Toen ik drie weken geleden voor een conferentie in New York was, waren in Nederland de Provinciale Staten verkiezingen. Die werden zoals bekend met grote overmacht gewonnen door de Boer Burger Beweging. De BBB dus. Caroline van der Plas haalde hiermee de internationale media, maar impact op de aandelenbeurzen had de overwinning niet.
Diezelfde dag kwam Credit Suisse, de 167 jaar oude Zwitserse bank, in grote problemen. De bank was al aangeschoten wild na diverse schandalen en slechte resultaten. Toch was de kredietrating volgens kredietbeoordelingsbureau Standard & Poor’s nog steeds BBB. De rating gaf aan dat er bij Credit Suisse geen groot risico was dat de bank niet aan zijn financiële verplichtingen zou kunnen voldoen gezien haar solvabiliteit.
De problemen van Credit Suisse waren echter meer een liquiditeit- dan een solvabiliteitsprobleem. Als het vertrouwen dan wegvalt, wordt een klein risico ineens een groot probleem. Europese aandelenmarkten daalden die dag met bijna 3%, maar zijn sinds de overname van Credit Suisse door UBS grotendeels hersteld.
Build Back Better
Later die middag in New York liep ik bij een afgesloten oude brug tegen een andere versie van de BBB aan, namelijk de Build Back Better act. Als je als Nederlander in de VS komt, lijken grote delen van het land qua infrastructuur eerder op een ontwikkelingsland dan een welvarende wereldmacht. Om daar verandering in te brengen werd door Biden in 2020 de Build Back Better (BBB) act aangekondigd. Het zou de grootste publieke investering in infrastructuur, klimaat en sociale welzijn worden, sinds het beleid van de New Deal uit de jaren dertig van de Grote Depressie.
De budgetuitgaven waren echter zo groot, dat de Republikeinen hier niet mee instemden, uit angst voor nog hogere overheidstekorten en het aanwakkeren van inflatie. Het gevolg was dat het voorstel werd opgesplitst in verschillende “kleinere” wetsontwerpen.
Ruim 2 biljoen dollar aan Amerikaanse stimulus
Uiteindelijk zijn er, mede vanuit deze BBB, de afgelopen twee jaar drie wetten ondertekend die voor een ongekende stimulering van meer dan 2 biljoen dollar in de Amerikaanse economie gaan zorgen. De wetten zorgen voor een heropbouw van de Amerikaanse infrastructuur, een zeer forse en langdurige stimulering van de Amerikaanse energietransitie en het sterker maken van de Amerikaanse chipindustrie.
De eerste wet was de Infrastructure Investment and Jobs Act die eind 2021 van kracht werd en waarvan de gelden nu beschikbaar worden gesteld. In totaal staat de wet voor $1,2 biljoen aan uitgaven, waarvan $550 miljard bestemd is voor investeringen in bijvoorbeeld wegen, bruggen, openbaar vervoer, schone energie en waterinfrastructuur.
De tweede wet die zijn oorsprong had in de BBB, was de Inflation Reduction Act die in 2022 wet is geworden. Hieronder vallen met name de onderdelen op het gebied van klimaat en ook hervormingen op het gebied van de gezondheidszorg. De subsidies voor klimaatbeleid zijn zeer omvangrijk, waarbij er schattingen zijn dat dit kan oplopen tot 1,2 biljoen dollar tot aan 2031.
Daarnaast is er ook de CHIPS and Science Act, die ook deel uit maakt van het economische plan van president Biden om minder afhankelijk te zijn van China/Taiwan. De wet voorziet in ongeveer 280 miljard dollar aan nieuwe financiering om binnenlands onderzoek en productie van halfgeleiders in de Verenigde Staten te realiseren.
Reshoring
De omvang van al deze overheidsprogramma’s is enorm en zal een sterke stimulans aan de economie geven. Sowieso hebben we te maken met een golf aan investeringen van bedrijven om dichterbij te produceren (reshoring). Enerzijds als gevolg van alle problemen in de bevoorradingsketens uit de coronatijd, maar ook omdat we minder afhankelijk willen worden van China (en Rusland).
"De omvang van al deze overheidsprogramma’s is enorm en zal een sterke stimulans aan de economie geven"
De verwachting is dat de productie van goederen ter waarde van ongeveer 3,5 biljoen dollar weer teruggehaald wordt (dit was eerst ge-outsourced). Dat is ongeveer een zevende van de wereldhandel.
Voor het coronatijdperk en de oorlog in Oekraïne was deze beweging al op gang gekomen. Onder het presidentschap van Trump was met de American First Act al een eerste aanzet tot reshoring gegeven.
Beleggingsgevolgen BBB
De impact van de gedwongen overname van Credit Suisse door UBS lijkt vooralsnog een beperkt effect te hebben op aandelenmarkten. Naast Credit Suisse vielen er drie Amerikaanse banken om. Door de angstgolf zal kredietverlening door banken ingeperkt worden wat een negatief effect geeft op de economie en winsten van bedrijven. De komende maanden zal gaan blijken hoe langdurig het effect van deze bankencrisis zal zijn. Aan de andere kant is de noodzaak voor centrale banken om de rente nog verder te verhogen flink afgenomen, wat per saldo positief kan uitpakken voor aandelenmarkten.
De impact van de oorspronkelijke Build Back Better Act en de daaruit voortvloeiende nieuwe wetten zal de komende jaren best groot kunnen zijn. Het werkt enerzijds sterk inflatoir (ironisch gegeven de naam de Inflation Reduction act), terwijl we de inflatie juist onder controle willen krijgen. Anderzijds geeft het wel een enorme stimulans aan de economie waar verschillende bedrijfstakken fors van kunnen profiteren. Hierbij valt de denken aan bedrijven in de industriële-, basismaterialen- en de duurzame energiesector.
De impact van de Boer Burger Beweging zal vermoedelijk groter zijn op het Binnenhof dan op Beursplein 5.