Rentekeerpunt De uitgifte van de 12,75%-obligatie in 1981 bleek een keerpunt in de rentetrend. Gebeurt dat met de heropening van de staatslening? 28 januari 2015 11:45 • Door Marcel Tak Mijn gedachten gaan terug naar 1983, precies 32 jaar geleden. Het is voor mij een fantastisch jaar. Ik leerde mijn huidige vrouw kennen. Het was een lange en broeierige zomer, en dat is niet een door de tijd vertekend beeld. Het wordt bevestigd door de feiten. Oktober kende zelfs een paar zomerse dagen. Mijn studie bevond zich in een lang uitgerekte eindfase. Orchestral Manoeuvres in the Dark en Heaven 17 kleurden met hun opzwepende synthesizers de muzikale scene. Maar het was niet alleen maar een mooie tijd. Het land was geschokt door het doodsteken van Kerwin Duinmeijer en de ontvoering van Freddy Heineken. De ambtenaren staakten tegen een 3,5% korting op hun salaris, een beleidsvoornemen van het in het voorgaande jaar aangetreden kabinet Lubbers. Stagflatiemonster 1983: overgangsjaar van de in economisch opzicht dramatisch verlopen zeventiger jaren. De overheidstekorten lagen toen op niveaus van 10% en meer. De inflatie liep gierend uit de hand, in combinatie met een ver terugzakkende economische groei. Stagflatie was het monster dat verslagen moest worden. Vanuit die omstandigheden moest de overheid zijn tekorten zien te financieren. Dat was geen gemakkelijke opgave, om maar een understatement te gebruiken. Het dieptepunt was een aantal jaren eerder, in 1981. Tegen steeds verder oplopende rentes trachtte de minister van Financiën zijn gaten op de begroting te dichten. In december van dat jaar was er nog een aantal miljard nodig. De staat gaf toen een tienjarige 12,75% obligatie uit. Rentekantelpunt De aflossing van die lening was niet aan het eind van de looptijd ineens, maar gespreid over de laatste vijf jaar. De enorme coupon was niet genoeg om beleggers te verleiden. Daarom gaf de staat de deelnemers aan de lening een "gratis" optie. De beleggers mochten, het was geen verplichting, de obligatie na vijf jaar met nog eens met vijf jaar te verlengen. Tegen dezelfde coupon.... Met hangen en wurgen werd 2,5 miljard gulden uit de markt gehaald. Beleggers dachten dat de rente bij de volgende lening toch wel weer hoger zou liggen. Dat liep anders. December 1981 was een kantelpunt in de rentetrend. Met horten en stoten nam de rente vanaf dat moment af. Die beweging zet zich tot op de dag van vandaag voort. De afgelopen tijd konden we al zien dat de staat tegen negatieve rentes kon lenen. Opzienbarend, maar dat betrof nog wel de relatief wat kortere looptijden tot enkele jaren. Precies 32 jaar Mijn verbazing over de renteniveaus bereikte gisteren een hoogtepunt toen ik het resultaat van de heropening van de staatslening met aflossing in 2047 vernam. De staat kon 1,15 euro miljard lenen tegen een effectieve rente van 1,152%. Niet voor een paar jaar dus, maar voor een periode van precies 32 jaar. Zo kwam het dat mijn gedachten teruggingen naar 32 jaar geleden. Sindsdien is er veel gebeurd: de Duitse eenwording in 1990 met een samenvoeging van de D-Mark het Oostblok schudde het communisme van zich af de duizelingwekkende opmars van internet 9/11 de Europese monetaire eenwording et cetera In 1983 wist niemand wat hem of haar de komende 32 jaar te wachten stond. Maar beleggers in deze 32-jarige staatslening weten dat kennelijk wel. Zij schatten de economische omstandigheden zodanig in dat zij tot en met 2047, ik ben dan inmiddels bij leven en welzijn 87 jaar, genoegen nemen met deze marginale rentevergoeding. Lage rentevergoeding Eén ding weet ik zeker, wat mij betreft komt deze obligatie niet in mijn portefeuille. Hoewel, vanuit mijn tijd bij het Agentschap van Financiën loopt er nog een pensioentje bij het ABP. En "mijn" pensioenfonds is gek op (Nederlandse) staatsobligaties. Onlangs liet het ABP weten niet te denken aan verkoop van zijn obligaties aan de Europese Centrale Bank, die een opkoopprogramma van een slordige 1200 miljard euro heeft geïntroduceerd. Als dat maar goed gaat... Hoe is het mogelijk dat er partijen zijn die voor zo'n enorm lange looptijd bereid zijn een dergelijke lage rentevergoeding te accepteren. Zelfs als je voor de komende jaren nog een gematigde renteontwikkeling verwacht, zeker is dat het eens mis gaat met deze lening. Onaangenaam verlies Ik geef een voorbeeld. De zojuist geëmitteerde 32-jarige lening heeft een coupon van 2,75%. De uitgifteprijs van de lening is 142,53, waardoor het jaarrendement 1,152% is. Laten we nu eens aannemen dat het nog een tijdje duurt voor de rente echt gaat stijgen, maar dat over 7 jaar deze op 5% staat. Veel hoger dan nu, maar niet extreem hoog in historisch perspectief. Op dat moment is de resterende looptijd van deze obligatie 25 jaar. Bij een rente van 5% is de koers dan gelijk aan 68%. Dat zou een koersdaling van 52% ten opzichte van de actuele koers impliceren. Als compensatie is er wel 7 jaar lang 2,75% couponrente ontvangen, maar het totale verlies blijft toch een onaangename 30%. Keerpunt? ABP, als jullie dit soort leningen in portefeuille hebben, verkoop ze dan alsjeblieft aan de ECB. Dan blijft er ook voor mij misschien nog een beetje pensioen over. De rentestijging zou namelijk wel eens sneller kunnen komen dan verwacht. Toen de 12,75% lening in 1981 werd geëmitteerd, ging het moeizaam. Dat was met deze 32 jarige lening ook het geval. De belangstelling viel uiteindelijk toch wat tegen. In 1981 werd uiteindelijk 2,5 miljard gulden opgehaald. In euro is dat 1,13 miljard. Dat is nagenoeg gelijk aan het bedrag dat de minister van Financiën nu ook wist op te halen... De uitgifte van de 12,75% bleek een keerpunt in de rentetrend. Zou dat nu ook het geval zijn met deze ultralaag renderende obligatie? Marcel Tak is zelfstandig beleggingsadviseur en oprichter/beheerder van het Bufferfund. De informatie in deze column is niet bedoeld als professioneel beleggingsadvies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen. Deel via:
J. Safra Sarasin Sustainable Asset Management 18 apr "Reshoring biedt mooie kansen voor groene beleggers" Volgens fondsmanager Daniel Lurch van het JSS Sustainable Equity Green Planet fonds van J. Safra Sarasin profiteren met name de duurzaamste bedrijven van de huidige herschikking van de wereldwijde productieketen. Welke dat zijn?
Impactbeleggen 11 apr “Het is fijn om goed te doen” Ook buiten Nederland is impactbeleggen ontdekt. Het Schotse Baillie Gifford bijvoorbeeld lanceerde in 2017 het Positive Change Fund. Vlak voor Pasen was Rosie Rankin, medeverantwoordelijk voor dit fonds, over in Amsterdam voor de tweedaagse Impact Europe Summit in de Beurs van Berlage. Rob Stallinga sprak met haar.
Impactbeleggen 03 apr "Impactbeleggers staan aan de goede kant van de geschiedenis" Hadewych Kuiper, directeur beleggingen bij Triodos IM, is niet onder de indruk van alle berichten dat duurzaam beleggen het beste heeft gehad. "Zo ziet tegenwerking van vooruitgang eruit."
Impactbeleggen 30 jan JSS Green Planet Fund: Kansrijk beleggen in een groene toekomst Beleggen in de toekomst is volgens S. Safra Sarasin beleggen in de groene transitie. Lees meer over het JSS Sustainable Equity Green Planet Fund, dat in de laatste drie jaar niet alleen hard is gegroeid maar ook sterk heeft gepresteerd.
ESG 17 jan ESG is dood, lang leve ESG 2.0! Matt Christensen, hoofd duurzaam en impact beleggen bij Allianz Global Investors, schetst de vijf belangrijkste duurzaamheidsthema's van 2024. Politieke verdeeldheid dreigt het grootste struikelblok te worden.
ESG 01 nov Biodiversiteitsverlies, het megarisico dat slechts enkelen zien Het verlies van biodiversiteit is volgens De Nederlandsche Bank (DNB) een groot risico voor de financiële stabiliteit. Cardano heeft een methode ontwikkeld om dit verlies te meten en zo de beleggingsrisico’s in kaart te brengen. IEXProfs sprak met Dennis van der Putten, Chief Sustainability Officer bij Cardano.