Waar gedrag het verschil maakt Soms vallen marktbewegingen niet te verklaren met gebruikelijke methodes, maar biedt behavourial finance duiding. 5 september 2014 11:45 • Door Ruben Munsterman Soms vallen marktbewegingen niet te verklaren met gebruikelijke methodes, maar biedt behavourial finance duiding. "De korte termijn-bewegingen van de markt worden meestal gestuurd door emotie en gedrag. Zelfs Warren Buffett en Mark Mobius gebruiken deze kennis, alleen benoemen zij het niet." Frances Hudson werkt als Global Thematic Strategist op de beleggingsafdeling van de Schotse asset manager Standard Life Investments. Een belangrijk onderdeel van haar werk is het bestuderen van hoe de beslissingen van beleggers tot stand komen, ook wel behavourial finance genoemd. “Bij onze aandelenselectie maken we gebruik van drie analyses: fundamenteel, macro en behavourial finance,” vertelt Hudson tijdens een bezoek aan Nederland. KahnemanBehavourial finance, dat onder beleggers en het grote publiek bekend is geworden dankzij Daniel Kahneman, bestudeert de sociologische, emotionele, cognitieve en psychologische factoren die financiële beslissingen beïnvloeden. Het schopt dus tegen de veronderstelling aan dat de markt enkel rationeel is. Aanhangers van behavourial finance denken dat beleggers worden beïnvloed door cognitieve gebreken en emoties, zoals verkeerde aannames en overmoed. Grote groepen beleggers vertonen een bepaald gedrag, waardoor de markt weer wordt beïnvloed. Hudson bestudeert naar eigen zeggen het gedrag van beleggers om ontwikkelingen te verklaren die door ‘de gebruikelijke waarderingsmethodes’ niet kunnen worden verklaard. “De volatiliteitindex VIX wordt bijvoorbeeld beschouwd als de belangrijkste, objectieve angstindicator. Op dit moment staat die heel laag, dus dat verklaart niet de geopolitieke spanningen op de wereld, terwijl beleggers zich daar wel degelijk zorgen over maken.” Gematigde voorstanderFinancieel journalist Daniel Ben-Ami, die een keer met Hudson op de radio in debat ging over het onderwerp, noemde haar een ‘gematigde voorstander van behavourial finance.’ In die omschrijving kan de dame van Standard Life Investments zich wel vinden. “Ik geloof niet dat een beslissing honderd procent rationeel is, net zoals dat een beslissing ook nooit honderd procent emotioneel is. Neem de koers-winstverhouding. Dit lijkt een rationele rekenmethode, maar de interpretatie ervan kan bij ieder bedrijf of in iedere periode weer anders zijn.” Hudson gebruikt behavourial finance vooral als een manier om korte termijnontwikkelingen te voorspellen. “Op de lange termijn leiden de fundamenten uiteindelijk de markt, terwijl korte termijnontwikkelingen vaak worden bepaald door gedrag en emotie.” Sell in mayVeel tijdelijke seizoensgebonden bewegingen ontstaan bijvoorbeeld door psychologische factoren. Hudson noemt twee bekende voorbeelden: “In Amerika zie je altijd een kortstondige beursopleving na Thanksgiving omdat handelaren dan meer relaxed zijn. En het adagium ‘Sell in May and go away, but remember to come back in September’ komt voort uit de verklaring dat de goede, ervaren beleggers in de zomer op vakantie zijn, terwijl de juniors het overnemen. Dat zorgt voor meer volatiliteit en onvoorspelbare bewegingen op de beurs.” Dit soort ontwikkelingen gebeuren volgens Hudson zo vaak dat ze geen toeval meer genoemd kunnen worden. Een veelvoorkomende cognitieve beïnvloeding bij beleggers is de neiging om risico’s te overschatten en kansen te onderschatten. Dat komt doordat een verlies voor mensen zwaarder telt dan een winst. Iemand die eerst 100 euro wint, maar daarna 75 euro verliest, kan zich alsnog zuur voelen terwijl de 25 euro winst op basis van de kansberekening in die situatie misschien wel een goede uitkomst is. Deze theorie heet de prospect theory, welke is bedacht door Daniel Kahneman. Bezoek geen managementEen andere bekende theorie van Kahneman is de confirmation bias. Die houdt in dat mensen vooral geneigd zijn te horen waar zij al in geloven. James Montier schrijft in zijn paper Seven Sins of Fund Management onder meer dat fondsmanagers daarom beter niet met het bestuur van een bedrijf kunnen gaan praten. Fondsmanagers gaan namelijk alleen bij een bedrijf op bezoek als zij daar kansen zien. Tijdens het bezoek zal de directie enkel de aanname van de fondsmanager nog eens bevestigen. Een directeur zal immers nooit over zijn bedrijf zeggen dat het ruk gaat. Moeten fondsmanagers meer bewust worden van deze cognitieve beperkingen? “Alleen bewust zijn van cognitieve beperkingen is niet genoeg, een belegger moet er ook op inspelen,” zegt Hudson. Veel goede beleggers gebruiken al behavourial finance in hun strategieën, legt Hudson uit, alleen benoemen zij dat niet. Als voorbeelden geeft ze Warren Buffett en Mark Mobius, die meestal kopen als het crisis is en iedereen in paniek zijn aandelen dumpt. Buffett en Mobius spelen zo in op de emotionele situatie van beleggers op de korte termijn. Als de aandelen daarna op de lange termijn weer naar hun gebruikelijke fundamenten stijgen, hebben deze beleggersgoeroes een flinke winst in de pocket. Ruben Munsterman is redacteur bij IEXProfs. De informatie in deze column is niet bedoeld als professioneel beleggingsadvies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen. Klik hier voor een overzicht van Rubens actuele beleggingen. Deel via:
aandelen 02 mei Aandelen doen het op de lange termijn altijd beter Beursblogger Jonathan Clements geeft 5 goede redenen om op de lange termijn altijd te vertrouwen op de veerkracht van aandelen.
Assetallocatie 02 mei Ook zonder renteverlaging zijn aandelen de beste keuze Evan Brown, hoofd multi-asset bij UBS AM, blijft positief over aandelen, ook als de inflatie hardnekkig hoog blijft en de beloofde renteverlagingen van de Fed er dit jaar niet gaan komen. "Dat er minder rekening wordt gehouden met renteverlagingen heeft meer te maken met de sterke economische groei dan met de hardnekkig hoge inflatie."
Assetallocatie 22 apr Janus Henderson kiest voor cyclisch Europa Janus Henderson Investors kiest voor smallcaps en Europese aandelen. Volgens de Brits-Amerikaanse vermogensbeheerder houden beleggers te weinig rekening met een groeivertraging in de VS veroorzaakt door een langer hoog blijvende rente.
Opinie 18 apr Yes! Wereldwijde groei versnelt In 2023 presteerde de Amerikaanse economie beter dan de meeste andere regio's in de wereld. Ook in 2024 gaat het de VS voor de wind, waarbij Grace Peters van J.P. Morgan Private Bank verwacht dat de economische groei in de rest van de wereld nu ook in een hogere versnelling gaat.
Assetallocatie 18 apr Van Lanschot Kempen koopt niet langer Japanse aandelen Van Lanschot Kempen is afgestapt van zijn overwogen-positie in Japanse aandelen. De bedrijfswinsten ontwikkelen zich nog steeds goed, maar de waarderingen beginnen flink op te lopen.
Assetallocatie 17 apr Cashberg langs de lijn gaat nergens naartoe Gerben Lagerwaard van State Street Global Advisors gelooft er niets van dat de gigantische hoeveelheid geld die nu in geldmarktfondsen is geparkeerd binnen afzienbare tijd naar de aandelenmarkt wordt gealloceerd.