Zwarte zwaan of grijze duif? Wat te doen als een onvoorziene gebeurtenis met een zwaar negatieve beleggingsimpact langskomt? Tak weet raad. 14 september 2016 11:10 • Door Marcel Tak De financiële markten vormen een mijnenveld. Nier per se alleen op dit moment, het is altijd zo geweest. Onverwachte gebeurtenissen liggen altijd op de loer en kunnen mooie vergezichten ineens veranderen in financiële rampscenario's. Elke belegger heeft dat wel eens meegemaakt, bijvoorbeeld met individuele aandelen. De vooruitzichten waren zo mooi, maar door slecht beleid, nieuwe uitvingen of bijvoorbeeld fraude, veranderde het beeld drastisch. Een fraai voorbeeld was het drama rond Ahold. Het concern bleek door financiële malversaties veel minder goed te draaien dan gerapporteerd. De koers van het aandeel werd gedecimeerd. Juist dit grootgruttersaandeel was geliefd bij defensieve beleggers, waardoor de klap extra hard aankwam. Een tweede voorbeeld is de val van Lehman Brothers. Was de kredietcrisis mogelijk al een onvoorstelbare gebeurtenis, sommigen claimen achteraf de problemen wél aan te hebben zien komen, het feit dat de Amerikaanse overheid zonder ingrijpen de bank liet omvallen was misschien wel nog schokkender. De impact op de financiële markten nadien is nauwelijks te overschatten. Kleine kans, enorme impact Nassim Nicholas Taleb valt de eer te beurt het probleem van de onvoorziene gebeurtenis te hebben beschreven en geanalyseerd. Zijn Black Swan theorie geeft aan dat financiële markten (overigens niet alleen financiële markten) te maken hebben met gebeurtenissen die niet zijn te voorzien. De kans op een dergelijke gebeurtenis is heel klein, maar de impact enorm. Wat dat betreft is de vergelijking met een Black Swan niet helemaal toereikend. Zeldzaam zijn deze zwarte beesten zeker, maar bij waarneming zal de impact toch niet al te groot zijn. Hoogstens dat een enthousiaste ornitholoog in opperste staat van opwinding zal geraken. Een Black Swan-gebeurtenis is achteraf altijd prima te verklaren, wat er mede toe heeft geleid dat de zoektocht naar de financiële Zwarte Zwanen de afgelopen jaren geïntensiveerd is. En zoals het in de financiële wereld vaak gaat, het is langzaam verworden tot een marketingconcept. Dat is wel heel duidelijk bij de rapporten van Société Générale over de stand van zaken betreffende de wereldeconomie. Dreigingen Zoals elke zich zelf respecterende bank, geven ook de analisten van SocGen hun visie op de wereldeconomie. Prima natuurlijk, maar zij hebben een mooie methode gevonden om de aandacht te trekken tussen het enorme aanbod aan dergelijke analyses. De Franse bank presenteert in zijn rapport een "Zwarte Zwanen grafiek" met daarin een paar mogelijk gebeurtenissen die van wezenlijke invloed kunnen zijn op de financiële markten. Houdt u vast, het gaat om de volgende dreigingen die de belegger voor onaangename verrassingen kunnen komen te staan: Tussen haakjes staat de kans op de benoemde gebeurtenis in het vorige, in mei van dit jaar verschenen rapport. Mogelijk politieke onrust in Europa, bijvoorbeeld als gevolg van de Duitse verkiezingen volgend jaar, hebben de grootste kans daadwerkelijk op te treden (30%), maar de impact is relatief beperkt (4). Een kleinere kans zien de analisten van SocGen op een verkeerd oordeel van de markt over een wijziging in het monetaire beleid van de banken (15%), maar de gevolgen zijn daarvan, samen met een harde landing van de Chinese economie, het grootst. Ordinaire analyse In de grafiek wordt dit mooi grafische vormgeven, maar met Zwarte Zwanen heeft dit natuurlijk niets te maken. Het is gewoon een economisch-politieke analyse van de bank met een opsomming van risico's, en een daarbij vermelde kans dat het daadwerkelijk gebeurt. Er is niets onverwachts aan de genoemde risico's en de kans daarop is relatief groot. Ik graaf diep in mijn geheugen met statistische formules. Volgens mijn berekening is de kans dat minstens één van de vier genoemde scenario's zich voordoet 57%. Dat is overigens wel een verbetering van de situatie in mei, toen dat percentage op 75% lag. Bij dergelijke kansen hebben we het niet meer over een Zwarte Zwaan, maar is er sprake van een ordinaire Grijze Duif. Société Générale is zich met zijn Zwarte Zwanen rapporten ornithologisch aan het profileren. Eerlijk gezegd vind ik dit soort scenario's, met daaraan vastgekoppeld de kanspercentages dat zo'n gebeurtenis daadwerkelijk optreedt, weinigzeggend. Het geeft een soort schijnprecisie aan die nauwelijks op accuraatheid te controleren is. In mei was de kans 75% op minsten één schokkende gebeurtenis. De markt bleef nadien stabiel. Nu is de kans afgenomen tot 57%. Gevolgen beleggingsportefeuille De vraag is wat je met de gegeven inschatting van mogelijke scenario's moet doen. Aandelen geheel mijden omdat de zwarte vogels, grijze duiven of andere gevederte vrienden mogelijk langs kunnen vliegen? Als het om onvoorstelbare gebeurtenissen gaat met grote gevolgen is het de vraag of de belegger, dan wel zijn adviseur, zich niet bezighouden met het benoemen daarvan. Het is verstandiger enkele mogelijke extreme scenario's te schetsen, onafhankelijk waar die door kunnen ontstaan. Vervolgens is het belangrijk te beoordelen of de gevolgen van die scenario's voor de belegger draagbaar zijn. Bekijk eens wat uw beleggingsportefeuille doet bij een 40% koersdaling van aandelen of een rentestijging naar 3%. Als u van de gevolgen wakker ligt, is het zaak de portefeuille aan te passen, ongeacht de kans op een dergelijke gebeurtenis. Ondertussen geeft Société Générale al gedurende langere tijd aan dat er een grote kans is op schokkende gebeurtenissen, met sterk negatieve gevolgen voor de financiële markten. Misschien komt het allemaal niet uit en blijven de ontwikkelingen op de financiële markten voorspoedig. Dat zou voor de analisten van de Franse bank pas een echte Zwarte Zwaan betekenen. Marcel Tak is zelfstandig beleggingsadviseur en oprichter/beheerder van het Bufferfund. De informatie in deze column is niet bedoeld als professioneel beleggingsadvies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen. Deel via:
aandelen 02 mei Aandelen doen het op de lange termijn altijd beter Beursblogger Jonathan Clements geeft 5 goede redenen om op de lange termijn altijd te vertrouwen op de veerkracht van aandelen.
Assetallocatie 02 mei Ook zonder renteverlaging zijn aandelen de beste keuze Evan Brown, hoofd multi-asset bij UBS AM, blijft positief over aandelen, ook als de inflatie hardnekkig hoog blijft en de beloofde renteverlagingen van de Fed er dit jaar niet gaan komen. "Dat er minder rekening wordt gehouden met renteverlagingen heeft meer te maken met de sterke economische groei dan met de hardnekkig hoge inflatie."
Assetallocatie 22 apr Janus Henderson kiest voor cyclisch Europa Janus Henderson Investors kiest voor smallcaps en Europese aandelen. Volgens de Brits-Amerikaanse vermogensbeheerder houden beleggers te weinig rekening met een groeivertraging in de VS veroorzaakt door een langer hoog blijvende rente.
Opinie 18 apr Yes! Wereldwijde groei versnelt In 2023 presteerde de Amerikaanse economie beter dan de meeste andere regio's in de wereld. Ook in 2024 gaat het de VS voor de wind, waarbij Grace Peters van J.P. Morgan Private Bank verwacht dat de economische groei in de rest van de wereld nu ook in een hogere versnelling gaat.
Assetallocatie 18 apr Van Lanschot Kempen koopt niet langer Japanse aandelen Van Lanschot Kempen is afgestapt van zijn overwogen-positie in Japanse aandelen. De bedrijfswinsten ontwikkelen zich nog steeds goed, maar de waarderingen beginnen flink op te lopen.
Assetallocatie 17 apr Cashberg langs de lijn gaat nergens naartoe Gerben Lagerwaard van State Street Global Advisors gelooft er niets van dat de gigantische hoeveelheid geld die nu in geldmarktfondsen is geparkeerd binnen afzienbare tijd naar de aandelenmarkt wordt gealloceerd.