Het Kickback Experiment Duwt het provisieverbod beleggers naar execution only? Schroders signaleert een verschuiving naar vermogensbeheer. 24 december 2013 15:00 • Door Chantal Groothengel Het einde van het jaar is in zicht en de aanbieders van beleggingsfondsen zijn druk bezig de laatste voorbereidingen te treffen voor het aankomende provisieverbod. Waar distributeurs voorheen nog leefden van de kickbackfee die zij ontvingen van fondshuizen, moeten ze volgend jaar de kosten voor hun werk rechtstreeks in rekening brengen bij de klant. En niemand weet hoe dat zal uitpakken. In Engeland zijn de aanpassingen dit jaar al ingevoerd. Belangrijkste doelstellingen van het nieuwe beleid zijn natuurlijk meer transparantie en lagere kosten, maar volgens Stewart Cazier, directeur distributie bij Henderson Global Investors, zijn de kosten juist gestegen. Ja, een fonds vraagt nu niet langer 1,5% maar 0,75% – waar eerst ook 0,75% naar de distributeur ging – maar adviseurs kunnen nu zelf hun prijsstelling bepalen. Uiteraard in overleg met de klant. In Nederland hebben de drie grootbanken het gros van de markt in handen, het Engelse advieslandschap wordt bevolkt door ruim 10.000 IFA’s: Independent Financial Advisors. Die adviseurs maken gebruik van platforms waarop fondsen worden aangeboden. In het verleden hield het platform een beetje van de commissie achter en ging de rest naar de adviseur. Nu worden adviseurs door het platform betaald uit het vermogen van de cliënt. Cazier is sceptisch: “Klanten lezen niet wat ze voorgeschoteld krijgen. Vaak begrijpen ze dergelijke zaken niet eens. Technisch gezien bestaat commissie dus niet meer, maar de klant merkt nog steeds niet dat hij voor een dienst betaalt. Wat is gebeurd is dat we de commissie een andere naam hebben gegeven en dat de adviseur kan bepalen hoeveel wordt betaald.” Rechtstreekse vergoedingenEen groot misverstand is volgens hem dat de Engelsen een model op basis van rechtstreekse vergoedingen zouden hebben geïntroduceerd. “Als je dat wel doet, denk ik dat er weinig mensen overblijven die voor financieel advies willen blijven betalen,” denkt Cazier. Toch is dat juist wat in Nederland wel gaat gebeuren. Hein Kuijpers, hoofd distributie bij Schroders in Nederland, ziet dat sommige partijen er voor kiezen om deels een vaste vergoeding bij hun klanten in rekening te brengen en dat aan te vullen met een variabel bedrag; een percentage van het totale vermogen. Daarbij wordt verschil gemaakt tussen kleinere en grotere beleggers, in zowel prijsstelling als niveau van service. “Onze partners hebben hun cliënten geïnformeerd over de veranderingen en uitgelegd hoe ze voorheen via een commissie voor de diensten betaalden en ze dat nu rechtstreeks gaan doen. De uitkomst is eigenlijk heel positief. Mensen zijn best bereid om te betalen. Waar men bang voor was, dat iedereen naar execution only zou vertrekken, lijkt reuze mee te vallen.” Vooralsnog lijken particuliere beleggers volgens Kuijpers niet duurder uit te zijn. Wel merkt hij op dat meer en meer klanten overstappen van advies naar vermogensbeheer. Veel beleggers volgden het advies van hun adviseur toch al op, en de stap naar beheer – waarvoor altijd al betaald moest worden – is dan ook een logische keuze. De echte test komt pas in april, als de eerste rekening op de mat valt. Richting execution onlyErik van de Weele, hoofd verkoop bij Henderson Nederland, vreest dat kleine beleggers het onderspit zullen delven. In het verleden werden de advieskosten voor kleine klanten als het ware betaald door de grote klanten, doordat van een uniform percentage gebruik werd gemaakt. Iedereen kon advies krijgen voor een acceptabele prijs. “Als je in 2014 naar een bank stapt om 10.000 euro te beleggen en je moet vervolgens 1000 euro betalen voor advies, is dat een probleem.” Hij is wel bang dat beleggers zo goedkoop mogelijk willen opereren en dus richting execution only verdwijnen. “En dan krijg je te maken met de klassieke valkuilen en heb je over een aantal jaar echt een probleem.” Want wat als minder geïnformeerde particuliere beleggers vol in een hoogvolatiele regio of thema stappen? Mogelijk vormen geautomatiseerde systemen een oplossing voor dat probleem, denkt Van de Weele. Voor hem was het allemaal niet zo nodig geweest. Huisfondsen worden veel minder gebruikt dan in bijvoorbeeld België en vallen daarnaast onder een aparte unit, waardoor de perverse prikkel – een hogere marge – weg is. Gat gedichtHij begrijpt de keuze van de toezichthouder wel; in bijvoorbeeld de verzekeringsmarkt vormden de commissies wel een obstakel en nu is er helderheid. Of het er met al die verschillende kosten daadwerkelijk transparanter op wordt, betwijfelt hij. De toegankelijkheid van het advies is in de optiek van Van de Weele echt een ondergeschoven kind in onze regelgeving. Kuijpers is blij dat het gat tussen de kosten van actieve en passieve fondsen eindelijk een beetje gedicht wordt. Hij verwacht dat benchmark-huggers – actieve fondsen die eigenlijk een beetje aan de index blijven plakken – de grote slachtoffers van de nieuwe regelgeving gaan worden omdat partijen veel meer op de kosten gaan letten. De klant is best bereid om voor advies te betalen, maar wil dan wel een outperformance zien ten opzichte van de keuzes die hij zelf zou hebben gemaakt. Volgens zowel Kuijpers als Van de Weele is het belangrijk dat adviseurs hun toegevoegde waarde gaan benadrukken en onderbouwen. “Adviseurs hebben te weinig duidelijk gemaakt wat klanten van hen krijgen voor het geld dat ze betalen,” denkt Van de Weele. “Mensen bleven toch wel, maar dat automatische gaat er nu vanaf. Nu moeten adviseurs echt gaan laten zien wat hun toegevoegde waarde is.” Op zich geen slechte ontwikkeling,dus, want het dwingt financiële instellingen echt naar de klant te kijken. Adviseurs zijn daar momenteel druk mee bezig, signaleert Van de Weele. Cazier denkt desondanks dat mensen erg van het idee van gratis advies houden. “Ze weten dat ze ergens in het product wel voor het advies betalen, maar prefereren dat boven een directe betaling.” OvergangsjaarKuijpers voorziet aan de kant van de assetmanagers nog een aantal ontwikkelingen. Internationale partijen die slechts een klein deel van hun klanten in Nederland hebben, zullen wellicht niet de moeite nemen hun fondsen een retrocessievrije shareclass mee te geven. Voor de toezichthouder is 2014 nog een overgangsjaar, maar daarna moeten de vergoedingen echt zijn verdwenen. Kuijpers vreest dat dat leidt tot een verschraling van het aanbod van bijvoorbeeld boutiques, Ook signaleert hij een trend naar mandaatoplossingen. Banken zullen graag tegen zo laag mogelijke kosten willen inkopen. Meer klantenAssetmanagers willen best korting geven en banken helpen fondsen onder eigen naam op de markt te brengen, maar dan geldt wel een minimumomvang van het mandaat. Cazier denkt dat adviseurs zich wellicht meer met de klant bezig willen houden – dat brengt geld in het laatje – en niet de tijd nemen om allerlei informatie over de financiële markten tot zich te nemen. Dat gaan ze outsourcen door gebruik te maken van multi-assetoplossingen. Er zijn dus heel wat veranderingen aanstaande, maar hoe het verbod precies zal uitpakken, weten we pas als mensen de kosten van hun advies daadwerkelijk voorgeschoteld krijgen. Het lijkt er op dat de toezichthouder aardig wat veranderingen teweeg heeft weten te brengen, maar over de vraag of dit daadwerkelijk de sector vooruithelpt, verschillen de meningen. Distributievergoedingen zijn in ieder geval verleden tijd. Overigens is Stewart Cazier weinig gecharmeerd van onze Nederlands-Engelse woordkeuze: “Bij het woord kickbackfee denk je aan iemand met een hoed, in een donker steegje…” Bob Hendriks, salesdirecteur bij BlackRock “Al in het najaar van 2011 zijn we hier over na gaan denken. De retrocessievrije shareclasses bestonden bij ons al, maar naast het praktische gedeelte moesten we ook bedenken wat de veranderingen voor ons en onze klanten zouden kunnen betekenen. Het komende jaar is flexibiliteit het sleutelwoord. Ik zou niet meteen de conclusie willen trekken dat men na de eerste rekening voor advies allemaal naar execution only trekt. Onlangs bleek uit ons Investor Pulse-onderzoek dat mensen hartstikke tevreden zijn over hun adviseurs en dat lagere kosten niet de belangrijkste reden zijn om meer te gaan beleggen. Je hebt nu een prijs, de volgende stap is wat je voor dat geld krijgt. Wij denken dat risicomanagement en transparantie een belangrijke rol gaan spelen. Als assetmanager kunnen wij daar een rol in spelen. Daarnaast zie je dat indexproducten en multi- assetoplossingen aan populariteit winnen.” Menno de Vreeze, Head of Financial Institutions bij Aberdeen “Wij introduceerden vorig jaar al de eerste retrocessievrije shareclasses voor onze fondsen geregistreerd in Nederland en hebben de eerste instroom vanuit verschillende Nederlandse partijen mogen verwelkomen. In het VK heeft deze transitie al eerder plaatsgevonden en daar hebben we wat onverwachte gevolgen gezien. Het aantal adviseurs is verminderd, wat kan leiden tot vele wees-klanten. Daarnaast zien we dat adviseurs in het VK zich door deze ontwikkeling steeds meer zijn gaan richten op grotere klanten. Wij denken dat de toekomst er goed uitziet voor adviseurs die hun klanten een gedegen en goede begeleiding kunnen blijven bieden. Verder verandert de demografie in Europa. Mensen worden ouder en mede hierdoor wordt de rol van financieel adviseurs steeds belangrijker.” Martin Hofman, Marketing Director Benelux bij Threadneedle “Threadneedle heeft voor alle fondsen een distributievrije variant beschikbaar en wij voorzien geen problemen. We verwachten dat het verdienmodel van banken en vermogensbeheerders die zich richten op de eindbeleggers er als gevolg van het verbod op distributievergoedingen anders uit gaat zien. Je ziet nu al dat sommige partijen een advies- of managementfee in rekening brengen voor beleggers. In de loop van 2014 zal waarschijnlijk meer duidelijkheid komen over de gevolgen in de markt.” Dirk de Vlaam, hoofd sales en marketing Nederland bij Franklin Templeton “Het frustrerende is dat er een enorme druk is vanuit de regelgever maar dat er desondanks nog steeds geen wet is. Je weet nooit wat er nog op je afkomt, maar voor de meeste van onze fondsen zijn retrocessievrije shareclasses beschikbaar. Ik voorzie een verschuiving naar discretionair en execution only. Dat is ook goed, want advies is de laatste jaren niet veel meer dan het herkauwen van wat het hoofdkantoor een goed product vindt. Door de regelgeving zit je tegenwoordig vast aan risicoprofielen en dergelijke. Dat kun je heel goed geautomatiseerd (online) oplossen. Rabobank heeft vorig jaar aangekondigd dat er achtduizend werkplekken komen te vervallen. Beleggingsadviseurs zijn dan gewillige slachtoffers. Ik denk wel dat er ruimte is voor bijvoorbeeld private banks en wealth management, die met écht advies bepaalde niches kunnen opvullen. Maar aan de massa, van nul tot een miljoen, is voor een bank geen droog brood te verdienen wat advies betreft. Het afschaffen van retrocessies is in ieder geval een goede kans voor de distributeurs om weer eens naar zichzelf te kijken.” Rutger-Jan Leewens, directeur distributie bij Kempen & Co “Wij begonnen in de zomer van 2012 met het oprichten van retrocessievrije shareclasses. Die hebben we echter nooit geactiveerd omdat de grootbanken het moment waarop ze de aanpassingen wilden doorvoerden, doorschoven naar het einde van 2013. Daarom besloten we simpelweg de managementfees van de huidige fondsen te halveren. Voor de Luxemburgse fondsen is een aparte shareclass opgezet. Wat je ziet is dat banken de afgelopen jaren steeds meer op beheer zijn gaan inzetten. De visie op de markt en de selectie van producten komen daar eigenlijk samen. Bij advies moet je dan ook nog in gesprek met de klant om te kijken of die het eens is met de keuzes. Beheer is beter schaalbaar, omdat je in zo’n centraal scenario een aanpassing in de portefeuille in een keer kunt doorvoeren. Je krijgt daardoor wel een wat grotere toestroom naar een aantal partijen. Daar is niks mis mee. Uiteindelijk is meer keuze niet altijd beter. Europa kent 35.000 fondsen, waarvan er te veel een beetje in het midden blijven hangen. Een strenge selectie is belangrijk, zeker nu omdat de klant wil weten waarvoor hij betaalt.” Chantal Groothengel is redacteur bij IEXProfs. De informatie in deze column is niet bedoeld als professioneel beleggingsadvies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen. Klik hier voor een overzicht van Chantals actuele beleggingen. Deel via:
Opinie 08 mei Zeer grote kans kans dat alles over 10 jaar hoger staat Beursblogger Ben Carlson kijkt bij zijn beleggingen altijd in de achteruitkijkspiegel. Op basis daarvan kun je er met grote zekerheid vanuit gaan dat de beurs over 10 jaar hoger staat, net als huizenprijzen, het algemene prijsniveau en het bbp.
Assetallocatie 07 mei Optimix gaat keihard tegen de markt in Volgens Optimix zijn de overeenkomsten tussen de internethype van begin 2000 en de huidige hype zo groot, dat de vermogensbeheerder tegen de markt ingaat. Aandelen zijn verkocht en met de opbrengst zijn inflation linked obligaties gekocht, grondstoffenposities ingenomen en is een deel cash gehouden.
aandelen 02 mei Aandelen doen het op de lange termijn altijd beter Beursblogger Jonathan Clements geeft 5 goede redenen om op de lange termijn altijd te vertrouwen op de veerkracht van aandelen.
Assetallocatie 02 mei Ook zonder renteverlaging zijn aandelen de beste keuze Evan Brown, hoofd multi-asset bij UBS AM, blijft positief over aandelen, ook als de inflatie hardnekkig hoog blijft en de beloofde renteverlagingen van de Fed er dit jaar niet gaan komen. "Dat er minder rekening wordt gehouden met renteverlagingen heeft meer te maken met de sterke economische groei dan met de hardnekkig hoge inflatie."
Assetallocatie 22 apr Janus Henderson kiest voor cyclisch Europa Janus Henderson Investors kiest voor smallcaps en Europese aandelen. Volgens de Brits-Amerikaanse vermogensbeheerder houden beleggers te weinig rekening met een groeivertraging in de VS veroorzaakt door een langer hoog blijvende rente.
Opinie 18 apr Yes! Wereldwijde groei versnelt In 2023 presteerde de Amerikaanse economie beter dan de meeste andere regio's in de wereld. Ook in 2024 gaat het de VS voor de wind, waarbij Grace Peters van J.P. Morgan Private Bank verwacht dat de economische groei in de rest van de wereld nu ook in een hogere versnelling gaat.