Wat is goed risicomanagement? De heftige beursreactie op de uitslag van het Britse referendum dwingt Marcel Tak na te denken over risicobeheersing. 28 juni 2016 10:30 • Door Marcel Tak Dat was een harde klap, afgelopen vrijdag. De meeste van dit soort abrupte marktbewegingen komen onverwacht. Een lange periode van optimisme kan ineens omslaan in een (korte) periode van forse neerwaartse bewegingen. Dat is nou eenmaal het risico dat hoort bij beleggen. De sterke beursval afgelopen vrijdag kwam echter niet vanuit het luchtledige. Al maanden was bekend dat de Britten op 23 juni een referendum over de zogenaamde Brexit zouden houden. Al evenzo lang wezen peilingen uit dat, hoewel misschien niet het meest waarschijnlijke scenario, het uittreden van het VK een reële uitkomst kon zijn. Toen de uitslag daar was, waren de financiële rapen gaar en begonnen de bank- en verzekeringsaandelen aan hun vrije val. De markt was volkomen verrast. Onderzoek Allianz Uit de gebeurtenissen blijkt nog maar weer eens dat risicobeheersing een moeilijke zaak is. Dat wordt ook geïllustreerd in het rapport RiskMonitor 2016 van Allianz. Volgens het onderzoek van de Duitse verzekerings- en vermogensbeheergroep hanteren de meeste institutionele beleggers wereldwijd nog dezelfde risicobeheersingstrategieën als voor en tijdens de kredietcrisis van 2008. Opmerkelijk, want diezelfde beleggers geven aan dat de toenmalige modellen eigenlijk helemaal niet gewerkt hebben om de destijds enorme volatiliteit op de beurzen onder controle te krijgen. Volgens het rapport gaf slechts 38% van de institutionele beleggers aan dat hun risicobestrijding in die periode adequaat was en naar behoren functioneerde. Dat lijkt een laag percentage, maar enige nuancering past daarbij. De kredietcrisis van 2008 was ongekend en ongezien in omvang en gevolgen. Wereldwijd werden alle asset categorieën gekraakt, zowel aandelen, vastgoed en ook obligaties. Als onder die omstandigheden bijna 40% aangeeft dat de risicomodellen goed werken, kun je dat ook als een meevaller zien. De lessen van gisteren Allianz meent echter dat risicobeheersing aan herziening toe is op basis van 68% van de beleggers dat aangeeft daar behoefte aan te hebben. En nog mooier: ze zijn bereid daarvoor te betalen. Wat waren de belangrijkste risicobeheersingsystemen tijdens de kredietcrisis? Het zijn de bekende methoden als diversificatie over asset classes en regio's en duration management voor obligaties. Dynamische asset allocatie speelt ook een grote rol, alsmede risicobudgettering en directe afdekking. Er lijkt mij helemaal niets mis met die strategieën, maar ze hebben destijds niet voor alle beleggers optimaal gewerkt. Bijvoorbeeld omdat nagenoeg niemand een dergelijk crisis in deze omvang zag aankomen, de gevolgen zeer ernstig waren en de correlaties tussen verschillende assets en regio's veel groter waren dan in andere crisis. Het gevaar van de roep om een nieuw instrumentarium door beleggers en adviseurs is dat de risicobeheersing precies wordt afgestemd op de vorige crisis. Die doet zich de volgende keer echter niet voor. Beleggers geven nu als belangrijkste risico aan een voortdurend hoge volatiliteit. Daarnaast speelt het onzekere monetaire beleid van de centrale banken en de ultra-lage rendement op obligaties een rol. Risico is ook kans Ook hierbij zou ik nuancerende opmerkingen willen maken. Natuurlijk zijn bovengenoemde risico-inschattingen begrijpelijk, hoewel over volatiliteit als risico je nog kunt twisten. Zeker als het om langetermijnbeleggers gaat. Maar kernpunt is dat risico van alle tijden is. We hoeven alleen maar de koersbewegingen van aandelen over de afgelopen decennia te zien, met tal van kleinere en grotere crisis, om dat in te zien. Misschien zijn de risico's niet groter dan in het verleden maar wel het risicobewustzijn. Door de toegenomen informatie kunnen we de afzonderlijke risico's makkelijker waarnemen en benoemen. Dat heeft ook zijn nadelen. Het indekken tegen specifieke risico die door beleggers wordt gezien, wordt daardoor alleen maar duurder. Al is het alleen maar vanwege de hoge impliciete volatiliteit van derivaten, die gebruikt worden bij risicoafdekking. Over volatiliteit gesproken, je kunt je afvragen of volatiliteit voor langetermijnbeleggers wel als een risico moet worden gezien, maar juist veel eerder als een kans. Hoe hoger de volatiliteit, hoe lager de waardering van aandelen en hoe meer rendementsperspectief op langere termijn. Geen garantie Langetermijnbeleggers behoren sterk fluctuerende koersen niet als een last te ervaren. Als beleggers dat wel als een risico ervaren, dan hebben zij voor de verkeerde assetallocatie gekozen in relatie tot het risicoprofiel. Volatiliteit behoort voor (langetermijn)beleggers niet als een risico maar veeleer als een kans te worden gezien. Door als tegenpartij te opereren van naar verzekering zoekende kortetermijnbeleggers door het verkopen van derivaten, kan extra rendement gemaakt worden. Wat betreft de lage rente-omgeving, mede als gevolg van het gevoerde monetaire beleid, kunnen de oude risicobeheersingtechnieken die niet werkten in de kredietcrisis, nu uitstekend gebruikt worden. De lage rente en het onzekere monetaire beleid zouden ertoe moeten leiden dat beleggers hun posities in langlopende obligaties fors verminderen. Duration management als uitgelezen instrument de ultralage rentepolitiek op lange termijn de baas te worden! Maar, zo zal de tegenwerping tegen deze vorm van risicobeheersing zijn, dat betekent nauwelijks of zelfs een negatief rendement op deze assetclass. Mijn antwoord is dat dit een juiste constatering is. Maar dat is het feitelijke gevolg van de actuele marktomstandigheden. Waar de rente laag of zelfs negatief is, kan niet op een kunstmatige manier extra rendement worden behaald onder het mom van risicobeheersing. Lagere rendementen Dat is misschien wel de belangrijkste boodschap aan belegger. Accepteer dat toekomstige rendementen in de toekomst een stuk lager liggen. Dit punt bij de samenstelling van de beleggingsportefeuille als uitgangspunt nemen, is misschien we de belangrijkste bijdrage om een goed risicomanagement te voeren. Het hanteren van nieuwe complexe methoden, die bovendien hoog geprijsd zullen zijn, bieden geen garantie afdoende bescherming te bieden tegen de volgende crisis. Marcel Tak is zelfstandig beleggingsadviseur en oprichter/beheerder van het Bufferfund. De informatie in deze column is niet bedoeld als professioneel beleggingsadvies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen. Deel via:
Assetallocatie 22 apr Janus Henderson kiest voor cyclisch Europa Janus Henderson Investors kiest voor smallcaps en Europese aandelen. Volgens de Brits-Amerikaanse vermogensbeheerder houden beleggers te weinig rekening met een groeivertraging in de VS veroorzaakt door een langer hoog blijvende rente.
Opinie 18 apr Yes! Wereldwijde groei versnelt In 2023 presteerde de Amerikaanse economie beter dan de meeste andere regio's in de wereld. Ook in 2024 gaat het de VS voor de wind, waarbij Grace Peters van J.P. Morgan Private Bank verwacht dat de economische groei in de rest van de wereld nu ook in een hogere versnelling gaat.
Assetallocatie 18 apr Van Lanschot Kempen koopt niet langer Japanse aandelen Van Lanschot Kempen is afgestapt van zijn overwogen-positie in Japanse aandelen. De bedrijfswinsten ontwikkelen zich nog steeds goed, maar de waarderingen beginnen flink op te lopen.
Assetallocatie 17 apr Cashberg langs de lijn gaat nergens naartoe Gerben Lagerwaard van State Street Global Advisors gelooft er niets van dat de gigantische hoeveelheid geld die nu in geldmarktfondsen is geparkeerd binnen afzienbare tijd naar de aandelenmarkt wordt gealloceerd.
Assetallocatie 16 apr "Impact aanval van Iran op financiële markten is beperkt" "De directe actie van Iran tegen Israël dit weekend heeft geleid tot de vrees voor verdere escalatie, maar bij afwezigheid van een volledige crisis in de regio - wat niet ons basisscenario is - denken we dat de impact op de financiële markten beperkt zal blijven." Dat schrijft Greg Hirt van Allianz Global Investors.
Assetallocatie 16 apr Amundi positiever over komende 10 jaar, negatiever over 25 jaar Amundi AM is sceptischer geworden over snelle maatregelen tegen het opwarmen van de aarde. De eerste 10 jaar is dat nog gunstig voor beleggers. Daarna wordt de rekening betaald.