De simplificatie-valkuil Narrative fallacy is de neiging om gebeurtenissen op te simpele wijze te verklaren. En dat kost de belegger rendement. 4 september 2013 11:55 • Door Nick Armet Het begrip narrative fallacy verwierf algemene bekendheid door het boek ‘The Black Swan’ van Nassim Taleb. Het beschrijft hoe wij maar al te graag verhalen creëren en onderschrijven om complexe gebeurtenissen te verklaren. Het probleem is dat deze verhalen vaak simplificaties zijn die gebeurtenissen een zodanige causaliteit opdringen dat dit onze kijk op het verleden en de toekomst kleurt. In een complexe wereld zoeken onze hersenen onbewust naar patronen om informatie in beknopte vorm op te slaan. Hierdoor kunnen we met een klein werkgeheugen opereren en sensorische overbelasting voorkomen. Het is gemakkelijker een reeks complexe gebeurtenissen als verhaal te interpreteren dan elke gebeurtenis apart te onthouden. Dit proces van vereenvoudiging, clustering en het koppelen van ideeën aan gebeurtenissen helpt ons de complexiteit terug te brengen tot enkele gemakkelijk te onthouden factoren. Daarom leren we in onze jeugd het alfabet door het te zingen en herinneren we ons de kleuren van de regenboog door een ezelsbruggetje. Voor beleggers is het moeilijk om patronen te ontdekken die er niet zijn of een boeiend ‘beleggingsverhaal’ voor waar aan te nemen zonder onderzoek te doen. De belangrijkste reden voor onze neiging om alles wat we zien om te zetten in een verhaal vormt een probleem omdat het gebeurtenissen een begin, midden en einde opdringt. Door deze impliciete causaliteit lijkt het alsof ervaringen uit het verleden een lineaire keten van oorzaak en gevolg hebben. Maar zoals Taleb met nadruk naar voren brengt, de echte wereld steekt anders in elkaar – gebeurtenissen zijn complex, hangen soms wel en soms niet met elkaar samen, een rechtstreeks verband tussen oorzaak en gevolg komt zelden voor en uitkomsten zijn probabilistisch van aard, gebaseerd op allerlei scenario’s. Het probleem is dat, zodra een uitkomst zich voordoet, wij dit interpreteren alsof het vooraf zo beschikt was en dat “A” onvermijdelijk leidde tot “B”. Ten tijde van de financiële crisis bestond er veel onzekerheid en angst: het was moeilijk om te weten wat er ging gebeuren. Nu – achteraf – is het gemakkelijk in de val te lopen van een al te simplistisch verhaal om deze gebeurtenissen in het verleden te duiden, door te geloven dat Lehman Brothers gedoemd was om te vallen. Gekleurde kijkEen van de grootste problemen met narrative fallacy is dat het onze kijk op de toekomst kleurt door ons te laten denken dat gebeurtenissen meer voorspelbaar zijn dan ze in werkelijkheid zijn. Dezelfde gesteldheid die ons zaken laat vereenvoudigen, laat ons dus ook denken dat de wereld meer voorspelbaar en minder toevallig is dan in werkelijkheid. Hierdoor onderschatten we de kans dat zich de door Taleb genoemde ‘zwarte zwanen’ voordoen omdat ze buiten ons normale verwachtingspatroon liggen. Pas wanneer deze onverwachte gebeurtenissen zich voordoen, worden ze ingebed in een verklarend verhaal dat ze voorspelbaar lijkt te maken. Een voorbeeld van narrative fallacy binnen beleggen is het idee dat economische groei altijd leidt tot groei van de aandelenmarkt. Dit krachtige verhaal heeft de brede belangstelling voor opkomende markten de laatste tien jaar mede gestimuleerd. Hoewel er een intuïtief verband bestaat tussen economische groei en de groei van de aandelenmarkt, is de relatie bedrieglijk en onbewezen voor de korte termijn. De rendementen die aandelenmarkten van belangrijke regio’s in 2012 behaalden, bevestigen dit. Ondanks de wereldwijd gezien zwakste economische groeicijfers, presteerden de Europese aandelenmarkten het beste. Intussen is China de afgelopen drie jaar achtergebleven. Dit ondanks het feit dat de Chinese economie nog altijd een relatief aantrekkelijke groei vertoont (al is de groei over het hoogtepunt heen). De grafiek laat zien dat het rendement van Europese aandelen de afgelopen twintig jaar boven de economische groei ligt en in het verleden daar sterk van is afgeweken. Kunnen beleggers dan vermijden dat ze in de val van narrative fallacy lopen? Het antwoord is ja, met veel mitsen en maren. Het vereist bewuste, weloverwogen en voortdurende inspanning omdat inzicht pas na veel moeite wordt ereikt. Door nauwgezet onderzoek te doen en de onderste steen boven te halen kunnen we ontkomen aan vereenvoudigde interpretaties en een meer inzichtelijk beeld krijgen van een beleggingskans. We kunnen zorgvuldig onderzoek verrichten, ramingen maken, ideeën toetsen en bevestigen, modellen uitvoeren en goed onderbouwde, controleerbare voorspellingen doen. Door empirisch onderzoek te prefereren boven rudimentaire verhalen en door aanvankelijk sceptisch te staan tegenover de gegevens die we verzamelen, de patronen die we bespeuren, de verklaringen die we geven en de conclusies die we trekken, kunnen we ons inzicht stap voor stap verscherpen. Door het tegenovergestelde standpunt in te nemen, kunnen we onze aannames toetsen. En aan de hand van scenario-analyses op basis van waarschijnlijkheid kunnen we betere strategieën formuleren die niet afhankelijk zijn van een tweeledige uitkomst. Eigenlijk is er één aloud verhaal dat altijd de moeite van het onthouden waard is: voor niets gaat de zon op bij beleggen. Nick Armet is hoofd Investment Writing bij Fidelity International. Hij verzorgt op IEXProfs een behavioral finance-column. De in dit artikel geformuleerde opvattingen en opinies zijn die van de auteur en vertegenwoordigen niet per definitie de opvattingen van Fidelity. Dit artikel is uitsluitend bedoeld ter informatie en moet niet worden opgevat als aanbeveling voor beleggingen. Deel via:
aandelen 02 mei Aandelen doen het op de lange termijn altijd beter Beursblogger Jonathan Clements geeft 5 goede redenen om op de lange termijn altijd te vertrouwen op de veerkracht van aandelen.
Assetallocatie 02 mei Ook zonder renteverlaging zijn aandelen de beste keuze Evan Brown, hoofd multi-asset bij UBS AM, blijft positief over aandelen, ook als de inflatie hardnekkig hoog blijft en de beloofde renteverlagingen van de Fed er dit jaar niet gaan komen. "Dat er minder rekening wordt gehouden met renteverlagingen heeft meer te maken met de sterke economische groei dan met de hardnekkig hoge inflatie."
Assetallocatie 22 apr Janus Henderson kiest voor cyclisch Europa Janus Henderson Investors kiest voor smallcaps en Europese aandelen. Volgens de Brits-Amerikaanse vermogensbeheerder houden beleggers te weinig rekening met een groeivertraging in de VS veroorzaakt door een langer hoog blijvende rente.
Opinie 18 apr Yes! Wereldwijde groei versnelt In 2023 presteerde de Amerikaanse economie beter dan de meeste andere regio's in de wereld. Ook in 2024 gaat het de VS voor de wind, waarbij Grace Peters van J.P. Morgan Private Bank verwacht dat de economische groei in de rest van de wereld nu ook in een hogere versnelling gaat.
Assetallocatie 18 apr Van Lanschot Kempen koopt niet langer Japanse aandelen Van Lanschot Kempen is afgestapt van zijn overwogen-positie in Japanse aandelen. De bedrijfswinsten ontwikkelen zich nog steeds goed, maar de waarderingen beginnen flink op te lopen.
Assetallocatie 17 apr Cashberg langs de lijn gaat nergens naartoe Gerben Lagerwaard van State Street Global Advisors gelooft er niets van dat de gigantische hoeveelheid geld die nu in geldmarktfondsen is geparkeerd binnen afzienbare tijd naar de aandelenmarkt wordt gealloceerd.