De vijf grijze zwanen van State Street

Zwarte zwanen worden op de beurs geassocieerd met gebeurtenissen die min of meer uit het niets komen en voor een ramp zorgen. Dat kan van alles zijn: een watersnoodramp, een orkaan, een kapotte kerncentrale, een failliete bank of een nieuw onbekend virus dat uit een Chinese markt ontsnapt. De gebeurtenissen zijn zo verrassend dat beleggers zich er niet op voorbereiden.

Dat ligt anders met grijze zwanen. Dat zijn gebeurtenissen met een hele lage waarschijnlijkheid. Maar als ze optreden dan kunnen ze wel grote gevolgen hebben. State Street Global Advisors (SSGA) heeft vijf van deze grijze zwanen op een rij gezet.

1. Meer Europa

De meeste economen zullen het erover eens zijn dat de eurozone qua structuur verre van optimaal is. Zonder bankenunie en belastingharmonisatie is het lastig een goed werkende muntunie te krijgen. Nationale belangen staan integratie vaak in de weg. De laatste jaren lijken landen eerder verder van elkaar af te bewegen dan naar elkaar toe. 

SSGA acht het echter mogelijk dat covid-19 voor een ommekeer zorgt. Het coronaherstelfonds en de EU-klimaatplannen kunnen zorgen voor een economische inhaalslag van Zuid-Europa. De remmende werking van de zogenoemde vrekkige vier (waaronder Nederland) kan afnemen, ook omdat ze hun eigen kruideniersmentaliteit laten varen. 

Meer saamhorigheid zou kunnen zorgen voor meer fusies en overnames in nu nog gefragmenteerde sectoren zoals het bank- en verzekeringswezen. Het kan de euro weer in beeld brengen als reservemunt naast de dollar. Lagere rentespreads tussen Duitsland en Zuid-Europa kunnen zorgen voor meer financiële stabiliteit. 

Voor de beurs zijn dat allemaal positieve factoren. Maar het is wel toekomstmuziek. De laatste dagen loopt het verschil tussen de tienjarige Duitse en Italiaanse rente juist flink op.

Klik op de afbeelding voor een grote versie

2. Cryptocrash

De marktwaarde van cryptomunten is opgelopen tot rond de 2 biljoen dollar. De marktwaarde van digitale munten is groter dan klassieke sectoren binnen de S&P500-index zoals energie-, vastgoed- en nutsbedrijven. De voortekenen staan bovendien op verdere groei, zeker nu er steeds meer producten beschikbaar komen waar institutionele beleggers in mogen beleggen.

Maar wat als toezichthouders het een beetje link vinden worden en besluiten striktere regels in te voeren? Dit zou een correctie kunnen uitlokken met grote consequenties. Vooral particulieren zijn kwetsbaar, maar ook bij bedrijven kunnen er tijdens een correctie allerlei lijken uit de kast vallen. Hoe groter de klap, hoe groter de kans dat het overslaat naar de rest van de beurs, de huizenmarkt en de hele economie.

3. Toch behind the curve

De Fed, ECB en andere centrale banken zeggen de inflatie onder controle te kunnen houden. Er is vertrouwen dat centrale banken op tijd de rente verhogen en stoppen met het opkopen van effecten. 

Maar wat als ze te laat zijn? Als de inflatie langere tijd hoog blijft, dan kan dat in de hoofden van mensen gaan zitten en het vertrouwen ondermijnen. Vertrouwen is enorm belangrijk voor de economie en de financiële markten.

In het ergste geval leidt vertrouwensverlies tot een crash die nog veel erger is dan tien jaar geleden tijdens de financiële crisis. SSGA wijst erop dat zowel obligaties als aandelen duur zijn. Een angstgolf zou beide markten tegelijk kunnen treffen, wat historisch gezien zelden is.

Verder zijn er de afgelopen jaren enorme schulden ontstaan. Met een lage rente is dat geen probleem, maar als de rente stijgt en een tijdje hoog blijft dan kan het opeens heel duur worden om leningen te herfinancieren. In dit scenario, waarbij centrale banken behind the curve zijn, zijn valueaandelen waarschijnlijk in het voordeel tegenover groeiaandelen. Verder geldt cash is king. 

Klik op de afbeelding voor een grote versie

4. Olie naar 150 dollar

Het feit dat de inflatie zo hoog is, hebben we voor een groot deel te danken aan de hoge energieprijzen. De theorie van ECB en Fed is dat dit tijdelijk is. Als corona verdwenen is en aanbodketens weer normaal functioneren, zullen de prijzen voor olie en gas dalen, zo is de gedachte. 

Maar het kan ook anders lopen. Er kan een perfecte storm ontstaan waarbij de vraag naar energie stijgt, maar het aanbod stokt. Dat kan zijn door politieke spanningen (Oekraïne), maar ook door lage investeringen in de westerse olie- en gasmarkt. De exploratie van schaliegas- en -olie in de Verenigde Staten lijkt bijvoorbeeld op zijn retour. Hetzelfde geldt voor de olie- en gasproductie in West-Europa.

Als vraag en aanbod uiteenlopen, kan dat voor extreme situaties zorgen. In 2020 kelderde de olieprijs tot bijna nul. In 2022 kan het tegenovergestelde gebeuren. De grijze zwaan van SSGA is een olieprijs van 150 dollar per vat. 

Een zo hoge prijs leidt waarschijnlijk tot hoge rentestanden. Het zorgt bovendien voor een fikse demper op de economische groei. Bedrijven en consumenten voelen die hoge prijzen in de portemonnee.

Klik op de afbeelding voor een grote versie

5. Stablecoin

De cryptomarkt groeit zoals gezegd snel, maar wat als er een centrale bank van een belangrijk land besluit over te gaan tot het accepteren van bitcoins in ruil voor euro’s of zelf een digitale munt in de markt zet. Als het toezicht beter wordt en crypto’s een geaccepteerd betaalmiddel, dan worden het stablecoins. 

SSGA denkt dat dit zorgt voor een schokgolf:

• Het kan het internationale betalingsverkeer op zijn kop zetten
• Cryptofinanciering stimuleren
• En de “first mover” kan als kapitaalmagneet werken, wat ook weer andere centrale banken dwingt na te denken over crypto's

6. Bijna zwarte zwaan

SSGA geeft nog een extra grijze (bijna zwarte) zwaan als bonus. Veel sneller dan verwacht zou er al dit jaar of het volgende een recessie kunnen komen. Een omgedraaide yield-curve kan als voorbode dienen. Een recessie is onverwacht omdat conjuncuurcycli normaalgesproken vijf tot zeven jaar duren. Een recessie hoort dan nog ver weg te zijn.

Maar wat is normaal in de coronacrisis? Als dit scenario uitkomt, dan zijn staatsobligaties waarschijnlijk de plek om te schuilen.

Klik op de afbeelding voor een grote versie