Het goede aan de SPAC-golf

2020 kan worden gezien als de grote doorbraak van SPAC’s, of Special Purpose Acquisition Companies in de VS.

Het is een trend die niet door iedereen wordt toegejuicht, omdat fraude en oplichting op de loer liggen. Toch overheersen volgens journalistenplatform Axios de positieve elementen.

Van Nikola tot Virgin Galactic

Een SPAC is een beursfonds zonder activiteiten, maar met vermogen. De bedoeling is om met dat kapitaal een of meer start-ups te kopen die naar de beurs willen komen.

Het grote voordeel voor de start-ups is dat ze dan niet het hele bureaucratische proces door moeten dat hoort bij een traditionele beursgang. Het nadeel is dat er af en toe een rotte appel door kan slippen.

Enkele bekende start-ups die met hulp van een SPAC naar de beurs zijn gebracht zijn ruimtevaartconcern Virgin Galactic, gokbedrijf Draft Kings en de producent van elektrische vrachtwagens Nikola.

Vooral de laatste heeft heel wat stof doen opwaaien na een analistenrapport van Hindenburg Research, waarin het Nikola-management werd beticht van oplichting en fraude. Dat was mede vanwege een video waarop een schijnbaar werkende elektrische vrachtwagen werd getoond die in werkelijkheid van een heuvel werd gerold.

Lees ook: SPAC's; de hotste belegging van dit moment

De voordelen

Klinkt niet fraai. Toch toont zelfs het voorbeeld van Nikola de voordelen van een SPAC. De twee belangrijkste zijn:

1. Eerlijke verdeling
   De private markt is sterk gegroeid, terwijl het aantal beursgangen is gekrompen. Tegenwoordig krijgen bedrijven vaak pas een notering als een groot deel van de groeifase al achter de rug is. Beursgangen worden steeds vaker gebruikt door grote investeerders om hun aandelen te verzilveren. De kleine particulier vist grotendeels achter het net. Een SPAC geeft kleine beleggers de mogelijkheid eerder te participeren. Dat zorgt volgens Axios voor een eerlijkere verdeling van vermogenswinsten over een grotere goep beleggers. Dat dit de laatste jaren een probleem was, wordt ook onderkend door de Amerikaanse toezichthouder SEC. Oud-SEC voorman Jay Clayton zei hierover in 2017: “Ik geloof dat een krimpend aantal beursgenoteerde bedrijven een probleem is voor onze kapitaalmarkten.” 
   
   
2. Transparantie
   Een SPAC is een minder transparante manier om een bedrijf naar de beurs te brengen dan een gewone IPO. Maar, zegt Axios, een SPAC is wel veel transparanter dan een bedrijf dat in de private markt opereert. De stelling van Axios is derhalve, hoe meer bedrijven een notering hebben aan de beurs, des te beter is dat voor de economie als geheel.

Steeds minder IPO's

De Amerikaanse cijfers van de laatste kwart eeuw spreken boekdelen. In 1999 waren er nog 856 beursgangen (IPO’s) in de VS. Na het barsten van de internetluchtbel werden dat er geleidelijk steeds minder. 

Na het eind van de kredietcrisis was er nog even een korte opleving in 2014 met 275 IPO’s met een omvang van 50 miljoen dollar of meer. Daarna zakte het weer weg met als voorlopig dieptepunt 2016 toen er maar 105 IPO’s waren.

Ter vergelijk, in 2020 waren er in de VS 248 SPAC's die samen 83 miljard dollar ophaalden. Dat betekende een flinke stijging ten opzichte van 2019, toen er met 59 SPAC’s 13,6 miljard werd opgehaald.

Europa

In Europa is van een SPAC-boom vooralsnog geen sprake. Refintiv telde er tot december vorig jaar in totaal negentien, die samen 3,4 miljard dollar hebben opgehaald over een periode van zes jaar.

Dat is peanuts in vergelijking met de VS, waar bijvoorbeeld alleen het bedrijf Pershing Square van investeerder Bill Ackman 66 miljard dollar ophaalde voor zijn SPAC.

Er zijn analisten die verwachten dat Europa het voorbeeld van de Amerikanen zal volgen. Van de andere kant hebben wij nare ervaringen met dit soort initiatieven. Zo zijn er duidelijke parallellen te trekken met het in de jaren '90 opgerichte beursplatform Nieuwe Markt in Amsterdam en de Neue Markt in Frankfurt.

Ook hier was het de bedoeling om het kleine beleggers makkelijker te maken te investeren in jonge bedrijven. Achteraf was het geen succesformule. Sterker, veel particulieren brandden de vingers aan deze fondsen.