VBDO: Met praten bereiken we meer

Grote beleggers gaan steeds vaker de dialoog aan met bedrijven waarin zij beleggen. Praten helpt, aldus Angélique Laskewitz, de nieuwe directeur van de VBDO. “Het verplicht stellen van duurzaam beleggen is een mogelijkheid, maar er kan veel meer bereikt worden als beleggers intrinsiek betrokken zijn.”

Angélique Laskewitz is sinds 1 maart algemeen directeur van de Vereniging van Beleggers voor Duurzame Ontwikkeling (VBDO). Aan haar de taak om duurzaam beleggen – een term die inmiddels helemaal is ingeburgerd – onder de aandacht te blijven brengen bij ondernemingen en beleggers.

Laskewitz is geen onbekende in de duurzame wereld. In 2007 begon zij bij verzekeraar ASR met duurzaamheid. In de tussentijd heeft zij bij verschillende financials gewerkt en een eigen adviesbureau gehad. De afgelopen jaren is duurzaam sparen en beleggen veel belangrijker geworden voor zowel aanbieders van beleggingsproducten als consumenten.

Van licht- naar donkergroen

Laskewitz valt op dat er nu veel meer diversificatie is. “De producten gaan – ik noem het maar even zo – van licht naar heel donkergroen. De early adopters – of hardlopers – zoals Triodos en ASN zijn heel erg donkergroen. Daarnaast zijn van oudsher minder duurzame aanbieders hun aanbod steeds meer aan het verduurzamen. De Rabobank biedt nu bijvoorbeeld een hypotheek om uw huis te verduurzamen. De grote massa is dus in beweging en daar zijn wij heel blij mee.”

De VBDO heeft niet alleen institutionele partijen en NGO’s als klanten, er zijn ook zo’n zeshonderd particulieren aangesloten bij de vereniging. “Dat is een trouwe groep en het is ook de bedoeling dat dat zo blijft. Duurzame beleggers hebben het niet altijd gemakkelijk gehad met een overheid die de groenregelingen nogal eens wijzigde."

"Inmiddels hebben beleggers die duurzaam willen beleggen, steeds meer keuze uit bedrijven en projecten die duurzame groei vorm geven"

"Dat heeft ervoor gezorgd dat zij soms terughoudend waren met investeren in groenprojecten. Inmiddels hebben beleggers die duurzaam willen beleggen, steeds meer keuze uit bedrijven en projecten die duurzame groei vorm geven.”

Verduurzaming pensioenfondsen

“Maar de verduurzaming gaat het hardst bij de grote beleggers, verzekeraars en pensioenfondsen. Die zijn al jaren bezig met het verduurzamen van hun beleggingen en er is bovendien steeds meer aandacht voor transparantie. Inmiddels betrekken steeds meer pensioenfondsen hun deelnemers bij het (duurzaam) beleggingsbeleid. Zwitserleven, Reaal en ASR scoren hoog in het jaarlijkse VBDO-onderzoek naar het duurzaam beleggingsbeleid bij verzekeraars."

"Er zijn grote verduurzamingsslagen gemaakt, maar de transparantie over de beleggingsactiviteiten kan nog beter. Bij pensioenfondsen – waarbij het Pensioenfonds Zorg en Welzijn, het Bedrijfspensioenfonds voor de Landbouw en het ABP al jaren de duurzame koplopers zijn, ziet de VBDO meer interesse ontstaan in de opleidingen van onder andere besturen.”

Het lijkt ook of pensioenfondsen en andere grote beleggers meer en beter stelling nemen tegen bedrijven die volgens hen niet duurzaam genoeg opereren. Shell eruit is minder een taboe. Is dat een trend die jullie ook zien?

“Het klopt dat grote beleggers steeds vaker de dialoog aangaan met bedrijven waarin zij beleggen; het voeren van engagement. Door bedrijven aan te spreken op het gevoerde beleid en activiteiten, dragen beleggers bij aan verbetering op milieu-, sociaal- en governance-punten. Zo’n 80% van de Nederlandse pensioenfondsen past de strategie van engagement met bedrijven toe. Wij merken dat dit steeds meer gedegen en actief gebeurt.”

De basisvorm van duurzaam beleggen is inmiddels gemeengoed geworden, maar het is toch raar dat de meeste assetmanagers – wereldwijd – wel de duurzame statements van de UN Global Compact hebben ondertekend, maar niet in hun beleggingsbeleid hebben geïmplementeerd?

“Ja, dat is natuurlijk wel opmerkelijk. Ze moeten wel gevolg geven aan de duurzame afspraken die ze maken. Het zonder meer verplicht stellen van duurzaam beleggen is een mogelijkheid, echter er kan veel meer bereikt worden wanneer beleggers met intrinsieke betrokkenheid hun beleggingsbeleid vorm geven.”

"Wat mij betreft mogen bedrijven die oneerlijk bezig zijn, veel harder aan de schandpaal worden genageld"

Strengere regels werken dus niet volgens jullie. Maar hoe kunnen beleggers zich beschermen tegen uitwassen? Volkswagen zat ook in de toonaangevende duurzame Dow Jones Sustainability Index. En die bleken ook veel minder-duurzame producten te maken.

“Volkswagen is uit die index gehaald vanwege het manipuleren van motorsoftware van dieselmotoren. Volkswagen was ooit een industry group leader in de index. Dit betekent dat ze hoog scoren op verschillende duurzaamheidscriteria ten opzichte van hun collega’s. Dat deze criteria (nog) niet volmaakt zijn, blijkt doordat de manipulatie nog niet ontdekt was. Opname in een dergelijke index biedt voor beleggers nog geen garantie dat een bedrijf in de toekomst ook niet in opspraak komt. Maar de vermelding in de index is wel een goede stimulans voor een bedrijf om duurzaam te blijven opereren en biedt voor een belegger enigszins houvast. Het beste blijft op aandeelhoudersvergaderingen uw stem te laten horen én gelden. Overigens ben ik wel verbaasd over de beperkte nasleep voor Volkswagen. Ze hebben amper schade van dit schandaal. Wat mij betreft mogen bedrijven die op deze manier oneerlijk bezig zijn, veel harder aan de schandpaal worden genageld.”

Belastingontwijking lijkt ook een duurzaam thema te worden. Als zulke dingen uitkomen – kijk naar de impact van de Panama Papers – dan heeft dat een negatief effect op de waarde van een belegging. Jullie schreven daar vorig jaar al een rapport over. Wat is jullie mening hierover?

“Belastingtransparantie is wat ons betreft een interessant thema. Wij onderzoeken jaarlijks in hoeverre Nederlandse beursbedrijven transparant zijn over hun belastingbeleid en -afdrachten. De nadruk ligt daarbij op tax governance. Dat is de wijze waarop de bedrijven de risico’s op onverantwoord fiscaal handelen in kaart brengen. Een van de belangrijkste punten daarbij is dat we vinden dat bedrijven per land hun afdracht inzichtelijk moeten maken: country by country-reporting. Dat vergroot de transparantie van de geldstromen. Daarnaast bezoeken we de aandeelhoudersvergaderingen van Nederlandse beursgenoteerde bedrijven en daar stellen we vragen over het belastingbeleid.”

Wat blijkt er uit dat belastingonderzoek?

“Maar liefst 45% van de 64 onderzochte ondernemingen doet in 2014 verslag van het belastingbeleid. Dat is fors meer dan in het voorgaande jaar. In 2013 was dat namelijk nog maar 16%. De transparantie beperkt zich bij een aantal bedrijven bovendien niet tot de verslaglegging. Ongeveer een kwart van de ondernemingen (23%) bespreekt de belastingstrategie ook met haar stakeholders. Dat zijn nog steeds schrale cijfers, maar we zien gelukkig wel vooruitgang.”

Wat vindt de VBDO van impact investing, nog zo’n trend?

“Wat is de definitie van impactbeleggen? Hoe meet je dat als belegger? Het klinkt behoorlijk ideëel, vandaar dat de grote partijen volgens ons nog niet onverdeeld enthousiast zijn over deze trend. De grote institutionele beleggers hebben behoefte aan duidelijkheid op het gebied van meten van impact van de investering en helderheid omtrent de definitie van impact investing. Zodra meer inzicht is verkregen, zal de koudwatervrees verdwijnen.”

Lees ook: Nederlandse bedrijven neokoloniaal