Dat was de groei van ETF's

Voor iShares, verreweg de grootste ETF-verkoper ter wereld, levert de coronacrisis vooralsnog niet al te veel schade op. Afgelopen maand, toen de beurzen in een vrije val kwamen, boekte iShares een instroom van 17,2 miljard dollar.

Aandelen-ETF's en duurzame ETF's waren veel gevraagd, terwijl (bedrijfs)obligatie-ETF's juist werden verkocht. De ETF-groei was weliswaar minder dan iShares gewend was, maar dat er zelfs tijdens de sterkste beursdaling ooit sprake was van instroom, geeft salesmanagers van iShares ongetwijfeld moed.

Groeikansen

Volgens Kirst Kuipers van iShares heeft de Europese ETF-markt, die deze week 20 jaar bestaat, nog heel veel ruimte om te groeien. “Inmiddels hebben beleggers door dat beleggen met ETF’s iets heel anders is dan het lethargische beeld dat heerste rondom het begrip passief beleggen. Het is veelzeggend dat actieve fondsbeheerders de snelst groeiende groep ETF-gebruikers vormen." Volgens hem omvatten ETF's slechts 10% van de aandelenmarkt en nog geen 2% van de obligatiemarkt.

Het optimisme van Kuipers komt niet uit de lucht vallen. Waarom zou jaren van onstuimige ETF-groei plots stokken? ETF's bieden beleggers iets van grote waarde, weet ook beleggingsstrateeg Lukas Daalder van BlackRock, eigenaar van iShares. "Het grootste pluspunt van ETF's is de kostenreductie voor de eindbelegger. ETF's zijn heel goedkoop. Voor de komst van ETF's moesten beleggers het met dure actieve fondsen doen. Mede dankzij de concurrentie van ETF's zijn die kosten gedaald."

Ook beleggingsstrateeg Corné van Zeijl van Actiam ziet de grote waarde van ETF's. "De uitvinding van ETF's is erg belangrijk geweest voor de fondsenindustrie. Pure disruptie. Opeens was er een beleggingsalternatief tegen zeer lage kosten. Dat is een van de belangrijkste reden dat de kosten van gewone beleggingsfondsen voor retailbeleggers zo zijn gedaald. Voor de industrie werd het daarom zaak om nog meer toegevoegde waarde te laten zien. Gelet op de opmars van indexfondsen en het teruglopen van het marktaandeel van actieve fondsen is dat niet alle gevallen gelukt."

"Opeens was er een beleggingsalternatief tegen zeer lage kosten"

Geen holy grail

Lars Dijkstra, CIO van Kempen Capital Management, ziet echter ook grote nadelen van de inzet van goedkope passieve beleggingsproducten: "ETF’s zijn een goede invulling voor beleggers met een korte-termijn-handels-perspectief en wanneer ze snel assetallocatiewisselingen in de portefeuille wil doorvoeren. Daarnaast zijn passieve beleggingen als ETF’s een goedkope oplossing in de meest efficiënte delen van de kapitaalmarkt, zoals bijvoorbeeld Amerikaanse largecaps."

"Maar ze zijn zeker niet de holy grail, zo blijkt maar weer eens in deze crisis. Niet alleen hebben we grote liquiditeits-issues gezien de afgelopen weken en was er af en toe zelfs sprake van 5% verschil tussen de onderliggende waarde van het mandje aandelen en de prijs waarop je ze kon verhandelen op de markt, terwijl actieve beleggingsfondsen deze problemen niet kenden. Ook is het zo dat ETF’s geen enkele rol vervullen voor beleggers in een duurzame allocatie van kapitaal."

"Als er een les te trekken is uit deze crisis, dan is dat het kapitalisme te ver is doorgeschoten in het optimaliseren van efficiency en te weinig in veerkracht. Of in andere woorden, het kortetermijnbelang van aandeelhouders is veel te ver doorgeschoten ten koste van het langetermijnbelang van alle stakeholders. Alleen actieve fondsmanagers, ik noem dat The Real Active, hebben de kennis en voeren intensieve dialoog met bedrijven om duurzame waarde te genereren, en kunnen zo de disconnect tussen de financiële- en de reële economie herstellen."

Alleen echte actieve fondsmanagers kunnen de disconnect tussen de financiële- en de reële economie herstellen

ETF-gebruik wordt minder

Volgens Ewout van Schaick, hoofd multi-asset bij NN IP, blijven ETF’s voor beleggers de goedkoopste oplossing om in markten actief te zijn waarvan niet wordt verwacht dat actieve beleggers hun benchmark kunnen verslaan, zoals Amerikaanse markten. "De goedkoopste exposure naar Amerikaanse aandelen is een ETF op de S&P 500. Die is te koop tegen bijna nul kosten.”

In de afgelopen tien jaar heeft Van Schaick steeds meer in ETF’s gehandeld, maar het maximum is nu wel bereikt. Sterker, hij denk dat het gebruik van ETF's minder wordt. "In een aantal delen van de markt komen er meer kansen voor actief beheer. Zo levert deze crisis, veel meer dan die van 2008, winnaars en verliezers op. Dat biedt extra kansen voor actieve beleggers. Daarnaast zijn actieve fondsen een stuk goedkoper geworden. Er komt een moment dat het prijsverschil zo klein is dat actief beleggen interessanter wordt."

Net als Lars van Dijk ziet Van Schaick de opkomst van ESG-beleggen als een game changer voor de ETF-markt: "Responsible investing is niet in overeenstemming te brengen met standaard ETF’s. Dat is misschien wel de belangrijkste reden waarom de populariteit van passief beleggen minder wordt.”

"Responsible investing is niet in overeenstemming te brengen met standaard ETF"