Fed: ideaal scenario wordt nachtmerrie

Er zijn van die dingen die elk jaar twee keer gebeuren. Zo wisselen autobezitters twee keer per jaar de banden van hun auto en zetten we met zijn allen twee keer per jaar onze klokken één uur voor- of achteruit. Wat óók twee keer per jaar gebeurt, is dat de voorzitter van de Fed acte de presence geeft in het Amerikaanse parlement.

Zoals eerder deze week. En het was geen event dat onopgemerkt voorbij ging. Vooraf schatten beleggers de kans op een renteverhoging in de VS van 50 basispunten in maart, heel laag in, Maar na Jerome Powell’s bezoek aan het Capitol is een renteverhoging met een half procentpunt zo goed als de communis opinio.

En dat de Fed-rente dit jaar dichter bij de 6% tot stilstand komt dan bij 5%, is ook geen sciencefiction meer. Powell zei onder meer dat de macro-economische data sterker waren dan verwacht. Hij doelde uiteraard onder meer op het ijzersterke banenrapport voor de maand januari en de inflatie die in februari nauwelijks was gedaald.

In de prullenbak

Het is dat Powell dat niet zo kan zeggen, maar de Amerikaanse economie doet het goed aan het begin van het jaar en daar baalt de centrale bank best van. De Fed baalt ervan omdat het ideale scenario voor 2023 daardoor in de prullenbak kan.

Dat ideale scenario luidde als volgt: Mede door de renteverhogingen van vorig jaar, begint de economie noemenswaardig af te koelen. In het kielzog daarvan komt er zand in de wielen van de Amerikaanse banenmarkt en begint de werkloosheid ietwat te klimmen. Dat zorgt voor minder uitbundige loonstijgingen.

Tezamen met het wegvallend opwaartse effect op de inflatie uit de energiehoek, daalt de geldontwaarding door dat alles in de eerste helft van het jaar spectaculair. En door de minder uitbundige loonstijgingen, ebt het gevaar van de gevreesde loon-prijsspiraal web, waardoor de inflatie op termijn geen probleem zal zijn.

Erg zeldzaam

De daling van de monetaire veelvraat in de eerste helft van dit jaar brengt de geldontwaarding weliswaar niet naar de vurig gewenste 2% maar wel voldoende snel op weg naar dat niveau, zodat de deur voor de Fed opengaat om de cyclus van renteverhogingen te beëindigen.

De bank brengt die cyclus tot einde precies op een renteniveau dat voldoende hoog is om de inflatie blijvend terug in het hok te duwen en daar te houden maar voldoende laag is om de economie niet in een recessie te storten. Dit is wat economen bedoelen met soft landing, de term die u de laatste tijd vaak voorbij ziet komen.

Nou is een zachte landing een fenomeen dat we maar zeel zelden zien. De Komeet van Halley, die we eens in circa 75 jaar kunnen zien, komt bijna nog vaker voor. Het zat er dus altijd in dat de kans daarop niet al te hoog zou zijn.

Verwachtingen aanpassen

Maar één voor één bleken de onderdelen van dat ideale scenario dus tegen te vallen. Powell kon daardoor niet veel anders dan tegen de Amerikaanse afgevaardigden zeggen dat de verhouding tussen vraag en aanbod uit het lood geslagen is en dat de Fed de vraag meer in lijn moet brengen met het aanbod.

Voor mij was dat dé zin uit zijn voordracht. Wat Powell namelijk zegt, is dat de bank de economie moet zien af te remmen met meer brute rentekracht en dat de leden van het rentecomité pas rustig zullen kunnen slapen als de werkloosheid begint te stijgen, hoe naar dat ook is.

De tweede belangrijke opmerking van Powell was toen hij zei dat er ‘niets te zien is dat erop wijst dat we de rente te veel verhoogd hebben.’ Dus alles wijst erop dat ze de rente te wéinig verhoogd hebben! Ofwel: het belangrijkste rentetarief in de VS zal verder verhoogd worden. De markt hoorde dat luid en duidelijk en heeft de verwachtingen aangepast.

Hoge schulden

De bank lijkt een kruispunt te naderen waar ze moet kiezen tussen het rentewapen gebruiken om de economie te steunen (want de groei zal later dit jaar en in 2024 lager worden) of om inflatie strenger aan te pakken, zodat die over een niet al te lange tijd van de voorpagina’s van de kranten verdwijnt en geen dagelijks gespreksonderwerp meer blijft aan de keukentafel.

Kiest de bank voor de economie steunen, dan kan de inflatie te lang veel te hoog blijven, met alle gevolgen van dien. Selecteert de Fed inflatie veel strenger aanpakken. En dan gaat de rente veel verder omhoog dit jaar, krijgen ze te maken met het probleem dat hoe hoger de Fed gaat met zijn renteverhogingen, des te groter de kans wordt dat er iets in de economie en/of op de financiële markten stuk gaat.

De reden? De hoge schulden, die ook nog steeds groter worden. Kortom, het ideale scenario van de Fed lijkt steeds minder waarschijnlijk en de ergste nachtmerrie dreigt werkelijkheid te worden.

Onzekerheid alom

‘Dreigt werkelijkheid te worden,’ want dat het die kant op zal gaan, is alles behalve zeker! De komende dagen kunnen daar meer duidelijkheid in brengen, wanneer we vanmiddag te horen krijgen hoe de Amerikaanse arbeidsmarkt het heeft gedaan in februari en volgende week dinsdag, wanneer de nieuwe inflatiecijfers gepubliceerd zullen worden.

We zullen zien of de daling ervan weer aan vaart gewonnen heeft of niet. Wat voor cijfers we ook krijgen, voorlopig blijft gelden dat de Fed (maar ook de ECB) het beleid voor de rest van dit jaar zal moeten laten afhangen van de macro-economische cijfers die de komende maanden gepubliceerd worden.

Dat betekent dat een koers uitstippelen voor de rest van dit jaar vrijwel onmogelijk wordt. Onzekerheid op de markten kan dus zomaar groter worden.