Om met een definitievraag te beginnen: wat is impactbeleggen eigenlijk?
“Wij hanteren de definitie van het Global Impact Investment Network (GIIN), waarvan wij mede-oprichter zijn. Die beschrijft dat bij impactbeleggen investeringen worden gedaan met de intentie om een positieve bijdrage aan de samenleving en de planeet te leveren. Intentionaliteit speelt dus een belangrijke rol. Daarnaast moet de belegging meetbaar zijn. De impactbelegger legt verantwoording af.
Het derde kenmerk is dat met een impactbelegging een rendement wordt geboekt, zoals ook met gewone beleggingen. Het verschil is alleen dat het niet alleen gaat om risk/return maar ook om het behalen van impact. Dat geldt voor alle beleggingscategorieën.”
Waarom is impactbeleggen zo belangrijk?
“Was het maar niet belangrijk! Onze samenleving, economie maar ook planeet hebben te maken met enorme milieuproblemen. Denk aan de klimaatverandering, het verlies van biodiversiteit, het tekort aan resources, de watercrisis. Maar er zijn ook sociale crises, zoals de toenemende ongelijkheid, die voor onrust zorgen in een samenleving en dus om een oplossing vragen.
Al deze problemen grijpen op elkaar in. Hier speelt impactbeleggen een belangrijke rol. Het is namelijk niet alleen de verantwoordelijkheid van overheden om deze grote problemen aan te pakken. De financiële sector heeft ook een rol te spelen. Dit vraagt een andere manier van kijken naar beleggen, met een groter bewustzijn dat elke belegging niet alleen draait om financieel rendement, maar ook een positieve of negatieve impact heeft op de samenleving.
De keuze voor enkel financieel rendement, zonder oog te hebben voor de impact op de samenleving, kunnen mens en wereld niet meer dragen. Door geld te alloceren naar bedrijven die oplossingen aandragen, kan verschil worden gemaakt. Dat is volgens mij ook waar beleggen voor bedoeld is, het creëren van een positief effect op de reële economie.”
“De keuze voor enkel financieel rendement kunnen mens en wereld niet meer dragen”
Wanneer is Triodos met impact beleggen begonnen?
"Dat gaat helemaal terug naar onze eerste investering in windenergie, direct na de ramp in Tsjernobyl in 1986. Het eerste beleggingsfonds dat we in 1990 lanceerden, het Biogrond Beleggingsfonds, richtte zich op landbouw en landbouwgronden om te komen tot een duurzamere voedselvoorziening. Toen bestond de term impactbeleggen nog niet. Die naam werd pas tijdens een conferentie in 2007 formeel vastgelegd.
Maar al sinds oprichting beleggen wij met de intentie om positieve verandering te realiseren, inclusief de meetbaarheid, het afleggen van verantwoording, zonder dat dit ten koste gaat van financieel rendement. Dat waren al in de jaren negentig onze bewegingsprincipes."
Wat zijn de speerpunten en impactdoelen van Triodos?
“De energietransitie, duurzame landbouw en sociale inclusie zijn van oudsher onze belangrijkste beleggingsthema’s. Het is altijd de combinatie van groen én sociaal. Zo letten wij bij microfinanciering ook op het vergroeningsaspect. Het is een holistische benadering. Zoiets als het klimaatprobleem raakt bijvoorbeeld de armste inkomens het meest. Het is onze missie dat onze beleggingen moeten zorgen voor een betere samenleving en een leefbaardere planeet.
Concreet betekent dit bijvoorbeeld dat wij niet streven naar het terugdringen van onze C02 uitstoot naar 0 (net zero) in 2050 maar al in 2035. Dat geldt niet alleen voor Triodos als bedrijf, maar voor al onze portefeuilles. Zo kennen al onze fondsen specifieke impactdoelen.”
Wat zegt u tegen twijfelaars die vrezen dat het streven naar impact ten koste gaat van het rendement?
“Het is een hardnekkige mythe dat impactbeleggen ten koste zou gaan van financieel rendement. Verschillende studies hebben in de afgelopen jaren aangetoond dat beleggen met impact niet ten koste hoeft te gaan van het financieel rendement. Zeker niet op de lange termijn.
Laten we helder zijn: impact beleggen is geen filantropie. We streven dan ook een gezond financieel rendement na voor onze beleggers in de beleggingsfondsen naast de positieve impact die we genereren Wie belegt in de energietransitie of microfinanciering belegt in innovatieve sectoren met veel ondernemerschap die een goed gespreide portefeuille opleveren die minder correleert met beleggingen op de beurs. Impactbeleggen is wel een arbeidsintensief proces. Daarom is een actief gemanaged impactfonds duurder dan een passieve belegging.
Maar welbeschouwd is elke belegging natuurlijk een impactbelegging. Er bestaat namelijk niet zoiets als een neutrale investering. De impact is positief of negatief. Dat is de keuze. In die zin is het op zijn minst merkwaardig dat alleen beheerders van groene of duurzame fondsen volgens de nieuwste regels verplicht zijn verantwoording over de negatieve impact van hun belegging af te leggen. Voor grijze beleggingen geldt die verplichting niet.
Mocht dat wel het geval zijn, dan zal de trend van impactbeleggen pas echt tractie krijgen. Geen fondsenhuis wil vertellen dat z’n beleggingen zoiets als mensenrechtenschendingen in de hand werken. Weinig beleggers zullen dan nog voor deze fondsen kiezen. Zo zal er snel meer kapitaal stromen naar beleggingen die een positieve impact bieden dan een negatieve.”
“Er bestaat niet zoiets als een neutrale investering”
Ik kan me voorstellen dat de risico’s van impactbeleggingen lager liggen dan bij traditionele beleggingen. Zaken als reputatieschade en schadevergoedingen zijn minder snel aan de orde.
“De risico’s zijn niet meer of minder dan bij traditionele beleggingen. Die risico’s moet je als belegger in kaart brengen. Dat is een belangrijk onderdeel van je werk. In welk land is een bedrijf actief? In welke sector opereert het? Wel is de kans dat veranderende wetgeving een impactbedrijf raakt veel minder groot. Bedrijven die winst maken met producten die wetenschappelijk bewezen schadelijk zijn, zoals pesticiden, lopen een verhoogd risico, zo is wel duidelijk.”
Het zou natuurlijk leuk zijn als impactbeleggen zo mainstream wordt, dat de term komt te vervallen?
“Het zou heel fijn zijn als de gehele financiële sector zijn schouders eronder zet en meehelpt om de grote maatschappelijke problemen die er zijn aan te pakken. De problemen zijn namelijk urgent. De klimaatverandering is nu al aan de hand. Dralen is geen optie. In die zin moet impactbeleggen zo snel mogelijk de norm worden, ook al weet ik als geen ander dat impactbeleggen niet eenvoudig is. Het vraagt kennis, oordeelsvermogen en veel werk.
Het is natuurlijk goed nieuws dat Europese regelgeving, SFDR en taxonomie, beleggers de goede kant opsturen. Dat helpt enorm om impactbeleggen tot de norm te maken"
“De problemen zijn namelijk echt heel urgent”
Als de beleggingshuizen niet het voortouw nemen, dan zullen hun klanten het moeten doen.
“Het is duidelijk dat steeds meer beleggers voor impactbeleggen gaan. In de 15 jaar dat ik bij Triodos zit, zie ik ook verandering bij grote institutionele beleggers. 2015 was een omslagjaar met de lancering van de SDG’e en het klimaatakkoord van Parijs. Het is vooral positief dat de financiële sector bij deze akkoorden was betrokken, met De Nederlandse Bank als voortrekker.
Sinds 2015 zijn ook pensioenfondsen impactinvesteringen meer gaan overwegen. In eerste instantie vanuit risico denken, maar inmiddels zien steeds meer beleggers dat het nodig is om de problemen aan te pakken. Als pensioenfondsen en verzekeraars daadwerkelijk eisen gaan stellen aan zowel impact als risk/return van iedere belegging en de lijn doorzetten en steeds meer kiezen voor intentionele beleggingen gericht op positieve verandering, dan kan het met de ontwikkeling van impactbeleggen snel gaan.”
Hadewych Kuiper is Managing Director van Triodos Investment Management.