Volatiliteit is een goede vriend

Volatility is geen risico, zo luidde de kop van een recent IEXProfs-artikel. Dat is de kernachtige samenvatting van de opinie van John Bennett, de manager van een aantal Europese fondsen bij Henderson Global Investors.

Lees ook: Volatiliteit is geen risico

Bennett gaf aan dat beleggers en analisten veel te nerveus worden van koersbewegingen. Als de beurs 5% daalt, spreekt men al van kelderende koersen, en bij 10% hebben we een crash.

Volgens de vermogensbeheerder moet een belegger een marktcorrectie van 25% kunnen doorstaan. Als dat niet het geval is, dan behoort hij niet in de markt te zijn.

Volatiliteit goede vriend

Ik ben het in grote lijnen eens met Bennett. Voor de langetermijnbelegger die zich flinke koersdalingen kan permitteren, is volatiliteit geen risico. Integendeel, onzekerheid en een flinke beweeglijkheid van de koersen zijn als een goede vriend.

Zonder volatiliteit is een mooi rendement moeilijk haalbaar. Immers, ten grondslag aan volatiliteit ligt de onzekerheid over de prestaties van bedrijven en de omgeving waarin ze opereren.

Die onzekerheid maakt dat voor aandelen een risicopremie wordt betaald. Die risicopremie incasseert de langetermijnbelegger, waardoor het mooie rendement op risicodragende investeringen kan ontstaan.

Niet het eeuwige leven

Als elke belegger zou denken en handelen zoals Bennett, zou die risicopremie veel lager zijn en de rendementsvooruitzichten voor aandelen minder gunstig. Gelukkig voor Bennet zien veel belegger volatiliteit wel als een risico, waarvoor een premie moet gelden.

En dat is ook weer niet zo onlogische gedacht. Want de beleggingswereld bestaat niet alleen uit langetermijnbeleggers. Integendeel, het lot van elke belegger is dat hij uiteindelijk een kortetermijnbelegger zal worden.

We hebben nu eenmaal niet het eeuwige leven, ook Bennett niet. Voor zijn fonds is dat anders, maar privé kan ook de succesvolle Europese fondsbeheerder niet voor altijd een 30-jaars beleggingshorizon hebben.

Rendement goedmaken

Dat de beleggingstermijn van grote invloed is op de vraag of volatiliteit als risico moet worden gezien, wordt duidelijk uit het volgende voorbeeld. Stel dat een aandelenbelegging over een periode van 30 jaar een gemiddeld jaarlijks rendement van 6% oplevert.

Een investering van 10.000 euro is na die periode ruim 57.000 euro waard. Stel dat één dag na de investering van 10.000 euro de koersen met 25% dalen. De waarde van de investering is dan nog 7.500 euro.

Vanaf dat niveau is een jaarlijks rendement van 7% noodzakelijk om de 57.000 euro te behalen die een dag eerder met 6% bereikt zou worden. Dus de koersval van 25% een dag later betekent dat jaarlijks 1% extra rendement moet worden behaald.

Een dag later instappen

Dat is te overzien. Andersom, als de koers een dag later met 25% stijgen, zou instappen betekenen dat over de 30-jaars periode slechts 5,2% rendement op jaarbasis wordt behaald.

Grote (negatieve) koersfluctuaties hebben op bij een langetermijnbelegging dus met een beperkt extra rendement worden opgevangen. Enige nuancering is op zijn plaats.

De procentuele verschillen zijn weliswaar klein, maar 7% rendement, dus een dag later instappen, zou over een periode van 30 jaar bijna 19.000 euro meer opleveren. Dat is een 33% hogere opbrengst.

Kortertermijnherstel

Zou zijn ingestapt na een koersstijging van 25%, dan komt de eindwaarde bij 5,2% uit op nog geen 46.000 euro, een 20% lagere opbrengst. De verschillen worden uiteraard groter bij een horizon van bijvoorbeeld vijf jaar.

Dan betekent na een koersval van 25% een dag later, in plaats van 6% per jaar een rendement van 12,3% per jaar nodig is om hetzelfde eindbedrag te behalen. De aanname in deze berekening is dat over de gegeven periode (vijf jaar of 30 jaar) het gemiddelde rendement 6% zou zijn.

Dat is voor 30 jaar misschien nog wel een redelijke aanname, maar voor vijf jaar natuurlijk en stuk meer onzeker. Als de belegger is ingestapt en de koersen dalen met 25% is het de vraag of er op korte termijn herstel optreedt.

Zwak punt redenering

Sterker, er is natuurlijk geen enkele garantie dat de koersen niet nog veel verder dalen. Dat is ook het zwakke punt in de redenering van Bennett. Een daling van 25% hoeft nog niet eens het probleem te zijn, maar de onzekerheid wat er na een dergelijke koersval gebeurt, is dat wel.

Als de veronderstelling is dat de 25% het maximale is, dan kun je altijd wegkomen met de gedachte dat volatiliteit geen probleem is. Het is geen probleem, als u maar de tijd hebt en de koersen zich met zekerheid herstellen.

De discussie over volatiliteit en risico is een zeer interessante. Enerzijds is volatiliteit een eenvoudige maatstaf om te laten zien hoe groot de schokken in de beleggingspositie (kunnen) zijn.

Laagrisico-investering

Maar volatiliteit is een historisch begrip en het heeft alleen maar waarde als risicomaatstaf als de in het verleden gerealiseerde volatiliteit ook iets zegt over de toekomstige.

Er zijn bedrijven die naar hun aard opereren in stabiele markten en producten voortbrengen die weinig gevoelig zijn voor conjunctuurschommelingen. De aandelen van die bedrijven hebben doorgaans een lagere volatiliteit.

Maar het risico van dergelijke aandelen is niet laag vanwege de beperkte volatiliteit ervan, maar de volatiliteit is laag als gevolg van het lagere risico van het bedrijf. Of het daarmee ook een laagrisico-investering is, is daarmee zeker niet gezegd.

Risico lastig begrip

Door het ingeprijsde lage risico, zijn de aandelen relatief duur (lagere risicopremie) en het verwachte rendement beperkt. Als het bedrijf toch een keer tegenslag moet verwerken kunnen de koersgevolgen groot zijn.

Als een cyclisch (risicovoller) bedrijf een mindere periode ingaat, zullen de koersgevolgen mogelijk beperkter zijn, omdat beleggers dergelijke tegenslag al in de koers verwerkt hebben (via de risicopremie).

Risico is een lastig begrip. Volatiliteit als enige indicator voor risico is te beperkt. Natuurlijk is de beweeglijkheid wel een indicator voor het risico van een belegging.

Maar de belangrijkste manier om risico’s te beoordelen en in te schatten, is toch precies te weten waarin u belegt en de achterliggende risico’s en de gevolgen daarvan in te schatten. Dat geldt voor zowel de kortetermijn- als de langetermijnbelegger.