85% underperformers blabla

Zo, heeft u in blinde paniek al uw actieve fondsen al verkocht? Want hoe lang wilt u vasthouden aan dat stelletje duurbetaalde, notoire underperformers? U hebt het toch zeker wel gelezen?

85% of stock-pickers at large-cap funds are trailing their benchmarks - their worst performance in 30 yrs. http://t.co/fDYa5siw9C via @MONEY

— Trend Intelligence (@Ed_Sadowski) 4 december 2014

Ja. En toen?

"Slechts 15% actieve managers verslaat de index". U komt deze headline overal tegen. Want het veroorzaakt reuring, het oogt in het belang van de belegger en het past naadloos in de geest van de tijd. Wat je nergens terugleest is dat die 85% gaat om Amerikaanse largecap-fondsen. Dat is een heel ander speelveld dan - ik noem maar wat - frontier markets equities, of high yield bonds. 

Wat ik bedoel te zeggen is dat in de drang om snel te zijn (knip, plak) en om te scoren (ronkende headline) voor de nuance geen plek meer is. We hebben met zijn allen, zeker in deze tijden waarin vluchtige ' journalistiek' de toon zet de neiging elk dilemma op Orwelliaanse wijze te schetsen.

Four legs good. Two legs bad. 

Passief goed, actief slecht. Of: aandelen goed, obligaties slecht. Of: wit goed, zwart slecht (pardon, andersom). Enzovoorts.

Natuurlijk, ik ben bedenker van de IEX Fonds 40. En ja, ik verkas binnenkort naar een actieve asset manager, maar ik verkies toch liever de nuance dan het klakkeloos nablaten van ronkende koppen. Ik heb IEX-dna en kom uit de Kraland-school, dus ik weet alles van ronkende koppen, geloof me. 

Geforceerde tegenstelling
Ik geloof niet in actief. Ik geloof niet in passief. Ik geloof ook niet in de geforceerde tegenstelling tussen beiden. Waar ik wel in geloof is een langetermijnportefeuille met bouwstenen in verschillende vormen en kleuren. En ja, het is duidelijk dat met de opkomst van ETF's en indexfondsen er het nodige veranderd is. 

Vroeger hadden actieve beleggingsfondsen de dansvloer helemaal voor zichzelf. Inmiddels zijn er goedkope concurrenten die zonder hoge kosten het indexrendement minus een paar basispunten leveren. Logische conclusie: alle actieve fondsen die dichtbij de index blijven, kunnen worden opgedoekt. Prima. 

Ik zie inderdaad weinig heil in het opsporen van een aandelenfonds dat in Amerikaanse largecaps belegt, als je voor veel minder de index kunt tracken. Hoewel, kijk eens naar WP Stewart Holdings, dat op de radar van de IEX Fonds 40 kwam. Uitzonderingen zijn er altijd.

Maar goed, het kiezen van een topfonds is een heikel ding. Beleggers hebben te maken met lijstjesterreur, de fondsen die boven komen drijven worden door de fondshuizen gepusht, de Morningstar's van deze wereld plakken er meer sterren op dan dat je tijdens een wolkenloze nacht aan het hemeldek ziet, en de rest laat zich raden.

De afgelopen jaren waren hippe Global Equities-fondsen als Skagen Global en Carmignac Investissement helemaal het hippe product - en ja, ik heb daar in een ver verleden ook aan meegedaan - maar kijk eens waar ze nu staan? Over de afgelopen drie jaar boekte Skagen Global een rendement van 43%. Het infame Achmea Wereld Aandelenfonds - echt, ik heb geen idee wie het beheert - haalde in dezelfde periode 73% rendement. Zeg eens, zit u (voor uw klanten) in dat Achmea-fonds?

Kortom, wat zullen we van deze dingen zeggen? 

Voor veel beleggers is het simpelweg kopen van de index minus kosten de beste optie. Koop die ETF of dat indexfonds en kijk er niet meer naar om. Maar laten we niet vergeten dat we bijna zes jaar achter de rug hebben waarin de markten grosso modo alleen maar omhoog bewogen. 

Als er weer een klap komt, en we weten allemaal dat die ooit weer een keer komt om de markt uit te schudden - dan praten we allemaal heel anders. Dan krijg je krantenkoppen als: "Met een weging van 60% in de [VUL MAAR IN]-sector was het natuurlijk wachten op de klap". En: "Beleggende kudde zat vast in bubbelgevoelige indexvolgende producten." 

En de persberichten stromen binnen, met berichten als "Huppeldepup Conservative Equities wist ondanks aandelencrash een positief rendement te maken." Enfin.

Producten vergelijken doe je niet op basis van rendementen van één jaar. En ook niet op drie of vijf jaar, als de markt in die periode maar één richting kent. Om tot een goed oordeel van een product te komen (actief of passief) moet je het beoordelen over een cyclus van toppen én dalen. Dan kun je kijken naar hoe het onder verschillende marktomstandigheden presteert. Misschien zijn de achterblijvers van 2009-2014 straks de fondsen met de laagste drawdown als iemand het luikje onder onze voeten opentrekt. 

Catch 22
Hier hebben we de Catch 22 feitelijk te pakken. Voor veel beleggers is een indexfonds de beste keus, maar voor de markt is het uiteindelijk funest als iedereen in indexfondsen gaat zitten. Omdat het de marktwerking verstoort en bubbels in de hand werkt:

• Zoals op zustersite IEX al werd opgemerkt: bedrijven voelen geen prikkel meer om aandeelhouders tevreden te houden, want hun aandeel wordt toch wel gekocht (want onderdeel van de index).
• Gezonde en slecht gerunde bedrijven worden over één kam geschoren. Allebei in de index, dus allebei kopen. 

Alleen daarom is het al nuttig om voorbij de knip & plak-stukjes te kijken en af en toe wat nuance aan te reiken. Al weet ik dat niemand een waarschuwing wil horen, zolang de fuif nog in volle gang is. Zonder gedegen huiswerk - in plaats van knip, plak, scoringsdrang - eindigen we met 85% underperformende financieel-journalisten, ten opzichte van wat lezers redelijkerwijs van ons mogen verwachten.

Als de muziek gestopt is, dan echoot de waarschuwing voor actief-passief fundamentalisme misschien nog na tegen de muren. Ondertussen fuift u gewoon door, zo te zien:

"Allemaal naar ETF's, jongens!" #runningforthehills http://t.co/lm91wBJAiz pic.twitter.com/DTtLgnfOdK

— Peter van Kleef (@pvkleef) 5 december 2014