'Closet index' fondsen onder vuur

'Closet index' fondsen. De term werd breed bekend door het active share-onderzoek van Martijn Cremers en Antti Petajisto en duidt op actief beheerde fondsen die heel dicht bij hun index blijven, maar wel de kosten van actief beheer in rekening brengen. Volgens Cremers en Petajisto zijn dit de slechtst presterende fondsen in het universum.

Logisch, want de 1% tot 1,5% aan kosten (grofweg) kunnen onmogelijk worden goedgemaakt door het fonds omdat het maar marginaal afwijkt van de index. Die paar over- en onderwegingen kunnen statistisch gezien onmogelijk de 1% kostenachterstand wegwerken. Dat het voortbestaan van deze fondsen in gevaar is, moge duidelijk zijn.

Met de opkomst van indexfondsen en ETF's zijn ze volstrekt overbodig geworden en veel te duur. Nog afgezien van het feit dat de hoge beloning voor de fondsbeheerder op geen enkele wijze te rechtvaardigen valt. 

In de wereld van actief beheer zullen deze fondsen de komende jaren in rap tempo verdwijnen. Of opschuiven naar een ruimer jasje, met een ruimer mandaat. Robeco en SNS verruimden de afgelopen jaren al de bewegingsvrijheid van een aantal fondsen. De vraag is of dat genoeg is, maar het tekent wel het groeiend besef dat closet indexfondsen de weg van de dinosaurus bewandelen.

De Financial Times bericht vandaag dat beleggers in de VS en Europa officiële gerechtelijke stappen overwegen tegen dit soort fondsen. Omdat ze fondsen als actief verkocht hebben en nauwelijks iets anders doen dan bumperkleven bij de index. Volgens financiële schade-expert Fideres zouden beleggers miljarden aan schadevergoeding kunnen terugkrijgen, bij Amerikaanse fondsen alleen.

"Limoenen! Sappige limoenen!"
De consultant keek naar 1147 fondsen met meer dan 1 miljard dollar onder beheer en concludeerde dat 15% daarvan de index min of meer volgt. Volgens het FT zijn verscheidene pensioenfondsen aan het kijken naar gerechtelijke stappen tegen assetmanagers die hun knollen voor limoenen hebben verkocht.

Ook de Zweedse variant op de VEB is bezig met een klacht tegen Swedbank Robur, de assetmanager van de grootste bank van het land. Deze nieuwe ontwikkeling zal ongetwijfeld een sneeuwbaleffect hebben en een versnelling teweegbrengen in het opschonen van het aanbod van actieve fondsen.

Hoewel je je moet afvragen in hoeverre beleggers niet hadden moeten weten waar ze in belegden, is het onvermijdelijke eindresultaat - het verdwijnen van alle dure pseudo-indexfondsen - een absoluut goede wending. het maakt het aanbod een stuk gezonder. Goedkoop de index volgen of actief afwijken, met zicht op significante under- en outperformance.

De middenweg is verre van gulden en moet zo snel mogelijk van het toneel worden afgevoerd.