Actief fonds moet durven afwijken

Actief management kan de benchmark wel degelijk verslaan, als de fondsmanager anders durft te zijn. De Noorse vermogensbeheerder Skagen legt in het jaarrapport uit hoe dat in zijn werk gaat. De Noren gaan met hun stelling in tegen de tijdsgeest. Veel academisch onderzoek laat namelijk zien dat passief management het meest effectief is. Na aftrek van de kosten presteert het gemiddelde actieve fonds slechter dan de index. 

Om de benchmark te verslaan moeten actieve managers een portfolio samenstellen dat daar van afwijkt. In hoeverre een manager dat doet, wordt de ‘active share’ genoemd, variërend van 0% (geen verschil) tot 100% (geen overeenkomst). Zoals onderstaande grafiek laat zien, verschilt de active share van beleggingsfondsen sterk en heeft het dus geen zin deze groep als geheel te vergelijken met een index of met passieve indexfondsen of ETF's.

Stel dat een fonds een management fee van 1% vraagt en een active share van 20% heeft. Dat betekent dat wanneer dat actieve deel van het portfolio een outperformance van 3% laat zien, het fonds als geheel het nog steeds 0,4% slechter doet dan de benchmark. De 20% zou een 5% hoger rendement moeten behalen om er voor te zorgen dat het fonds het beter doet dan de index. Het is duidelijk dat fondsen die opereren onder het label ‘actief‘, maar eigenlijk de index bijna kopiëren, geen bevredigend rendement kunnen laten zien.

Closet indexers
Een onderzoek onder 1124 actieve fondsen uit 2010 liet zien dat hoewel deze fondsen het tussen 1990 en 2009 in het geheel gezien slechter deden dan de benchmark (0,41%), de 180 fondsen met de hoogste active share het na aftrek van de kosten gemiddeld 1,26% beter deden dan hun indices. Fondsen met een active share onder de 60% - de zogenoemde ‘closet indexers’ – bleven jaarlijks 0,91% achter.

Het is dus aantrekkelijk om van de index af te wijken, maar toch zijn er weinig fondsen die hier voor kiezen. Skagen citeert John Maynard Keynes: “Het is beter voor de reputatie om op de conventionele manier te falen dan op de onconventionele manier te slagen.” De ideeën zijn vaak moeilijk te verkopen, de fondsmanagers krijgen kritische vragen voor hun kiezen en ondanks succes blijven klanten vaak sceptisch. Fondsmanagers zijn bang hun baan te verliezen, en spelen daarom op safe.