Oliebelegging: Het licht staat op groen

In de aanloop naar het duel met Tsjechië vonden de media de regenboogkleuren belangrijker dan het simpele oranje. Nederland voetbalde in Hongarije en dat was een mooie gelegenheid stelling te nemen tegen het aldaar gevoerde beleid rond (homo)seksualiteit. Van de spelers van het Nederlands elftal werd gevraagd een duidelijk standpunt in te nemen en Wijnaldum stal de voetbalharten door met een one-love aanvoerdersband te spelen.

Ik vind het allemaal prima, maar uiteindelijk kwamen “we” naar het EK om te voetballen en te winnen. Die focus mocht niet verloren gaan, maar leek in de achtste finale geheel afwezig. Hoe goed het doel ook is, misschien dat 100% aandacht voor alleen ‘het spelletje’ de misère had kunnen voorkomen.

Pure beleggingsoverwegingen zijn key

Er lijkt een parallel als het om beleggen en klimaat gaat. “Het ABP verkocht ruim 40% van aandelen Shell”. Dat was een bericht van het NOS-nieuws eind oktober van vorig jaar. Het ambtenarenpensioenfonds bleek zijn positie te hebben verkleind van ruim 500 miljoen euro naar 162 miljoen euro. Natuurlijk was die ontwikkeling deels het resultaat van de enorme koersdaling van het aandeel van de oliegigant. Maar een simpele berekening liet zien dat het aantal aandelen dat het ABP in positie had, was teruggelopen van 19,6 miljoen naar 11,3 miljoen.

Het ABP wilde destijds niet bevestigen of de verkoop was ingegeven vanuit de wens om minder, of zelfs helemaal niet meer, in oliebedrijven en andere fossiele industrieën te beleggen. “Wij zijn actieve beleggers", zo stuurde woordvoeder Asha Khoenkhoen de NOS journalist het bos in. "Juist als de markt beweeglijk is komt het voor dat we aan- en verkopen doen."

Nu, ruim een half jaar later, weten we dat de verkoopactie van het ABP wel degelijk geheel was ingegeven vanuit beleggingsoverwegingen. Dezelfde NOS vond uit dat eind 2020 het ABP zijn positie in Royal Dutch Shell had verdubbeld. Schande riepen milieuorganisaties en andere (professionele) klimaatbezorgden in koor.

Om de emotie over het ABP beleid te temperen eerst even de cijfertjes. Als na een bijna halvering er vervolgens een verdubbeling optreedt, is er per saldo weinig veranderd. Bij een procentuele beschrijving van gebeurtenissen ontstaat er nogal eens een vertekend beeld. In harde cijfers heeft het fonds zijn aandelenpakket in 2020 uiteindelijk uitgebreid van 19,5 miljoen naar 25 miljoen aandelen. Maar als we kijken naar de waarde van dat pakket, is het belang afgenomen van 500 miljoen eind 2019 naar 370 miljoen aan het eind van 2020. Van een verdubbeling van een belegging in Shell, zoals natuurlijk blijft hangen na de mediakoppen, is geen sprake.

"Van een verdubbeling van een belegging in Shell is geen sprake"

Geen verschil met pensioenfonds Zorg en welzijn

Bert Scholten, hoogleraar duurzame financiering, zegt niet verbaasd te zijn over de “verdubbeling” van de Shell positie. Het ABP, zo meent de professor, kijkt vooral naar financiële data. Het pensioenfonds Zorg en Welzijn laat duurzaamheid als criterium een veel grotere rol spelen bij zijn aandelenselectie, aldus Scholten.

Ik kijk gelijk even of het zorgpensioenfonds in dit opzicht het zonnetje in huis zijn. Inderdaad, een vluchtige blik op de beleggingen in de grootste oliemaatschappijen leert dat Zorg en Welzijn eind 2020 een positie had van 553 miljoen euro, terwijl de ambtenaren uitkomen op 1.300 miljoen euro. Dat is een duidelijk grotere positie, maar het ABP is wel twee keer zo groot als het zorgpensioenfonds. Daarvoor gecorrigeerd valt die duurzame positie van Zorg en Welzijn wel mee.

Maar al heeft het ABP een veel grotere positie in de olie-industrie en andere niet-duurzame sectoren. Als het ABP dat op basis van beleggingsinzichten doet, lijkt mij dat geen enkel probleem. Integendeel, het fonds behoort op zo goed mogelijke wijze de verplicht (!) ingelegde gelden te beheren.

Gezeur van activisten

Het gezeur van activisten om pensioenfondsen te bewegen niet meer in fossiele brandstoffen te beleggen is ook tegenstrijdig. Bedrijven als Shell worden juist gedwongen, nu zelfs door de rechter, om de energietransitie te versnellen. Linksom of rechtsom gaat dat gepaard met enorme investeringen. Het is dan merkwaardig juist grote beleggers te dwingen zich afzijdig te houden van een industrie die juist een belangrijke rol gaat spelen in de overgang naar een meer duurzame economie.

Om de argumenten kracht bij te zetten schuwen milieuorganisaties niet onzinnige argumenten in te zetten. Zo liet Fossielvrij NL weten dat het ABP miljarden euro’s rijker zou zijn geweest als het groen had belegd in plaats van in fossiele brandstoffen. De ambtenarenbeleggers zouden 525 miljard bezitten in plaats van de ‘magere’ 500 miljard die het fonds nu waard is.

Dit is een manier van redeneren waaruit blijkt dat Fossielvrij NL maar beter een actieclub kan blijven en niet op de stoel van de fondsbeheerder gaat zitten. Met achteraf beleggen kan iedereen steenrijk worden. Zo geredeneerd had het ABP zijn dollar, euro en ponden posities moet omruilen naar de bitcoin. Misschien leuk eens te bereken hoeveel rendement het pensioenfonds over de afgelopen vijf jaar heeft gemist door niet in de virtuele munt te beleggen.

Juist goede keuze van ABP

Het feit dat groene energie de afgelopen jaren meer rendement heeft opgeleverd dan olie en gas zegt nog niets over de (lange termijn) winstgevendheid van deze sectoren. Het is zeer waarschijnlijk dat een deel van de betere prestatie van groen beleggen is ontstaan door de hype die voor duurzaamheid is ontstaan. Onder druk van actiegroepen, of van de maatschappij zo u wilt, is de vraag naar beleggingen in groene energie sterk toegenomen. De afbouw van beleggingen in fossiele brandstoffen, die onmiskenbaar plaatsvindt ondanks het ABP succesje met de aan- en verkoop van Shell, leidt vanwege minder vraag tot koersdalingen van aandelen in deze sector en daarmee rendementsverlies.

Als dit alleen de basis is van de betere groene prestaties, is dat zeer wankel en geen argument om voortaan de beleggingen geheel op groen te richten. Integendeel, ik denk dat het ABP het in dit geval uitstekend heeft gedaan, geheel volgens een prima beleggingsprincipe. Als om de verkeerde reden een koers van een aandeel daalt, is het een goede zaak juist dan het aandeel op te pakken en zodoende extra rendement te behalen.

ABP deed het wel beter

Fossielvrij NL pleit voor een groene beleggingsrevolutie en Scholten geeft aan dat Welzijn en Zorg meer aandacht heeft voor duurzaamheid dan het ABP. Dan wil ik toch nog een keer naar de feiten kijken. De dekkingsgraad van ABP stond eind mei van dit jaar op 102,6%. Het ‘duurzame’ Welzijn en Zorg komt niet verder dan een percentage van 99,3.

Als Scholten en Fossielvrij NL kort door de bocht mogen, dan doe ik dat ook. Kennelijk heeft het fossiele energie omarmende ABP voor zijn deelnemers een beter beleggingsresultaat behaald dan het ‘duurzame’ Welzijn en Zorg. Ik gun de deelnemers in het zorgpensioenfonds een beter financieel resultaat. Daarom staat het licht wat mij betreft, en dat zeg ik ook als (slapende) deelnemer in het ABP, voor beleggingen in Shell of andere oliebedrijven, op groen!