Hoe bescherm ik me tegen mijzelf?

Beste Dr. Hoe,

Het schijnt zo te zijn dat een belegger zelf het grootste risico is voor zijn portefeuille. Hoe beperk ik dit risico?

De dokter antwoordt:

Aandelen zijn eng. In 2008 ging het keihard mis, dus die nieuwe stijging bekijken we argwanend. Professionele partijen wagen de stap, maar ja, die hadden het in 2008 ook mis. Wij wachten nog even af. Langzaam stappen steeds meer beleggers in, en vertwijfeld tussen het durfgrage duiveltje op onze ene schouder en het tot voorzichtigheid manende engeltje op onze andere schouder blijven we stokstijf aan de zijlijn staan.

Totdat de bullmarkt niet meer te ontkennen is. Yes, dit is onze kans, hier worden winsten gemaakt! We stappen naar onze bank en vol in aandelen. Maar dan zien professionele beleggers een top, en stappen ze een voor een uit. De koersen zakken. Dat komt nog wel goed, hopen we. Meer en meer partijen volgen. Paniek, en samen met duizenden andere beleggers doen we onze aandelen in de verkoop. Het resultaat ligt voor de hand.

Onze grootste vijand? Wijzelf. Volgens berekeningen van Morningstar verliezen beleggers door dit gedrag gemiddeld 1,5% per jaar. Voor fondsbeleggers is dat zelfs 2,7%. Na veertig jaar beleggen loopt dat toch aardig op.

Hoe beschermt u uw klant tegen hoog oplopend sentiment, tegen onwetendheid, momenten van verstandsverbijstering, tegen zelfoverschatting, financiële cognitieve dissonantie, spijt vooraf en inschattingsfouten? (wie meer wil weten over behavioral finance kan zich bijvoorbeeld in dit rapport verdiepen) Hier zijn zeven tips die u in uw klantcontact (dat u overigens vooral in tijden van crisis zeer regelmatig moet onderhouden) kunt gebruiken.

1. Stel duidelijke doelen op, met daarin het beoogd rendement, het risico dat de klant bereid is te nemen, de manier waarop hij het vermogen wil spreiden en wanneer de portefeuille wordt geherbalanceerd. Daarmee vergroot je de kans dat de klant zich daadwerkelijk aan de strategie houdt.
2. Zorg dat ook de klant de strategie in de vingers heeft. Uiteindelijk moet hij tenslotte de knoop doorhakken. Onderzoek wijst uit dat hoe meer de klant de mogelijkheden met zijn adviseur bespreekt en dus de uiteindelijke keuzes begrijpt, hoe groter de kans is dat hij die strategie niet bij de eerste de beste tegenslag overboord gooit.
3. Diversificatie. Maak de klant duidelijk dat het belangrijk is in meer dan een asset te beleggen. Daardoor kan een domme beslissing er niet voor zorgen dat al zijn spaargeld in een keer weg is. Niet alle beleggingen zullen even goed presteren, maar de ene belegging kan zo de andere compenseren. Door in verschillende zaken te beleggen hoef je ook niet alles te weten, omdat het risico gespreid is. Risico is namelijk datgene dat overblijft nadat je overal aan hebt gedacht.
4. Maar: beleggers moeten ook realistisch blijven. Diversificatie kan het voor risico gecorrigeerd rendement verhogen, maar is geen toverdrank die zorgt voor een rendement van 10% terwijl de aandelenmarkten instorten. Realistische verwachtingen leiden tot realistische beslissingen.
5. Rick Ferri adviseert beleggers ondanks de problemen in deze markt toch ook in obligaties te beleggen. Wie nu al zijn obligaties de deur uitdoet en in plaats daarvan aandelen koopt, loopt namelijk het risico te duur te kopen en daarnaast is de kans dat de klant gelijk alles wil verkopen in het geval van een correctie veel groter.
6. Laat de klant zien dat hij in decennia moet denken, niet in jaren. Voor zijn pensioen zal de klant hoe dan ook met een aantal bearmarkten te maken krijgen. Spreek hem in barre tijden extra moed in. Een flink rendement vereist een serieuze commitment.
7. Het is belangrijk dat de klant niet al zijn geld in een keer investeert. Onderzoek wijst uit dat beleggers hun performance aflezen aan een referentiepunt. Als ze hun vermogen in een keer beleggen, wordt dat bedrag het referentiepunt. Verliezen leiden dan tot paniek. Als steeds slechts een deel van het vermogen wordt belegd, is er geen duidelijk referentiepunt om de performance aan af te meten. Als de eerste inleg verlies lijdt, kun je met het tweede deel goedkoop kopen. De kans op paniek is dan veel kleiner.