De aarde mag de komende jaren niet verder opwarmen dan twee graden Celsius bovenop de temperatuur van vóór de industriële revolutie. Dat is de voornaamste uitkomst van de Parijse klimaattop COP21. Maar om eerlijk te zijn," zegt Sasja Beslik, "rekenen wij voorlopig met een verdere opwarming van 3,5 graden, minstens voor de komende drie tot zeven jaar. Bedrijven en overheden hebben veel tijd nodig om klimaat neutraler te worden."
Beslik werkt niet bij een mijnbouwer of olieconcern. Hij is hoofd Responsible Investment bij Nordea Asset Management, de grootste vermogensbeheerder in Scandinavië die 189 miljard euro belegt voor klanten. De Scandinaviërs zijn in Europa, misschien zelfs wereldwijd, het verst in het schoner maken van hun economieën, en in schoon beleggen.
COP21 is wereldwijd gevierd als een grote doorbraak. Maar Besliks slag om de arm zal particuliere beleggers het ergste doen vrezen voor de toekomst van Moeder Aarde. Beslik deed zijn uitspraak tijdens Climate Change: Why it matters for investors in a post COP21 world, een paneldiscussie die Nordea had georganiseerd in het Amsterdamse Rosarium.
Gezamenlijk optrekken tegen bedrijven
De voornaamste uitkomst: COP21 gaat een enorme invloed krijgen. Maar wat dat concreet betekent voor beleggers, zal nog jaren onduidelijk blijven. "Op de korte termijn lopen zij vooral risico’s," aldus Floris Lambrechtsen van Double Dividend, een Nederlandse specialist in duurzaam beleggen die hij in 2007 hielp oprichten.
"De Duitse energiereus RWE heeft in vijf jaar tijd driekwart van zijn beurswaarde zien verdampen. Bij mijnbouwer BHP Billiton, die vooral steenkool uit de grond haalt, ging er 70% van de beurskoers af. En de verliezen blijven niet beperkt tot fossiele brandstofconcerns. Ook de dienstverleners om hen heen zullen worden geraakt, zoals de offshore-bedrijven."
De deugd van deze nood is dat hij iedere belegger zal dwingen duurzamer te gaan denken. Beleggen in een fossielvrije MSCI World zou de afgelopen zeven jaar al iets meer rendement hebben opgeleverd dan mét (zie grafiek). "Het onderscheid tussen gewone beleggers en duurzame beleggers verdwijnt snel,"zei Marieke de Leede van Kempen Capital Management. "Alle portefeuilles moeten verduurzamen." Institutionele beleggers trekken sinds kort gezamenlijk op om bedrijven te porren. "Bij BP en Rio Tinto is ons dat al gelukt."
Engagement is beter
ukt het niet, dan kun je je aandelen verkopen – een pressiemiddel dat milieuactivisten vaak bepleiten. "Maar demonstratief desinvesteren is eigenlijk niet meer dan een symbolische daad," vond Beslik. "Zelfs als alle beleggers op aarde al hun aandelen in de sector fossiele brandstoffen zouden verkopen, dan zou dat niets veranderen aan het feit dat 90% van de wereldvoorraad olie, gas en steenkool zich in de landen bezuiden de evenaar bevindt."
Engagement is beter – blijven als aandeelhouder, en druk uitoefenen op het management om de bedrijfsactiviteiten op te schonen. Dat bewijzen de recente successen bij BP en Rio Tinto. "De grote vraag blijft,"tekende De Leede daarbij aan, "of die mooie besluiten van ons ook worden uitgevoerd."
De beste optie is beleggen in bedrijven die verdienen aan verduurzaming, in plaats van eraan te verliezen. Maar voor grote beleggers is er nog te weinig keus. Lambrechtsen: "Voor een klein clubje als het onze is dat gemakkelijker." Beleggers zijn wel doordrongen geraakt van de noodzaak schoner te leven. Ze isoleren hun huizen, eten minder vlees en kopen elektrische auto’s.
Meer uitstoot beleggingen
Maar die omslag houdt op bij hun portefeuilles. Een goede vertaling naar rendement en verlies valt ook nog niet te maken, zei Beslik. "De grootste tekortkoming van COP21 heeft veel te weinig aandacht gekregen: er is geen prijs vastgesteld voor CO2," de grootste opwarmer van de aarde.
"In de Europese handel in emissierechten kost een ton CO2 momenteel zo’n acht dollar. Maar die handel is totaal mislukt als stimulans om de uitstoot terug te dringen. Acht dollar is in ieder geval veel te weinig. Maar niemand weet nog wat de juiste prijs is."Nordea behelpt zich zo lang met de vergelijking van fysieke uitstoot.
"De carbon footprint van de pensioenbeleggingen van een gemiddeld Zweeds gezin is vijf tot zeven keer zo groot als hun uitstoot thuis. Dat hebben wij onlangs kunnen aantonen. Kijk, dan gaat het wel leven."
Joost Ramaer is freelance journalist en schrijver van het boek De Geldpers – De teloorgang van het mediaconcern PCM (Prometheus, 2009). Over beleggen schreef hij eerder een wekelijkse column in NRC Handelsblad (2011-2013). De informatie in deze column is niet bedoeld als professioneel beleggingsadvies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen.