Allianz Global Wealth Report: Iedereen verliest, behalve wij

Allianz publiceert zijn tiende Global Wealth Report, met een analyse van de ontwikkeling van vermogen en schuld van huishoudens in meer dan 50 landen.

Het rapport heeft een trieste primeur: In 2018 was er voor het eerst sprake van een daling van de financiële activa in volwassen én opkomende markten. Zelfs in 2008, crisistijd, was dit niet het geval.

De wereldwijde aandelenkoersen daalden in 2018 met zo'n 12%. Dit was direct van invloed op de vermogensgroei. De bruto financiële activa van huishoudens daalden wereldwijd met 0,1% en bleven min of meer gelijk op 172,5 biljoen euro.

Sterke daling

In 2018 daalden de bruto financiële activa in opkomende markten niet alleen voor het eerst, maar was de daling met -0,4% ook nog eens sterker dan die in de industriële landen (-0,1%).

De zwakke ontwikkeling in China, waar activa 3,4% verloren, speelde hierbij volgens Allianz een belangrijke rol. Maar ook andere belangrijke opkomende markten, zoals Mexico en Zuid-Afrika, moesten in 2018 aanzienlijke verliezen incasseren.

Klik op de afbeelding voor een grote versie

Uitzondering Nederland

In tegenstelling tot de mondiale trend steeg de bruto financiële activa van Nederlandse huishoudens in 2018 met 1,7%. Nederland was daarmee een van de weinige Europese landen die wel wist te groeien. 

Ons land werd in West-Europa enkel voorbijgestreefd door Noorwegen (+2,8%) en Duitsland (+2,2%).

"In tegenstelling tot de mondiale trend steeg de bruto financiële activa van Nederlandse huishoudens in 2018 met 1,7%"

Dat de Nederlandse vermogens in waarde stegen, is volgens Allianz vooral te danken aan de bijzondere portefeuillestructuur van Nederlandse spaarders. "Bijna twee derde van alle financiële activa zijn ondergebracht in verzekeringen en pensioenen. Geen enkel ander land kan zich op zo'n groot aandeel beroepen."

Een toename van 2,9% van verzekeringen en pensioenen (na -1,5% in 2017) was voldoende om de daling van effecten (-4,7%) te compenseren. Bankdeposito's namen 2,8% toe, de sterkste stijging in zes jaar tijd.

Mondiaal spaarrecord

Tegelijkertijd werd in 2018 een nieuw spaarrecord gevestigd. De wereldwijde spaarberg steeg met 22% tot meer dan 2700 miljard euro. De toename van de kapitaalstroom was echter uitsluitend te danken aan Amerikaanse huishoudens die, dankzij belastinghervormingen, hun nieuwe spaargeld met maar liefst 46% opvoerden.

Terwijl Amerikaanse huishoudens van hun overtollige gelden effecten kochten, gaven alle andere huishoudens juist de voorkeur aan bankdeposito's en verkochten zij effecten.

In West-Europa bijvoorbeeld eindigde twee derde van het nieuwe spaargeld in bankkluizen. Wereldwijd bleven bankdeposito's voor het achtste jaar op rij de populairste bestemming van nieuw spaargeld.

"Wereldwijd bleven bankdeposito's voor het achtste jaar op rij de populairste bestemming van nieuw spaargeld"

Aziatische schulden rijzen pan uit

De schulden van huishoudens over de hele wereld stegen in 2018 met 5,7%, weliswaar iets onder de 6% van een jaar eerder, maar ook beduidend boven de gemiddelde jaarlijkse groei op lange termijn van 3,6%.

De wereldwijde schuldquote (schulden uitgedrukt in een percentage van het bbp) bleef echter stabiel op 65,1%, dankzij de nog altijd robuuste economische groei.

De meeste regio's laten een soortgelijke ontwikkeling zien. Azië (exclusief Japan) is echter een ander verhaal. Alleen al in de afgelopen drie jaar is de schuldquote daar met bijna tien procentpunten gestegen, met China als voornaamste aanjager.

Zorgwekkend China

“De schuldendynamiek in Azië en met name in China is op zijn minst zorgwekkend te noemen,” aldus Patricia Pelayo Romero, medeauteur van het verslag. “Met een schuldquote van 54% hebben Chinese huishoudens al net zoveel schulden als bijvoorbeeld Duitse of Italiaanse huishoudens." 

Door de sterke schuldengroei kwamen de netto financiële activa, oftewel het verschil tussen bruto financiële activa en schulden, eind 2018 1,9% lager uit op 129,8 biljoen euro. Vooral opkomende landen hadden te kampen met een drastische daling van de netto financiële activa met 5,7% (industriële landen: -1,1%).

De Nederlandse schulden stegen met 1,7%, de snelste toename van de afgelopen acht jaar. Dankzij de robuuste economische groei is de schuldquote van huishoudens echter voor het 9e jaar op rij gedaald, tot 108,6% eind 2018. Dit is nu 21 procentpunten lager dan de piek van 2009.

Een ratio van boven de 100 is echter nog altijd een van de hoogste in de geïndustrialiseerde wereld. Wereldwijd hebben alleen Zwitserse en Australische huishoudens meer schulden.

"De Nederlandse schulden stegen met 1,7%, de snelste toename van de afgelopen acht jaar"

Geen groei middenklasse

Voor het eerst in ruim tien jaar is de wereldwijde vermogende middenklasse niet gegroeid. Eind 2018 behoorden ongeveer 1040 miljoen mensen tot de wereldwijde vermogende middenklasse – min of meer hetzelfde aantal als een jaar eerder.

Gezien de krimpende activa in China komt dit niet als een grote verrassing. Tot nu toe was de opkomst van de nieuwe mondiale middenklasse namelijk vooral een Chinese aangelegenheid. Bijna de helft van hen spreekt Chinees, net als 25% van de rijken.

“Er zijn nog talloze mogelijkheden voor wereldwijde welvaart,” aldus Arne Holzhausen, medeauteur van het rapport.

“Als andere zeer dichtbevolkte landen zoals Brazilië, Rusland, Indonesië en met name India een niveau en verdeling van welvaart zouden hebben vergelijkbaar met dat van China, dan zouden zo'n 350 miljoen mensen zich bij de wereldwijde vermogende middenklasse hebben gevoegd, en nog eens 200 miljoen mensen bij de wereldwijde rijken. Ook zou de wereldwijde verdeling van welvaart dan iets gelijker zijn: eind 2018 had de rijkste 10% van de wereldbevolking ongeveer 82% van de totale netto financiële activa in handen.

'Eind 2018 had de rijkste 10% van de wereldbevolking ongeveer 82% van de totale netto financiële activa in handen"