De zeepbel van Draghi Is de obligatiemarkt een zeepbel? Zeker is wel dat zodra er een omslag in het ECB-beleid komt, de obligatiemarkt fel kan reageren. 26 maart 2015 16:00 • Door Marcel Tak U kent vast het programma Miljoenenjacht van Linda de Mol, waarin koffertjes met bedragen van 1 cent tot 5 miljoen euro de hoofdrol spelen. Aardig is het spel voorafgaand aan de koffertjesfinale. Eén van de twee overgebleven kandidaten plaatst zich voor de finale door snel een rekensom op te lossen. Om die strijd te ontlopen, wordt eerst de mogelijkheid geboden een koffer met een onbekende hoeveelheid geld te winnen. Een teller loopt op en de kandidaten mogen op een knop drukken waarmee het geldbedrag wordt gewonnen waarop de teller blijft staan. Als de kandidaten te lang wachten komt de teller uiteindelijk boven het niet bekende bedrag in de koffer uit en vervalt het spel. Beide kandidaten moeten dan de rekensomstrijd met elkaar aangaan. De rode lamp Je ziet de kandidaten twijfelen als de teller op 30.000 euro, 40.000 euro of hoger komt. Pak ik het bedrag of kan ik wachten op nog hogere bedragen? Tot ineens bij bijvoorbeeld 60.000 euro het spel eindigt. De rode lamp brandt en het bedrag gaat aan beider neus voorbij. Het is voor mij de perfecte illustratie van wat nu gaande is in de financiële markten. De koersen, zowel van aandelen als van obligaties, lopen maar op. Iedereen weet echter dat de rode lamp een keer gaat branden, zeker voor obligaties. Niets in het leven is zeker, maar wel dat de rente ooit gaat stijgen. Gisteren mochten RTL-econoom Matthijs Bouman en Robeco-CIO en Best of Web-auteur Lukas Daalder op de voorpagina van het Financieele Dagblad hun opinie over de lage rente geven. De vraag was daarbij of er sprake is van een zeepbel op de obligatiemarkten. Bizar programma Bouman bleef in zijn analyse een beetje steken in de constatering dat het ECB-opkoopprogramma van staatsobligaties ten bedrage van 60 miljard euro per maand bizar is. Dat ben ik overigens geheel met hem eens. Bouman merkt op dat de extreme ruim geldpolitiek gebaseerd is op verkeerde aannames. De Europese economie is helemaal niet in een uitzichtloze recessie beland en deflatie is niet de wolf in schaapskleren die de Europese economische activiteit lam legt. Het opkoopprogramma is daarom absoluut niet noodzakelijk. Dit is mijns inziens dan ook niet de ware reden van de ultralagerentepolitiek. ECB-president Mario Draghi en consorten zijn bezig een schuldenprobleem voor de overheden in de eurozone op te lossen. Toch wel van invloed Met name Italië, Spanje en Frankrijk hebben de lage renteniveaus nodig. Deze reddingsoperatie wordt gefinancierd door spaarders en institutionele beleggers als pensioenfondsen. DNB geeft weliswaar aan dat de lage rente geen invloed heeft op het pensioenvermogen, maar dat is alleen geredeneerd vanuit de regelgeving. De harde feiten wijzen anders uit. Als een pensioenfonds 100 miljoen euro belegt in een tienjarige staatslening met 0,4% rente, is dat na tien jaar uitgegroeid tot 104 miljoen euro. Een veel strakker monetair beleid, zonder opkoopprogramma's, zou de rente gemakkelijk op 4% laten uitkomen. Een bedrag van 100 miljoen tegen dit percentage zou in tien jaar tijd tot een omvang van 148 miljoen euro groeien. Daarmee betaalt de belegger in dit geval 44 miljoen, ofwel 44% van het startvermogen, als transfer naar overheden met grote schulden. Inderdaad een bubbel Daalder beantwoordde wel de vraag of er sprake is van een bubbel. Hij gaf aan dat dit inderdaad het geval is. Een conclusie waar je het met een renteniveau van nagenoeg 0% moeilijk mee oneens kan zijn. Interessant is zijn gedachte dat een scenario van ineenstortende obligatiekoersen toch niet waarschijnlijk is. Zijn argument is dat de centrale banken de rentedaling geheel geregisseerd hebben, en dus ook bij een omgekeerde beleid de regie strak houden. Ik vraag me af of dit gunstige scenario wel het meest waarschijnlijk is. Ten eerste is de rentedaling de afgelopen tijd erg snel gegaan. Als de rente in hetzelfde tempo zou stijgen, zal dat door de markten zeker al als schokkend worden ervaren. Net zoals nu de rentedaling al de aandelenmarkten tot grote hoogte bracht. Een schokreactie Daarnaast is het een gegeven dat koersen sneller dalen dan dat ze stijgen. Dat geldt zeker voor aandelen en er is geen reden dat niet ook voor obligatiekoersen te verwachten. Maar misschien is wel het belangrijkste argument dat een rentestijging wel eens met een schok kan plaatsvinden, het feit dat koersen eerder reageren op voorgenomen beleid dan op de daadwerkelijke uitvoering daarvan. De renteniveaus waren al op de ultralage niveaus aangekomen nog voordat de ECB het opkoopprogramma was gestart. Eerder redde Draghi al de Spaanse en Italiaanse staatsobligaties door aan te geven dat de ECB als vangnet zou creëren. Dat was voldoende om de rente in deze landen fors te laten dalen. Wees voorbereid Zodra de markt lucht krijgt van een omslag in het ECB-beleid, zal de obligatiemarkt fel reageren. Het is zeer de vraag of met marktinterventies de centrale bank dat proces kan matigen. Nog afgezien van het feit dat door een mogelijk oplopende inflatie (ja, dat fenomeen kan zo maar weer opduiken) er helemaal geen beleid mogelijk is een val op de obligatiemarkt te stoppen. Obligatiebeleggers kunnen maar beter voorbereid zijn op een plotselinge omslag in de neergaande rentetrend, met scherpe koersdalingen van obligaties als gevolg. Dat het een keer gaat gebeuren, is voor mij zo zeker als de rode lamp bij het miljoenenjachtspel. Marcel Tak is zelfstandig beleggingsadviseur en oprichter/beheerder van het Bufferfund. De informatie in deze column is niet bedoeld als professioneel beleggingsadvies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen. Deel via:
aandelen 02 mei Aandelen doen het op de lange termijn altijd beter Beursblogger Jonathan Clements geeft 5 goede redenen om op de lange termijn altijd te vertrouwen op de veerkracht van aandelen.
Assetallocatie 02 mei Ook zonder renteverlaging zijn aandelen de beste keuze Evan Brown, hoofd multi-asset bij UBS AM, blijft positief over aandelen, ook als de inflatie hardnekkig hoog blijft en de beloofde renteverlagingen van de Fed er dit jaar niet gaan komen. "Dat er minder rekening wordt gehouden met renteverlagingen heeft meer te maken met de sterke economische groei dan met de hardnekkig hoge inflatie."
Assetallocatie 22 apr Janus Henderson kiest voor cyclisch Europa Janus Henderson Investors kiest voor smallcaps en Europese aandelen. Volgens de Brits-Amerikaanse vermogensbeheerder houden beleggers te weinig rekening met een groeivertraging in de VS veroorzaakt door een langer hoog blijvende rente.
Opinie 18 apr Yes! Wereldwijde groei versnelt In 2023 presteerde de Amerikaanse economie beter dan de meeste andere regio's in de wereld. Ook in 2024 gaat het de VS voor de wind, waarbij Grace Peters van J.P. Morgan Private Bank verwacht dat de economische groei in de rest van de wereld nu ook in een hogere versnelling gaat.
Assetallocatie 18 apr Van Lanschot Kempen koopt niet langer Japanse aandelen Van Lanschot Kempen is afgestapt van zijn overwogen-positie in Japanse aandelen. De bedrijfswinsten ontwikkelen zich nog steeds goed, maar de waarderingen beginnen flink op te lopen.
Assetallocatie 17 apr Cashberg langs de lijn gaat nergens naartoe Gerben Lagerwaard van State Street Global Advisors gelooft er niets van dat de gigantische hoeveelheid geld die nu in geldmarktfondsen is geparkeerd binnen afzienbare tijd naar de aandelenmarkt wordt gealloceerd.