Meer kosten, hoger rendement? Er blijkt geen verband te bestaan tussen de hoogte van de kosten en het behaalde rendement van pensioenfondsen. 22 september 2015 12:05 • Door Marcel Tak U kent vast reclames van de Duitse discounter die laat zien dat zijn producten net zo lekker zijn als de bekende A-merken. Het enige verschil is de prijs. Dezelfde kwaliteit voor een lagere prijs, zo is de boodschap. Met die boodschap kwam Kas Bank naar buiten. De specialist in effectendienstverlening presenteerde de conclusies van zijn eerste Kostenbenchmark rapportage voor pensioenfondsen. Deze zijn volgens de bank helder. Er blijkt geen verband te bestaan tussen de hoogte van de kosten en het behaalde rendement van pensioenfondsen. Anders gezegd, hogere kosten van beheer leiden niet per definitie tot een beter rendement. Misschien nog wel belangrijker, er is ook geen directe relatie tussen kosten en outperformance ten opzichte van de benchmark. Duur is niet beter Die laatste constatering lijkt dicht aan te liggen bij de gedachte dat (duur) actief beheer niet tot betere resultaten leidt dan het goedkopere passieve indexbeleggen. Op grond daarvan is het resultaat van het Kas Bank onderzoek niet verrassend. Echter, goed beschouwd is de conclusie van het onderzoek niet helemaal in lijn met de argumenten voor indexbeleggen. Als dat wel het geval zou zijn, zou de conclusie moeten luiden dat er wel een verband is tussen kosten en outperformance. Dan zouden lagere kosten namelijk tot een putperformance moeten leiden. Dat is kennelijk niet het geval, zonder dat het omgekeerde waar is. Hogere kosten leiden kennelijk ook niet per definitie tot een outperformance. Slechts een jaar Ik heb een paar kanttekeningen die de harde Kas Bank conclusie relativeert. Zo is het jammer dat het onderzoek niet openbaar is. We moeten het doen met een enkele headlines waarin de genoemde conclusies worden opgesomd. Nader inzicht hoe Kas Bank tot deze conclusies is gekomen, is er niet. Eén ding is wel duidelijk, het onderzoek is gebaseerd op de kwartaalrapportages van DNB over 2014. Dat betekent dat de relatie tussen kosten en het beleggingsresultaat is gebaseerd op de gegevens over één jaar. Dat is nogal mager om conclusies te trekken. Eigenlijk is het helemaal geen basis om conclusies te trekken. Pas als over meerdere jaren consequent de afwezigheid van de relatie tussen kosten en outperformance wordt gevonden, zijn robuustere conclusies denkbaar. Groot is beter? Een tweede kanttekening is dat de hoogte van de kosten van een pensioenfonds mede wordt bepaald door de omvang van het pensioenfonds. Hoe groter het fonds, hoe lager de kosten. Volgens een onderzoek van de AFM (mei 2015) hebben pensioenfondsen met een beheerd vermogen van meer dan tien miljard euro significante kostenvoordelen ten opzichte van kleinere fondsen. Als we aannemen dat kleine pensioenfondsen niet beter of slechter beleggen dan grote, zouden grotere fondsen met hun lagere kosten, netto beter moeten presteren dan de kleinere fondsen. Nu uit het onderzoek blijkt dat de kosten geen verband houden met de beleggingsresultaten, kan slechts één van onderstaande conclusies waar zijn: Kleinere pensioenfondsen hebben weliswaar hogere kosten, maar hebben betere beleggingsresultaten dan de grotere. Per saldo scoren beide categorieën pensioenfondsen daardoor even goed scoren qua (netto)rendement. Aan het onderzoek deden geen of weinig grote pensioenfondsen mee. Als da het geval is, is het onderzoek niet representatief en zijn de conclusies nog meer wankel. Meerwaarde advies Een derde kanttekening is de vraag of Kas Bank wel een juist inzicht in de kosten heeft verkregen. Opnieuw grijp ik terug naar de rapportage van AFM. In het onderzoek van mei gaf de toezichthouder aan dat de kostenrapportage van pensioenfondsen flink is verbeterd ten opzichte van enkele jaren geleden. Maar dat neemt niet weg dat met name bij vastgoed, private equity en hedgefunds het inzicht in de gemaakte kosten niet goed is. In deze beleggingscategorieën geeft meer dan 70% van de fondsen foutieve of onvolledige informatie over de kosten. Op basis van deze cijfers moeten we er rekening mee houden dat de opgegeven kosten in het Kas Bank-onderzoek ook niet (helemaal) correct zijn. Ondanks de gemaakte kanttekeningen en mijn gevolgtrekking dat de conclusies heel voorzichtig moeten worden geïnterpreteerd, bevestigt de Kas Bank conclusie dat de meerwaarde van advies en beheer uiterst moeizaam aantoonbaar, zo niet afwezig is. Vrijer stelsel Dat is voor de pensioenbeheerder goed om te weten. Zij kunnen op basis van deze informatie hun strategie aanpassen in het belang van hun klanten. En als ze dat niet doen? Helaas is ons pensioenstelsel zo ingericht dat de klanten niet direct hun ongenoegen kunnen laten blijken door naar een ander fonds over te stappen. Onderzoek zoals dat van Kas Bank helpt zeker bij aan het verlagen van kosten. Maar een vrijer stelsel zou een minstens zo belangrijke bijdrage kunnen leveren. Ik zou graag een rapport zien van een onderzoek dat de (gunstige) effecten van een vrijer pensioenstelsel becijfert. Marcel Tak is zelfstandig beleggingsadviseur en oprichter/beheerder van het Bufferfund. De informatie in deze column is niet bedoeld als professioneel beleggingsadvies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen. Deel via:
Assetallocatie 22 apr Janus Henderson kiest voor cyclisch Europa Janus Henderson Investors kiest voor smallcaps en Europese aandelen. Volgens de Brits-Amerikaanse vermogensbeheerder houden beleggers te weinig rekening met een groeivertraging in de VS veroorzaakt door een langer hoog blijvende rente.
Opinie 18 apr Yes! Wereldwijde groei versnelt In 2023 presteerde de Amerikaanse economie beter dan de meeste andere regio's in de wereld. Ook in 2024 gaat het de VS voor de wind, waarbij Grace Peters van J.P. Morgan Private Bank verwacht dat de economische groei in de rest van de wereld nu ook in een hogere versnelling gaat.
Assetallocatie 18 apr Van Lanschot Kempen koopt niet langer Japanse aandelen Van Lanschot Kempen is afgestapt van zijn overwogen-positie in Japanse aandelen. De bedrijfswinsten ontwikkelen zich nog steeds goed, maar de waarderingen beginnen flink op te lopen.
Assetallocatie 17 apr Cashberg langs de lijn gaat nergens naartoe Gerben Lagerwaard van State Street Global Advisors gelooft er niets van dat de gigantische hoeveelheid geld die nu in geldmarktfondsen is geparkeerd binnen afzienbare tijd naar de aandelenmarkt wordt gealloceerd.
Assetallocatie 16 apr "Impact aanval van Iran op financiële markten is beperkt" "De directe actie van Iran tegen Israël dit weekend heeft geleid tot de vrees voor verdere escalatie, maar bij afwezigheid van een volledige crisis in de regio - wat niet ons basisscenario is - denken we dat de impact op de financiële markten beperkt zal blijven." Dat schrijft Greg Hirt van Allianz Global Investors.
Assetallocatie 16 apr Amundi positiever over komende 10 jaar, negatiever over 25 jaar Amundi AM is sceptischer geworden over snelle maatregelen tegen het opwarmen van de aarde. De eerste 10 jaar is dat nog gunstig voor beleggers. Daarna wordt de rekening betaald.