Wat is het plan van Kazuo Ueda?

De centrale banken in de VS en in de eurozone hebben beleggers in het afgelopen jaar flink verrast. Drastische rentestijgingen drukten vooral obligatiekoersen diep in het rood. Beleggers houden hier inmiddels rekening mee.

Een verrassing komt mogelijk uit het Verre Oosten. Japan heeft een opvolger aangewezen voor de huidige gouverneur van de Bank of Japan, Haruhiko Kuroda. Het is een academicus van buiten de centrale bank geworden: Kazuo Ueda.

Verhoging bandbreedte

Speculatie over een duidelijke omslag in het monetair beleid heeft zich van beleggers meester gemaakt. Die omslag is al voorzichtig ingezet. De centrale bank heeft de afgelopen jaren steeds staatsleningen met een looptijd van tien jaar opgekocht tegen een rente van maximaal 0,25%. Het doel van de kunstmatig lage rente: het doorbreken van de jarenlange stagnatie via hogere lonen, consumptie en winstgevendheid.

In december werd die bandbreedte voor het opkopen van staatsleningen opgerekt tot 0,5%. Inmiddels is de rente op obligaties met een looptijd van vijftien jaar al boven de 1,1%. Daarmee is die op het hoogste niveau sinds 2013. De markt is daarmee voorgesorteerd op een verdere verhoging van de bandbreedte dit jaar.

Inflatie en lonen in de lift

Daar is ook reden toe: de inflatie neemt ook in Japan toe. In het afgelopen jaar was de inflatie 4% en dus voor het eerst in decennia boven de 2%-doelstelling van de centrale bank. Deze prijsstijging was echter vooral het gevolg van importinflatie en hogere energieprijzen. De kerninflatie ligt met 1,6% nog steeds beneden de 2%. Maar omdat loonstijgingen inmiddels optreden, nadat die jarenlang uitbleven, kan het inflatiebeeld zijn gekanteld.

Angst voor een voortiijdige draai

De grote vraag is hoe hard de rente zou stijgen als de Bank of Japan straks besluit het inkoopprogramma voor staatsleningen te beëindigen, zoals andere centrale banken hebben gedaan. Het lijkt echter niet zonder gevaar als Japan dit jaar met zijn rentebeleid werkelijk het roer drastisch om gaat gooien. In het verleden heeft het al meermalen het beleid te snel gedraaid met renteverhogingen en belastingverhogingen, waarop het economisch herstel snel doofde.

Maar ondenkbaar is het niet dat Ueda het risico van een faux pas voor lief neemt en de rente enigszins laat oplopen. De rente is immers in dollar en euro fors gestegen vorig jaar en wanneer in de VS en Europa in 2024 alweer renteverlagingen mogelijk zijn, zal het moeilijk worden dan nog een renteverhoging in Japan door te voeren.

Keren beleggers terug naar Japan?

Met de mogelijke kentering in het rentebeleid is de zwakte van de yen goeddeels tot staan gebracht. Voor een aantrekkende yen is het nodig dat beleggers weer in Japan willen gaan beleggen. Met de markt voor directe investeringen nog goeddeels gesloten en gelet op de onaantrekkelijke obligatiemarkt, zou dat een terugkeer naar Japanse aandelen moeten inhouden. Daarvoor is wel een verbetering van de winstgevendheid nodig en voldoende duidelijkheid wat de Bank of Japan met al het aandelenbezit op haar balans wil gaan doen.

De Bank of Japan heeft immers in de laatste jaren ook forse aantallen trackers op de Topix, de beursindex van Japan, gekocht. Zeker als de groei van de wereldeconomie mocht gaan vertragen, kan Japan daarvoor gevoelig zijn. Daarom heeft Ueda waarschijnlijk niet de ruimte voor een serieuze ommezwaai in het monetaire beleid. De angst voor een nieuwe renteschok zal daarom vermoedelijk niet bewaarheid worden.