Zijn groene obligaties een fata morgana?

"Brengen groene obligaties, gekoppeld aan milieuprojecten, een groene revolutie op de financiële markten teweeg, of zijn ze uiteindelijk slechts een groene straal, een even mooie als vluchtige fata morgana? Gezien de recente ontwikkeling van deze markt lijkt de fata morgana-hypothese mij de meest accurate.

Voor het eerst in zijn geschiedenis is het volume van de uitgifte van groene obligaties namelijk afgenomen op jaarbasis: van 596 miljard dollar aan uitgiften in 2021 is het volume volgens het Climate Bonds Initiative gedaald tot 443 miljard dollar in 2022. Dit is een daling van 25%. Maar de waarheid is natuurlijk dat de hele obligatiesector het in 2022 voor de kiezen kreeg. Een inflatie van historische proporties, die leidt tot forse renteverhogingen door centrale banken, heeft de obligatiemarkt in chaos gestort.

"Voor het eerst in zijn geschiedenis is het volume van de uitgifte van groene obligaties afgenomen"

Toegegeven, de zogenaamde groene obligaties boden geen bijzondere bescherming. Ze zijn vorig jaar zelfs sterker gedaald dan conventionele obligaties; -17% voor de Bloomberg MSCI Green Bond TR hedged USD index tegenover -11% voor de Bloomberg Global Aggregate TR Value hedged USD in 2022. Maar hun groene karakter heeft daar niets mee te maken. 

Alexis Bienvenu

Groeitrend keert terug

Inmiddels is 2023 begonnen in de tegenovergestelde richting van 2022. De emissies van januari bereikten een volume van 39 miljard euro, 25% meer dan in januari 2022. Veel banken verwachten dat de emissies in 2023 weer op het niveau van 2021 zullen uitkomen. Dit is nog maar het begin. Want als de groei van het afgelopen decennium wordt hervat, of zelfs toeneemt onder impuls van nieuwe regeringsplannen in de VS (Inflation Reduction Act), Europa (Green Deal) en China, gesteund door de bereidheid van beleggers en de druk uit alle hoeken voor een koolstofarmere economie, dan kan het emissieniveau vanaf 2025 op 5.000 miljard dollar per jaar uitkomen, aldus het Climate Bonds Initiative. Hierdoor zou een uiterst liquide markt ontstaan.

"Het emissieniveau van greenbonds kan vanaf 2025 op 5.000 miljard dollar per jaar uitkomen"

China doet in dit verband veelbelovende inspanningen. Ondanks zijn nog steeds grotendeels van steenkool afhankelijke economie zal het tegen 2022 de grootste emittent van groene obligaties zijn. De rest van de wereld zal zich waarschijnlijk niet zonder slag of stoot van het podium laten halen, wat verder moet bijdragen aan de toename van groene emissies.

Wantrouwen tegen verantwoord beleggen

Maar als 2022 slechts een bobbel is in de emissietrend, kan het ook het begin zijn van een andere trend: meer wantrouwen tegenover verantwoord beleggen, vooral in de VS. De op één na grootste vermogensbeheerder ter wereld, Vanguard, stapte eind 2022 uit het Net Zero Asset Managers Initiative.

Deze tegenwind zou groene initiatieven kunnen afremmen. Maar met het algemene streven naar een duurzamere economie is het moeilijk voor te stellen dat groene financiële producten door deze beweging sterk zullen worden gehinderd.

Grootste valkuil

Tot slot is er nog een laatste - maar essentiële - valkuil die de ontwikkeling van groene obligaties, en meer in het algemeen duurzame obligaties, bedreigt. Nee, dat is niet noodzakelijkerwijs de prijs, die van een groene obligatie iets hoger ligt dan die van conventionele obligaties. De belegger lijkt bereid meer te betalen voor iets wat hij nuttig acht.

Het grootste risico is dat van misleiding over de ecologische waarde van projecten, greenwashing, wat het vertrouwen van beleggers kan ondermijnen. Het Climate Bond Initiative schat in zijn rapport van 2021 dat slechts 20% van de groene obligaties aan de normen voldoet om een certificering te verkrijgen. Om de groene markt te ontwikkelen, moet die verhouding ten minste worden omgekeerd. De taak is nog lang en omvangrijk, en Europa moet het niet alleen doen.

"Slechts 20% van de groene obligaties voldoet aan de normen voor certificering"

Willen groene obligaties een verplichting worden in portefeuilles, dan moet worden bewezen dat ze ook daardwerkelijk groen zijn. Alleen dan zal de groene straal niet langer een fata morgana zijn. Tot die tijd moet de belegger zelf een grondige analyse maken van de werkelijke ecologische waarde van elke groene obligatie. Het is een taak die alleen kan worden uitgvoerd door een actief en deskundig beheer. De volgende financiële revolutie zou dus even groen als actief kunnen zijn."

Disclaimer: De in dit document geuite meningen komen overeen met de overtuigingen van de auteur. LFDE kan er in geen geval aansprakelijk voor worden gesteld.