Onder de motorkap: Hoe duurzaam is duurzaam?

Het is goed om te zien dat steeds meer beleggers en fondshuizen duurzaam beleggen.

Even een paar cijfers op een rij:

• Volgens cijfers van de Vereniging van Beleggers voor Duurzame Ontwikkeling (VBDO) was in 2019 in Nederland 19% van het particulier belegd vermogen duurzaam belegd; meer dan een verdubbeling sinds de vorige meting in 2015.
  
  
• De fund flow-cijfers van Morningstar over het eerste kwartaal van 2020 laten zien dat deze trend doorzet: tegenover een outflow van 163 miljard dollar uit het totale Europese fondsuniversum, stond een inflow van 33 miljard dollar in duurzame beleggingsfondsen.
  
  
• Dit is in lijn met 2019, toen de instroom van nieuw vermogen in expliciet duurzame beleggingsfondsen in Europa alle records heeft gebroken: 120 miljard euro over het hele jaar, waarvan het meeste in het vierde kwartaal (47,3 miljard euro).
  
  
• Over heel 2019 zijn er 360 nieuwe duurzame beleggingsfondsen gelanceerd in Europa; waarvan 105 in het vierde kwartaal.

Onder de motorkap

Even los van de beweegreden, ben ik benieuwd hoeverre beleggers bereid zijn onder de motorkap te kijken om te zien waarin hun duurzame fondsen daadwerkelijk beleggen.

En of wat ze daar aantreffen in lijn is met hun ideeën over wat duurzaam is. Om de kritiek maar meteen te pareren dat beleggers vaak niet de hele portefeuille kunnen zien, beperk ik mij hier tot publiek te verkrijgen informatie; de top 10-posities in de factsheets van fondsen of de websites van Morningstar.

Een eenvoudige eerste stap is om een paar bekende duurzame indices te bekijken die als benchmarks gebruikt worden door duurzame beleggingsfondsen.

Technologie in de top 10

Denk aan bijvoorbeeld de Dow Jones Sustainability Index of de FTSE 4 Good Index. Een eerste quick scan leert dat de technologie- en gezondheidszorgsectoren een groot deel van deze indices uitmaken. Namen als Microsoft, Apple en Alphabet komen in beide indices in de top 10 voor.

Daarnaast komen gezondheidszorgnamen als United Health, Novartis, Johnson & Johnson en Roche in de top 10-lijstjes voor. Ook voedingsmiddelenfabrikant Nestlé staat in beide duurzame indices.

Een niet-duurzaam bedrijf als Exxon Mobil, met vorig jaar nog een prominente positie in de Dow Jones Sustainability Index, is dit jaar niet meer terug te vinden in de top 10.

Zoek de verschillen

Het valt mij meteen op dat deze namen ook in de top 10 van de MSCI ACWI index staan. Ik zie maar weinig verschillen. Is de traditionele MSCI ACWI index dus heel duurzaam, of hoe duurzaam zijn die duurzame indices en fondsen eigenlijk?

Zonder bedrijven uit de top 10's één voor één langs te lopen, wil ik er voor toch een drietal uitpikken waar wel wat vragen bij te stellen zijn op het gebied van duurzaamheid.

Voor zover ik weet:

• Is Microsoft actief in de levering van specifieke wapenoplossingen voor een grote verscheidenheid aan militaire applicaties.
  
  
• Wordt Apple gelinkt aan een aantal ernstige controverses, waaronder de winning van kobalt uit Congo (risico op kinderarbeid), arbeidsrechtenschendingen bij toeleveranciers in Azië, en privacy en belastingissues.
• Heeft Alphabet te weinig beleid op het gebied van arbeidsrechten. Ook is het betrokken bij een veelheid aan misstanden op het gebied van anti-trust, privacy, belastingen en discriminatie. 

Het is maar wat u duurzaam vindt.

Vele tinten groen

Aan de andere kant; ik realiseer mij dat:

• Er vele tinten groen zijn en dat de meningen over wat nu wel of niet duurzaam is ver uiteen lopen. 
• De wereld niet zwart-wit is en dat er veel in beweging is, ook bij bedrijven. Zo heeft Apple aangegeven per 2030 klimaatneutraal te willen zijn en daar de benodigde plannen voor gepresenteerd. En ook Microsoft en Google hebben onlangs hun ambities op dit terrein aangescherpt. Positieve geluiden, waar mijn collega’s en ik zeker verder naar zullen kijken.

In dat opzicht zou het zo maar kunnen zijn deze bedrijven, die tot dusverre bij ons onder andere vanwege bovengenoemde redenen niet door onze duurzaamheidsscreening zijn gekomen, wellicht in de toekomst wel een duurzaamheidsstempel kunnen verdienen.