Monetaire kwakzalverij Voor de problemen in de eurozone is geen medicinale drank nodig. We moeten gewoon terug naar ouderwetse economische theorieën. 11 februari 2015 12:00 • Door Marcel Tak Lang geleden, ergens in de vorige eeuw, volgde ik mijn opleiding Algemene Economie. Tijdens mijn studie heb ik veel geleerd, maar ook veel niet geleerd. Economie gaat over schaarste en hoe dit op te heffen en te verdelen. Als liberaal georiënteerde student was ik meer geïnteresseerd in het opheffen van tekorten, terwijl de oprukkende politiek-linkse economen zich liever met verdelingsvraagstukken bezighielden. Die verschillende invalshoeken om tegen vraagstukken aan te kijken, maakt economie zo interessant. Maar ook boterzacht als het om het wetenschappelijke gehalte gaat. Economen zijn jaloers op hun collega's van de natuurkundige richtingen, die al hun theorieën in het laboratorium kunnen toetsen. Voor de econoom geen borrelende buisjes die reageren op bij elkaar gebrachte scheikundige elementen. Voor de economiestudent is er geen E=MC2. Wij moesten het op zijn best doen met het inkomen dat, zo leerde Keynes, gelijk is aan de som van consumptie en investeringen, ofwel Y = C + I. Monetair economisch lab Simpel en zeker effectief voor een bepaalde periode, maar je creëert er geen duurzaam stabiele economie mee. Goed, dat was vroeger. De tijden zijn inmiddels veranderd. De economische wetenschap doet niet meer onder voor die van onze natuurkundige collega's. We hebben nu onze eigen monetair economische lab, en het is gesitueerd in Frankfurt. Daar zijn opperlabhoofd Mario Draghi en zijn maatjes bezig aan een groots financieel experiment, waarvan niemand de uitkomsten kent. In het midden van het lab staat een enorme ketel, met daarin een kolkende massa aan schuld. Schuld in alle soorten en maten. Maar het mengsel reageert onvoldoende. De Griekse schuld wil maar niet oplossen en komt steeds bovendrijven, hoe hoog Draghi het vuurtje ook opsteekt. Ultieme toverdrank Meer, meer, meer vraagt Mario en hij krijgt het. Ruim 1100 miljard euroliters worden aan de ketel toegevoegd. Het vuur gaat nog hoger. Waar is de bedoeling van dit al? Dat weet eigenlijk niemand. Er wordt gefluisterd dat het Draghi-brouwsel de ultieme toverdrank wordt, waarmee alle economische problemen in de eurozone in één keer worden opgelost. Telkens als Mario het mengsel aanvult met nieuwe impulsen, gaat er een golf van optimisme over Europa. Nou ja, alleen over de financiële markten dan, maar het effect is er klaarblijkelijk. Maar kan wetenschappelijk bewezen worden dat de monetaire alchemie die in het ECB-lab wordt bedreven tot de gewenste economische effecten zal leiden? Monetaire kwakzalverij De twijfels zijn groot. Niet alleen bij het publiek dat met verbazing, ongeloof en fascinatie de handelingen in de monetaire hoofdstad van Europa gadeslaat. Ook onder de laboranten zelf loopt er een aantal dat niet in het toverdrankproject gelooft. Onder hen Klaas Knot, een talent, opgegroeid in een traditie wars van financiële toverdrank en soortgelijke zaken. Knot gaf in een ongekend openhartig interview aan het niet eens te zijn met de lableider. De problemen in de eurozone zijn niet zodanig dat er medicinale drank nodig is, en zeker geen toverdrank. Het is bovendien hoogst onzeker of het gaat werken en Knot sprak over een paardenmiddel. Hij zei het niet, maar ik heb het idee dat Knot de hele actie als monetaire kwakzalverij zou willen betitelen. Daar zou hij dan gelijk in hebben. Meer onzekerheden Het valt op geen enkele manier in te zien dat de ongekende monetaire stimulans de problemen in de eurozone oplost. Ik beargumenteer dat aan de hand van de ouderwetse invalshoeken uit mijn economische studietijd. Het opheffen van schaarste wordt door dit beleid niet bereikt. Uiteindelijk zijn stimulansen die mensen ertoe aanzetten productieve investeringen te doen, de basis voor welvaartsgroei. Het monetaire experiment creëert niet een dergelijke stimulerende omgeving, maar introduceert juist veel onzekerheden. En voor zover het lagerentemedicijn economische projecten stimuleert, is dat een verkeerde stimulans. Door de onnatuurlijk lage rente zullen economisch onrendabele projecten ten onrechte een kans krijgen, met op lange termijn negatieve effecten. Levensgevaarlijk Vanuit de verdelingsinvalshoek van de economie is het ECB-beleid al helemaal verwerpelijk. Het monetaire experiment dat zelfs tot negatieve rentes leidt, straft spaarders en andere risicomijdende investeerders en stimuleert hen die liever op de pof leven. Dat is precies het tegenovergestelde wat je als samenleving zou willen zien. Daarmee is er een politiek ongewenste uitkomst van het beleid, zonder dat de politiek daar iets over te zeggen heeft. Klaas Knot ziet dat het monetaire experiment levensgevaarlijk is, maar helpt rustig verder aan de ontwikkeling van een mogelijk explosief goedje. Zou het niet beter zijn het Frankfurter lab vaarwel te zeggen en terug te keren naar ouderwetse economische theorieën? We weten dat die hun beperkingen hebben en dat ze alleen een leidraad kunnen vormen voor het uitvoeren van economisch beleid. Maar dat lijkt me minder gevaarlijk dan in een alles of niets monetaire kamikaze-actie dit avontuur aan te gaan. Marcel Tak is zelfstandig beleggingsadviseur en oprichter/beheerder van het Bufferfund. De informatie in deze column is niet bedoeld als professioneel beleggingsadvies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen. Deel via:
Assetallocatie 22 apr Janus Henderson kiest voor cyclisch Europa Janus Henderson Investors kiest voor smallcaps en Europese aandelen. Volgens de Brits-Amerikaanse vermogensbeheerder houden beleggers te weinig rekening met een groeivertraging in de VS veroorzaakt door een langer hoog blijvende rente.
Opinie 18 apr Yes! Wereldwijde groei versnelt In 2023 presteerde de Amerikaanse economie beter dan de meeste andere regio's in de wereld. Ook in 2024 gaat het de VS voor de wind, waarbij Grace Peters van J.P. Morgan Private Bank verwacht dat de economische groei in de rest van de wereld nu ook in een hogere versnelling gaat.
Assetallocatie 18 apr Van Lanschot Kempen koopt niet langer Japanse aandelen Van Lanschot Kempen is afgestapt van zijn overwogen-positie in Japanse aandelen. De bedrijfswinsten ontwikkelen zich nog steeds goed, maar de waarderingen beginnen flink op te lopen.
Assetallocatie 17 apr Cashberg langs de lijn gaat nergens naartoe Gerben Lagerwaard van State Street Global Advisors gelooft er niets van dat de gigantische hoeveelheid geld die nu in geldmarktfondsen is geparkeerd binnen afzienbare tijd naar de aandelenmarkt wordt gealloceerd.
Assetallocatie 16 apr "Impact aanval van Iran op financiële markten is beperkt" "De directe actie van Iran tegen Israël dit weekend heeft geleid tot de vrees voor verdere escalatie, maar bij afwezigheid van een volledige crisis in de regio - wat niet ons basisscenario is - denken we dat de impact op de financiële markten beperkt zal blijven." Dat schrijft Greg Hirt van Allianz Global Investors.
Assetallocatie 16 apr Amundi positiever over komende 10 jaar, negatiever over 25 jaar Amundi AM is sceptischer geworden over snelle maatregelen tegen het opwarmen van de aarde. De eerste 10 jaar is dat nog gunstig voor beleggers. Daarna wordt de rekening betaald.