelopen jaren én de grote belangstelling van durfkapitalisten in kleinere digital challengers verwachten beleggers dat die nieuwe bedrijven uiteindelijk wel winst zullen gaan maken. Dat denken ze bij AllianzGI ook.
“Er komt een moment dat Jeff Bezos zijn prijzen omhoog kan doen, bijvoorbeeld als er binnen 20 kilometer van je huis geen fysieke winkel meer is waar je toiletpapier kunt kopen,” meent Steve Berexa, CIO wereldwijde aandelen bij AllianzGI, die meteen wel een kanttekening stelt. “In Europa ligt dat lastiger door de strenge mededingingsregels. Je kunt daar niet simpelweg winstgevend worden door het uitschakelen van al je concurrenten.”
Betalen met data
Ook digital bankieren ziet AllianzGI nog wel winstgevend worden. Berexa’s college Dwane: “In potentie kan een bedrijf als Google [of Revolut] gratis bankieren aanbieden in ruil voor toestemming om je data te gebruiken voor het plaatsen van advertenties of verkopen van andere diensten en producten. Als je dat niet wilt, dan kun je een maandelijks bedrag blijven betalen.”