Historici x futuristen. Wie heeft er gelijk?

Er zijn beleggers die vooral naar het verleden kijken bij de samenstelling van hun portefeuille, terwijl andere vooral naar de toekomst kijken. Beide strategieën hebben hun voor- en nadelen en vaak staan ze lijnrecht tegenover elkaar.

John Rekenthaler van Morningstar noemt het in zijn blog een strijd tussen historici en futuristen. Een van de beste voorbeelden van een historische belegger is vermogensbeheerder GMO.

De keuzes van GMO worden vooral bepaald door afwijkingen van het gemiddelde. Als de prijs van een belegging onder het historisch gemiddelde ligt, dan verwacht GMO dat die belegging een gezond rendement oplevert de komende zeven jaar. Als de prijs boven de norm ligt, verwacht GMO daarentegen een magere oogst.

Jaren 90

Deze aanpak van GMO werkte begin deze eeuw uitstekend. De financiële markten waren in de jaren 90 massaal op zoek naar groeiaandelen, terwijl bijna al het andere achterbleef. 

GMO ging ervan uit dat dit zo niet door kon gaan en dat alle assets uiteindelijk zouden terugkeren naar hun langetermijngemiddelde. Het logische gevolg was dat groeibedrijven uit de portefeuille werden verwijderd. De voorspellingen bleken achteraf verbazingwekkend accuraat en gaven GMO een gouden reputatie.

Voordeel historici

Het is volgens Rekenthaler het grote voordeel van historici. Door achterom te kijken, kunnen ze afstand nemen van de waan van de dag. Beroemd is wat dat betreft ook een citaat uit 2009 van Jeremy Grantham, de medeoprichter van GMO.

Hij schreef toen dat het voor iedere belegger moeilijk is om aandelen te kopen als "tot dan toe redelijke mensen opeens het einde der tijden voorspellen". Het leidt tot verlamming en een vlucht in cash. Maar voor beleggers die zich vasthouden aan de beursgeschiedenis is het veel makkelijker om risico's te nemen en een aanvalsplan te smeden voor de toekomst.

Nadeel historici

De historische bril biedt echter niet alleen maar voordelen. Rekenthaler ziet twee grote nadelen:

"Eén nadeel is dat een terugkeer naar het gemiddelde lang kan duren. Trends kunnen sterk zijn en aandelen kunnen jarenlang over- of ondergewaardeerd zijn. Een ander nadeel is dat de geschiedenis verkeerde signalen kan geven. Technologische innovaties of bijvoorbeeld geopolitieke veranderingen kunnen de wereld fundamenteel veranderen, waardoor historische datareeksen minder waard zijn."

Het is de vraag welke van deze twee nadelen de laatste jaren voor GMO golden, maar feit is dat de fondsbeheerder sinds 2013 bijna constant fout zat met zijn voorspellingen dat de aandelenmarkt overgewaardeerd was.

Bij obligaties hadden ze het wel bij het rechte eind, maar het vervelende is dat dit veel minder oplevert. Het gevolg is dat GMO al jarenlang achterblijft bij de concurrentie. 

Voordeel futuristen

Futuristen zijn in veel opzichten het tegenovergestelde van historici. Ze geloven in technologische innovaties en disrupties die de wereld veranderen. De laatste jaren heeft dat uitstekend gewerkt met technologiefondsen.

Maar de futuristen hadden het de laatste 10 jaar niet altijd bij het rechte eind. Zo geloofden in 2009 veel beleggers dat Amerikaanse aandelen in de toekomst zouden worden overvleugeld door aandelen uit China en andere emerging markets.

Het bleek achteraf een misvatting. De Chinese economie groeide weliswaar harder dan die van de VS en Europa, maar de aandelen deden het veel minder omdat de winstgevendheid van bedrijven tegenviel.

Nadeel futuristen

Dat is gelijk een van de grote nadelen van futuristen: het is niet makkelijk om de toekomst goed te voorspellen. Kleine verschillen kunnen op de beurs al veel uitmaken.

Daarnaast is het moeilijk om als er paniek uitbreekt, vast te houden aan de toekomstvisie. Er waren bijvoorbeeld veel beleggers die aan het begin van deze eeuw nog enige tijd vasthielden aan hun ict-fondsen, omdat ze geloofden in de “New Economy”. Maar hoe langer de beurscrisis duurde, hoe meer beleggers overstag gingen en hun internetaandelen overboord wierpen, inclusief latere winnaars zoals Amazon en Apple.