Centrale banken eisen actiever klimaatbeleid

Steeds vaker spreken centrale bankiers zich uit voor een actiever klimaatbeleid. President Klaas Knot van DNB vindt dat echter geen taak van ECB of DNB, zo zei hij in december tijdens een DNB-bijeenkomst. Centrale banken zijn er voor het beschermen van prijsstabiliteit. Het primaat voor klimaatbeleid ligt bij overheden en de particuliere sector.

Maar er zijn collega's die daar duidelijk anders over denken. Voor hun gaan centrale banken nog niet ver genoeg. Bloomberg nam onlangs de argumenten en mogelijkheden voor een grotere rol van centrale banken onder de loep.

Waarom centrale bankiers überhaupt geïnteresseerd zijn? Ze kunnen niet anders. Er zijn steeds meer bewijzen dat klimaatverandering reële gevolgen heeft voor de economie en dus ook het prijsniveau. Denk aan migratie, lagere landbouwopbrengsten, stormschade, bosbranden, overstromingen en de immense investeringen die de maatschappij moet doen om die schade te voorkomen.

Hogere premies

Een van de meest uitgesproken centrale bankiers is Mark Carney van de Bank of England. De toekomstige speciale gezant van de Verenigde Naties (VN) voor klimaatactie en –financiering waarschuwt al jaren voor de klimaatcrisis.

Vorig jaar december zei hij in een BBC-interview dat de waarde van bedrijven hard geraakt kan worden, in sommige gevallen zelfs in rook opgaan. Denk bijvoorbeeld aan hotels aan de kust, of olie- en gasmaatschappijen nadat de overheid besloten heeft hoge CO2-belastingen in te voeren. Het zal bovendien de verzekeringspremies de hoogte in jagen. “De snelheid waarmee de waarde van goederen en diensten veranderen is onzeker en kan doorslaggevend zijn voor de prijsstabiliteit.”

Carney begon al in 2015 te waarschuwen en sindsdien is er het een en ander veranderd. Zo werd in 2017 het netwerk Greening the Financial System opgericht. Daarin zijn ongeveer 50 centrale banken vertegenwoordigd die informatie met elkaar uitwisselen. 

Concrete acties

De concrete acties van centrale banken zijn zeer divers. De centrale bank van China investeert bijvoorbeeld zelf in duurzame projecten en stimuleert de uitgifte van groene obligaties. De Bank of Canada wil een groot onderzoek doen om de financiële risico’s in kaart te brengen. Hetzelfde geldt voor de Amerikaanse Federal Reserve. De ECB overweegt klimaatrisico’s mee te nemen in de monetaire beleidsafwegingen.

De Bank of England is bezig met stresstests van verzekeraars en banken om te zien hoe goed ze bestand zijn tegen klimaatrisico’s. De Zweedse centrale bank is begonnen met het afstoten van overheidsobligaties die te linken zijn aan de productie van fossiele grondstoffen.

Verschillende centrale banken overwegen inmiddels om bij de aankoop van obligaties binnen hun QE-programma's een groene toets in te voeren.

Extra stappen

Regulering en onderzoek zijn de meest voor de hand liggende instrumenten van centrale bankiers om de strijd tegen klimaatverandering te versterken. Met regulering kunnen ze financiële instellingen dwingen tot meer openheid over klimaatrisico’s. Dat zou er toe kunnen leiden dat banken hun handen aftrekken van investeringen in fossiele brandstoffen.

Aan de andere kant, centrale banken kunnen klimaatrisico’s benoemen, maar ze mogen niet discrimineren tussen schone en vieze bedrijven. Dat is aan de politiek en private partijen.

Niet alle centrale banken zijn zo actief als de Bank of England. De centrale banklen van Brazilië en de VS willen bijvoorbeeld geen deel uitmaken van het Greening the Financial System. Waarschijnlijk spelen politieke argumenten daarbij een rol. Trump in de VS en Bolsonaro in Brazilië vinden beiden de hele klimaatdiscussie zwaar overdreven.