In augustus stierf Orange Fund-manager Joop Witteveen onverwachts. Witteveen was een van Nederlands meest ervaren smallcapspecialisten en zijn naam is even onlosmakelijk verbonden aan die sector als aan Kempen, waar hij sinds 1993 zijn hele loopbaan doorbracht.
Twee jaar geleden, bij het 25-jarig bestaan van het Orange Fund, spraken we Joop Witteveen over het indrukwekkende trackrecord van zijn fonds. Hij zei toen onder andere:
“Ik vind het zeker logisch dat smallcapaandelen op de lange termijn beter renderen. Binnen het management van kleinere bedrijven zit meestal meer ondernemerschap. Zij weten in detail wat de onderneming doet. Zij weten daardoor dus ook beter waar de sterke en zwakke punten van het bedrijf liggen. Dat zorgt voor meer focus.”
Witteveen was nog lang niet uitgekeken op smallcaps. “Het verveelt me nog lang niet. Binnen mijn mogelijkheden is dit gewoon het mooiste beroep dat er is. Ter viering van het 25-jarig bestaan van het Orange Fund hebben alle portfoliomanagers die ooit bij het fonds betrokken waren, de beursgong geluid. Willem Burgers, die het fonds heeft opgericht en vervolgens twaalf jaar leidde, heb ik toen beloofd: ‘Willem, met alle respect, maar ik ga het duidelijk langer doen dan jij.’” Helaas is het voor Witteveen ook bij twaalf jaar gebleven.
“Hij was een meester in het onderhandelingsspel”
Erwin Dut (Kempen Capital Management):“Wat ik in Joop bewonderde, was zijn bereidheid om te vechten voor zijn principes. Hij was zich zeer bewust van zijn fiduciaire plicht jegens de beleggers in de aandelenfondsen die hij beheerde. Hij bekommerde zich om de relatief zwakke machtspositie die anonieme aandeelhouders in Nederlandse beursgenoteerde ondernemingen hebben. Wanneer het management van bedrijven aandeelhouderswaarde verkwanselde door onkunde of arrogantie, kwam Joop in actie. Hij stelde in publieke en private gesprekken met bedrijven hun zwakke corporate governance aan de kaak en vocht in gevallen van een bieding voor elke cent zonder het overnameproces onoverkomelijk te frustreren."
“Hij was een meester in het onderhandelingsspel en haalde voor zijn klanten vaak het beste uit de deal. Zijn bereidheid om op basis van zijn principes zijn persoonlijke relaties met topbestuurders onder druk te zetten is bewonderenswaardig, zeker in een corporate wereld waarin warme relaties vaak een voorwaarde zijn voor een succesvolle carrière. Staan voor je principes, op een respectvolle manier het gevecht durven aangaan, genieten van successen en leren van fouten: dat is wat ik heb geleerd van Joop.”
“Hij keek naar bedrijven alsof het ging om een private-equitybelegging”
Jorik van den Bos (Kempen Capital Management): "Bij Kempen heb ik met Joop samengewerkt vanaf 2006. We vertegenwoordigden er twee verschillende teams. Joop was verantwoordelijk voor de beleggingen in Nederlandse smallcaps en ik voor de wereldwijde dividendaandelen. Een groot verschil qua universum. Daar daagde hij me regelmatig op uit, met vragen als: kun je nou beter heel veel weten van een paar dingen of een beetje van heel veel dingen?"
"Dat eerste was als geen ander aan Joop besteed. Hij keek naar bedrijven alsof het ging om een privateequitybelegging; als mede-eigenaar ging hij helemaal de diepte in om alles van een bedrijf te weten te komen. Hij dook in de cijfers en praatte met het management op gelijk niveau. En hij liet zich nooit iets op de mouw spelden. Hij combineerde zijn kennis met een soort natuurlijk vermogen om drijfveren en motieven direct te doorzien. Dat talent, samen met zijn competitieve instelling, deed ons overigens bij spelletjes blufpoker tijdens teamuitjes meer dan eens de das om."
“Joop voelde perfect aan wat er speelde bij de bedrijven die hij volgde en de markten waarin zij opereerden. Zijn ervaring in de dealingroom van Kempen heeft daar zeker aan bijgedragen. Hij hield mij en de anderen om hem heen scherp. Voor Joop was de praktijk vaak belangrijker dan uitgebreide theoretische verhandelingen. Hij liet zich zo min mogelijk afleiden door allerlei randzaken bij het kopen of verkopen van aandelen in zijn portefeuille. Zijn uitspraak: ‘Het is nooit te laat voor een goede beslissing’ is dan ook meer dan waar in de langetermijnvisie op beleggen die wij deelden.”
“Inhoud ging bij Joop Witteveen altijd voor de vorm”
Corné van Zeijl (ACTIAM): “Joop was duidelijk de nestor van de Neder landse smallcapindustrie. Zijn kennis en ervaring waren ongekend. In de afgelopen jaren heb ik hem leren als een aardige collega. Zonder meer een markante persoonlijkheid. Hij had niet alleen een diepe kennis van de bedrijven waarin hij belegde, hij wist ook goed hoe hij die kennis moest gebruiken. Daarbij liet hij zich niet snel uit het veld slaan als de tegenpartij het met zijn visie oneens was. Maar bovenal was hij een aardig, goedlachs en open persoon."
“Tegenwoordig is het een trend om als aandeelhouder meer betrokken te zijn bij het bedrijf. Voor Joop was dit geen trend. Voor hem was die betrokkenheid een essentiële eigenschap om een goed rendement te kunnen maken. Hij was dan ook gepassioneerd bezig met het vak. De beleggingswereld ziet er na zijn overlijden anders uit dan daarvoor. De Nederlandse beleggingsindustrie is iemand kwijtgeraakt die zich vooral op de inhoud concentreerde en niet op de vorm, zoals ik tegenwoordig veel zie.”
"Hij was activistisch als aandeelhouders tekort werden gedaan”
San Lie (Lendahand): “Behalve een gerespecteerde belegger en gelauwerde fondsmanager was Joop Witteveen ook een zeer aimabel mens. De keren dat mijn collega-analisten en ik hem in mijn Morningstar-periode interviewden over zijn portefeuille kwamen we steevast tijd te kort. Verhalen volgden elkaar op: enthousiast als hij weer een mooie smallcap voor een goede prijs op de kop had getikt, kritisch als het management van een bedrijf er in zijn ogen een potje van maakte. En soms ook activistisch, als aandeelhouders – in zijn optiek – tekort werden gedaan. Denk aan zijn principiële strijd om het bod op Ten Cate, begin 2016.”
“Joop Witteveen was sinds zijn twaalfde geïntrigeerd door de financiële markten. In 2005 nam hij het beheer van het Kempen Orange Fund op zich. In het begin lag de focus vooral op de Nederlandse smallcaps, later mocht hij ook in Belgische aandelen beleggen. Zijn kennis van zijn universum was groot en mede door een zeer gedisciplineerd proces wist hij veel waarde te realiseren voor zijn beleggers. Sinds zijn aanstelling bij het fonds in maart 2005 behaalde het Orange Fund een gemiddeld jaarlijks rendement van 11,55%, goed voor vijf Morningstarsterren. Mede dankzij deze fraaie resultaten werd zijn fonds – sinds zijn aantreden – maar liefst zeven keer beloond met een Morningstar Award. “Met het overlijden van Joop Witteveen verliest de Nederlandse beleggingsgemeenschap een groots man en een gepassioneerde belegger. Het doet mij goed te horen dat Kempen heeft besloten het beheer van het Orange Fund in zijn geest voort te zetten.”