De vele vormen van Amerikaanse inflatie

De Amerikaanse inflatie is in december versneld, van 3,1% in november naar 3,4%. De kerninflatie, geldontwaarding zonder volatiele energie- en voedselprijzen, kwam uit op 3,9%, een tiende lager dan een maand eerder.

Beide cijfers waren tikkeltje hoger dan verwacht. Wat zullen deze inflatiecijfers betekenen voor de plannen die de Fed heeft met de rente dit jaar? Zal de bank in maart de rente kunnen verlagen of in ieder geval erop hinten dat het vlak daarna zal gebeuren, zoals markten anticiperen?

Wat in dit opzicht belangrijk is, is dat het gezegde ‘waar een wil is, is een weg’ zeer van toepassing is. Hoewel we het allemaal na zo’n publicatie over hét inflatiecijfer hebben, bevat het inflatierapport tientallen verschillende reeksen.

Vele soorten cijfers

Zo zijn er naast kerninflatie ook zaken als superkerninflatie, trimmed mean inflatie, plakkerige inflatie, inflatie met energie en eten, maar zonder huisvestingkosten, et cetera.

Daarnaast bestaan er allerlei statistische massagetechnieken die men kan gebruiken. Zo kun je kijken naar het driemaands gemiddelde of zesmaands gemiddelde (al dan niet de kernversie ervan) of juist naar driemaands of zesmaands geannualiseerde cijfer.

Dat laatste gebeurt vaak in de VS. Waar het op neerkomt, is dat men het maand-op-maand inflatiecijfer pakt en zich afvraagt wat de jaarlijkse inflatie zou zijn als dat maandelijkse cijfer gedurende de komende 3 of 6 maanden onveranderd zou blijven.

Toch verlagen?

Met dit palet aan inflatiereeksen en statistische technieken kan iedereen, en dus ook de Fed, alle kanten op. Je kunt in de inflatiecijfers eigenlijk alles lezen wat je erin wílt lezen. Inflatie die weer gevaarlijk oploopt?

"Je kunt in de inflatiecijfers eigenlijk alles lezen wat je erin wílt lezen"

Tuurlijk, daar is cijfermatige onderbouwing voor. Inflatie die eigenlijk zakt? Uiteraard, ook dat kan men staven met de cijfers over de prijzen. Ook de Fed kan er dus alle kanten mee op.

Aangezien we sinds december weten dat vrijwel alle leden van het rentecomité de rente willen verlagen, vermoed ik dat de bank er uiteindelijk voor zal kiezen inflatiecijfers zo te interpreteren dat ze de rente geloofwaardig kan verlagen over een niet al te lange tijd.

Met en zonder huur

Hoe zou de Fed te werk kunnen gaan? De reden voor de opgelopen inflatie is de ontwikkeling van de huisvestingskosten (de ontwikkeling van de huren) in de VS.

Echter: dit onderdeel van de index loopt achter de actualiteiten aan, door de manier waarop het verwerkt is in de cijfers (vertraging van een jaar of zo). Men kijkt als het ware in de achteruitkijkspiegel.

Terwijl de huren, volgens de officiële cijfers, almaar sneller stijgen, laten de actuele huurcijfers zien dat die stijging al maandenlang juist vertraagt. Gezien de vertraging in de cijfers, is het dus te verwachten dat uit die hoek de komende tijd neerwaartse druk op de inflatie in de VS zal komen.

Lagere inflatie

De geldontwaarding in december bedroeg 1,9% als we de huren voor het gemak vergeten. Daarnaast geldt dat de Fed eigenlijk niet zo’n fan is van de consumentenprijsindex, maar veel liever kijkt naar de PCE-inflatiemaatstaf.

Die wordt gepubliceerd eind januari, enkele dagen voordat het rentecomité vergadert. De PCE-inflatie komt doorgaans lager uit dan de CPI-inflatie. Het grote verschil tussen de twee reeksen heeft te maken met de manier waarop de huisvestingskosten worden meegenomen.

Het zou dus niet verbazen als de PCE-inflatie aanmerkelijk lager uitpakt dan de CPI-index.

Omvaren is duurder

Tegenover dat omlaag drukkend effect uit de hoek van huren staat het nog onbekende effect van de onrust in het Midden-Oosten, waardoor containerschepen niet meer de kortste route naar Europa en de oostkust van de VS nemen, door de Rode Zee en het Suezkanaal, maar moeten omvaren om de Kaap de Goede Hoop.

Met alle kosten van dien, die, zo mogen we aannemen, doorberekend zullen worden. Ook het feit dat de Amerikaanse overheid dit jaar heel veel meer geld zal spenderen (getuige het enorme begrotingstekort) kan voor wat inflatievuur zorgen.

Ondertussen is er nog een relevante ontwikkeling binnen de Fed. Steeds meer comitéleden voelen er wel wat voor om de afbouw van de balans van de bank te vertragen of zelfs er helemaal mee te stoppen.

Weer quantitative easing?

Die afbouw gebeurt nu doordat de Fed slechts een deel van de gelden die de bank ontvangt - als eigenaar van de vele Amerikaanse staatsobligaties - herbelegt in nieuw schuldpapier.

Daarmee daalt de balans van de bank per maand met zo’n 100 miljard dollar. Maar die afbouw heeft hetzelfde effect als een renteverhoging; de bank maakt zich juist op om de rente te verlágen.

Het zou mij niet verbazen als de Fed stopt met die afbouw van de balans. Ik zou er zelfs niet raar van opkijken als de bank later dit jaar weer begint met quantitative easing!

Minder grote kopers

De Amerikaanse overheid zal dit en komende jaren heel veel staatsobligaties naar de markt brengen om de torenhoge begrotingstekorten te financieren. De kopers van weleer, zoals China, Japan en Saoedi-Arabië, zijn er - om uiteenlopende redenen - minder happig op om die te kopen.

Grote Japanse beleggers kijken namelijk tegen vrijwel gegarandeerde verliezen aan, na aftrek van de kosten van het hedgen voor het wisselkoersrisico dat ze lopen.

Saoedi-Arabië is bezig om zijn economie op meer zaken te laten stoelen dan olie alleen, en gebruikt de opbrengsten uit olieverkopen om meer in eigen land en in andere landen dan de VS te investeren.

Weer zelf kopen

China is om de geopolitieke redenen aan het bedenken hoe op een veilige manier de Amerikaanse staatsobligaties te verkopen. Ze zullen niet veel nieuwe obligaties willen.

Het zou mij ook niet verbazen als de Fed maar weer gaat hamsteren om het wegvallen van deze belangrijke kopers te compenseren. Het alternatief kan namelijk financiële chaos zijn, en daar zit de bank niet op te wachten. Het komt er allemaal op neer dat de onafhankelijkheid van de Fed steeds minder voorstelt.

Dat is een ernstige zaak, omdat een onafhankelijke centrale bank het enige is wat tussen het gewone volk en hoge inflatie zit. Ik zie de inflatie de komende tijd eerder te hoog dan te laag uitkomen.