Desastreuze harde Brexit komt dichterbij

De Brexit staat bij de meeste beleggers niet meer zo scherp op het netvlies. De coronacrisis en de Amerikaanse presidentsverkiezingen beheersen het nieuws vooral. En is het niet zo dat eigenlijk alles goed gaat sinds het VK begin dit jaar de EU verliet?

De Rabobank waarschuwt in een rapport dat dit weliswaar zo is, maar niet lang meer. De onderhandelingen over een nieuw handelsverdrag tussen de EU en het VK lopen voor geen meter.

Met nog drie maanden te gaan tot de deadline van 31 december wordt de kans op een harde Brexit steeds groter en dat zal pijn doen.

Bewustwording

Volgens Rabo-econoom Stefan Koopman zijn bedrijven en particulieren zich daar te weinig bewust van. Overheden proberen dat wel te veranderen met voorlichtingscampagnes, maar zonder veel effect.

Punt is dat het VK op 31 januari 2020 de EU heeft verlaten, maar niet de interne markt. Daarvoor werd een overgangsregeling afgesproken tot eind dit jaar.

Komen de twee partijen er niet uit en komt er geen verlenging van de deadline, dan zullen voor het VK vanaf 1 januari 2021 de handelsregels gelden van de Wereldhandelsorganisatie. Dat heeft grote gevolgen voor zowel de goederenhandel als de financiële dienstverlening.

De verwachting is dat het VK daar het meest onder te leiden zal hebben, maar ook EU-landen als Nederland die veel handel drijven met de Britten zullen zware klappen krijgen.

Wat is er tot nu toe wel geregeld?

Drie belangrijke dingen zijn geregeld:

1. Noord-Ierland houdt sowieso enkele van de EU-regels. Dat moet problemen aan de grens met Ierland helpen voorkomen. Maar het betekent wel extra controles tussen Noord-Ierland en de rest van het VK.
2. 23,5 miljoen Europeanen is verzekerd dat ze ook na de Brexit mogen blijven in het VK. Er komt geen visaplicht. Wat er met nieuwe EU-immigranten gebeurt, is onduidelijk.
3. De Britten moeten voor de echtscheiding met de EU een alimentatie betalen van 33 miljard pond. 

Wat is nog niet geregeld?

Op handelsgebied moet eigenlijk alles nog worden vastgelegd, maar er zijn een paar gebieden waar de partijen echt ver uit elkaar liggen. Dat geldt ten eerste voor de visserij. De enorme Europese vissersvloot (met name uit Nederland en Spanje) heeft nu nog het vrije recht in Britse wateren te vissen. De Europese Unie verlangt dat dit zo blijft, maar de Britten vinden dat niet zo'n goed idee.

De andere eis van de EU is dat de Britten een groot aantal EU-regels overnemen op het gebied van milieubescherming, werknemersrechten, belasting, subsidies en andere zaken die de concurrentie tussen bedrijven kunnen beïnvloeden.

Voor de Britten is dat echter een absolute no-go, vooral omdat de EU wil dat dit ook geldt voor toekomstige EU-regels. Voor de Britten is dat 100% in strijd met de rechten van een autonome staat.

Britse Industriepolitiek

Er zijn volgens Koopman wel wat tekenen dat EU-onderhandelaar Michel Barnier bereid is water bij de wijn te doen, maar niet veel.

De grote angst aan Europese zijde is dat de Britten met industriepolitiek misbruik zullen maken van de vrije toegang tot de Europese binnenmarkt. Denk bijvoorbeeld aan concurrentieverstorende subsidies en belastingvoordelen.

De grote vraag is vervolgens ook nog wie bepaalt wat eerlijk is en wat niet. De EU wil dat het Europese Hof in Luxemburg daarover beslist. De Britten accepteren dat niet.

15-16 oktober

Koopman heeft weinig hoop dat beide partijen snel tot elkaar komen. De onderhandelaars Barnier en David Frost die aanstaande maandag aan de volgende ronde beginnen, zullen beide tot het gaatje gaan.

Een deal komt er waarschijnlijk alleen als de politieke leiders ingrijpen. Een belangrijke datum wat dat betreft is 15-16 oktober, als de Europese regeringsleiders bij elkaar komen.

Verder wordt er met spanning gewacht op de nieuwe subsidieregeling  van de regering-Johnson. Deze kan uitsluitsel geven over wat voor industriebeleid het VK wil voeren.

Bureaucratie en paspoortrechten voor banken

Het wordt hoe dan ook spannend de komende maanden. Een harde Brexit zal zeker gevolgen hebben voor de visserij, maar de grootste macro-economische schade komt van extra bureaucratie.

Handelsbarrières mogen niet worden uitgesloten en het kan moeilijker worden voor Britse banken om nog zaken te doen in de EU (en vice versa). Voor het financiële centrum Londen zou dat een zware tegenslag zijn.