Nieuws
Nee, u bent niet beter dan de rest
De meeste beleggers overschatten hun kwaliteiten. Het is een gevaarlijke eigenschap. Juist beleggers met overdreven veel zelfvertrouwen lopen flinke risico's.
Bijna iedereen wil boven de massa uitsteken. Een meerderheid van de mensen denkt ook dat ze beter zijn dan de grijze middenmoot. Er is één probleem. Het gemiddelde heet niet voor niets het gemiddelde. Bij een normale verdeling zijn er per definitie evenveel out- als underperformers. Boven de middelmaat uitsteken is abnormaal.
Zo is het met beleggen ook, zegt de Evidence Investor. De beleggingsblogger wijst op verschillende wetenschappelijke studies met telkens hetzelfde resultaat: de meeste mensen overschatten hun kwaliteiten met alle risico's van dien.
Studies
Een studie uit 2018 toont bijvoorbeeld aan dat 65% van de Amerikanen denkt dat ze slimmer zijn dan "average Joe". Uit een studie van 2005 blijkt dit percentage met 70% nog iets hoger te zijn bij studenten aan Amerikaanse high schools.
Een studie uit 1981 vergelijkt Zweedse met Amerikaanse studenten. Beiden denken bovengemiddeld goede automobilisten te zijn. De Amerikanen overschatten zichzelf met 88% nog iets meer dan de Zweedse leeftijdsgenoten (77%).
Positive illusions
Een bekende Nederlandse studie uit 2011 van Matthijs van Veelen en Martin Nowak van de UvA beschrijft het fenomeen van "positieve illusies".
Citaat: “Mentally healthy people blissfully suffer from what are called positive illusions: they overestimate their abilities, as well as their control over events, and they underestimate their vulnerability to risk”.
Gevaarlijk
Het is de vraag of het kwaad kan als mensen vol vertrouwen zijn over hun eigen kunnen. Van Veelen en Nowak zien naast nadelen ook voordelen. Er is niet voor niets een spreekwoord dat zegt: De brutalen hebben de halve wereld. Overmoed kan soms helpen in moeilijke situaties en werkt vaak beter dan angst. Er zijn zelfs tekenen dat het een evolutionair voordeel biedt.
Maar het kan ook gevaarlijk zijn. De evidence investor geeft het voorbeeld van mensen die telefoneren in de auto, denkende dat ze fantastische chauffeurs zijn. De kans op ongelukken neemt toe.
In het bedrijfsleven zijn er tal van voorbeelden van managers die denken dat ze buitengewoon zijn. Een van de meest bekende Nederlandse voorbeelden is Cees van der Hoeven, die begin deze eeuw Ahold in de problemen bracht met zijn overnames.
Beleggers
Bij beleggers zijn de risico's vergelijkbaar. Neem fondsmanagers van beleggingsfondsen. James Montier, een autoriteit op het gebied van behavioral finance, kwam in 2006 tot de conclusie dat 74% van de fondsmanagers denkt dat ze bovengemiddeld goed zijn.
De realiteit is dat actieve fondsmanagers meestal juist slechter presteren dan het gemiddelde. Zo deed de laatste vijf jaar slechts 15% van de Amerikaanse large cap-fondsmanagers het beter dan de S&P 500.
"De realiteit is dat actieve fondsmanagers meestal juist slechter presteren dan het gemiddelde"
Voor particuliere beleggers geldt het gevaar van overmoed net zo. Het gevaarlijkst zijn waarschijnlijk hypefases die langer aanhouden en beleggers het gevoel kunnen geven van onoverwinnerlijkheid.
Crypto
Een goed voorbeeld zijn de mensen die de afgelopen jaren hun hele hebben en houden in cryptomunten hebben gestoken. Velen van hen kijken nu tegen grote verliezen aan.
In zekere zin is het overigens niet slecht om de neus te stoten. De grootste risico's voor de toekomst zitten waarschijnlijk bij de groep die dat nog niet overkomen is en bijvoorbeeld nog altijd in de plus staan met hun bitcoins. Goede kans dat zij bij de volgende hype weer denken de wijsheid in pacht te hebben.