Disruptie op de arbeidsmarkt raakt economieën De arbeidsmarkt staat volgens PGIM de komende decennia grote veranderingen te wachten door vergrijzing, protectionisme en technologische innovatie. Beleggers moeten rekenen op hogere inflatie, minder groei en grote regionale verschillen. 6 november 2023 08:00 • Door IEXProfs Redactie Veranderingen op de arbeidsmarkt zullen de komende decennia grote gevolgen hebben voor de groei van sectoren en landen. Deels gaat het om trends die universeel zijn, zoals de invloed van kunstmatige intelligentie (AI). Deels gaat het om nationale ontwikkelingen zoals arbeidstekorten die ontstaan door een verkeerd opleidingsniveau. Dat schrijft PGIM in het rapport The Transformation of Labour Markets. Voor beleggers is het volgens de vermogensbeheerder onder andere belangrijk om de beleidsreacties goed in de gaten te houden. Een weldoordacht migratiebeleid kan bijvoorbeeld een deel van de arbeidstekorten wegnemen die ontstaan door vergrijzing. Demografie Er zijn drie demografische trends die eruit springen: Er is veel bekend over de vergrijzing in Europa en Noord-Amerika. Minder aandacht is er voor de combinatie oudere werknemers en oudere bedrijven. In een oudere samenleving zijn werknemers meer gesettled, wat innovaties en nieuwe startups afremt. Er bestaat in die landen een trend richting steeds grotere bedrijven met minder dynamiek en minder groei. Oost-Azie en Zuid-Amerika hebben nu nog een demografisch overschot aan werkenden, maar dat gaat voor sommige landen veranderen, met China voorop, dat naar verwachting in 2050 200 miljoen minder werknemers heeft. Dat zal gevolgen hebben voor de groei en de overheidsbegroting. Hoe groter de staatsschuld hoe minder ruimte er is om een economie aan te passen en voor te bereiden op veranderende omstandigheden op de arbeidsmarkt. Er zijn van de andere kant landen in Zuidoost-Azie en Afrika met een groeiende jonge bevolking. Het wordt een uitdaging die mensen beter te benutten in landen met over het algemeen vrij zwakke instituten, een slecht bedrijfsmilieu, veel lager opgeleiden en klimaatcatastrofes. Mismatch Er zullen met andere woorden in het ene land tekorten ontstaan aan bepaalde arbeid, terwijl het ander landen een overschot heeft. Dit wordt nog versterkt door de trend naar protectionisme, near- en reshoring. Twee mismatches springen eruit. Ten eerste is er een mismatch van opleidingsniveau. Het kan zijn dat er voldoende werknemers zijn in een land, ze hebben alleen de verkeerde opleiding. Er zijn bijvoorbeeld te weinig loodgieters in Australie en duurzame energie-experts in Europa. Een typisch gevolg kan zijn hoge werkloosheidsniveaus onder jongeren. Ten tweede zijn er regionale mismatches. In Brazilie barst het van de verplegers, terwijl er in Europa een schrijnend tekort is. Technologie Technologische innovaties hebben altijd een grote impact op de werkgelegenheid. Er komen nieuwe banen bij, terwijl andere verdwijnen. Dat hoeft geen probleem te zijn als er maar goed op gereageerd wordt en het niet te snel gaat. De volgende golf aan veranderingen wordt hoogstwaarschijnlijk veroorzaakt door kunstmatige intelligentie, dat in tegenstelling tot automatisering, meer de dienstensector zal raken zoals de advocatuur, notarissen en financiele diensten. Maar ook de werkgelegenheid in de gezondheidszorg en het onderwijs zal door AI veranderen. Voor beleggers zal AI ongetwijfeld nieuwe kansen bieden, net zoals dat geldt voor andere technologische innovaties zoals duurzame energie. Globalisering Wat de situatie voor beleggers extra lastig maakt, is dat de gouden eeuw van globalisering ten einde is. Dat zal impact hebben op de inflatie, productiviteit, werkgelegenheid en begrotingstekorten. PGIM verwacht dat vooral in ontwikkelde (Westerse) landen werknemers een sterkere positie zullen hebben bij loononderhandelingen, wat ten koste gaat van bedrijfswinsten. Per saldo verwacht de vermogensbeheerder een hogere inflatie en lagere groei. Bij ontwikkelingslanden zijn er grote onderlinge verschillen. Het meest kwestbaar zijn landen met een toenemende vergrijzing en hoge begrotingstekorten. Voorbeelden zijn Brazilie, Hongarije, China, Tunesie and Maleisie. Sectoren Bij de sectoren die het meest betroffen zijn door arbeidstekorten horen in de VS en Europa de ouderenzorg, duurzame energie, chipsindustrie en cybersecurity. Minder werk zal er te vinden zijn in de landbouw, administratieve diensten, basisindustrie, telecom en oude media. Qua beleidsreacties staan een aantal landen er beter voor dan anderen. In positieve zin springen onder andere Zuid-Korea, Australie, Maleisie, Zwitserland, Zweden, het VK, Saoedi-Arabie, de VS, Canada en Chili eruit. Een stuk groter zijn de uitdagingen in onder meer Italie, Griekenland, Brazilie, Argentinie en Indonesie. De Redactie van IEXProfs bestaat uit verschillende journalisten. De informatie in dit artikel is niet bedoeld als professioneel beleggingsadvies, of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen. . Deel via:
ESG 10 jul "Er vindt een filosofische transitie plaats bij biodiversiteitbeleggen" Dat stelt Jeroen Bos, hoofd aandelen bij vermogensbeheerder AXA Investment Managers.
J. Safra Sarasin Sustainable Asset Management 18 apr "Reshoring biedt mooie kansen voor groene beleggers" Volgens fondsmanager Daniel Lurch van het JSS Sustainable Equity Green Planet fonds van J. Safra Sarasin profiteren met name de duurzaamste bedrijven van de huidige herschikking van de wereldwijde productieketen. Welke dat zijn?
Impactbeleggen 11 apr “Het is fijn om goed te doen” Ook buiten Nederland is impactbeleggen ontdekt. Het Schotse Baillie Gifford bijvoorbeeld lanceerde in 2017 het Positive Change Fund. Vlak voor Pasen was Rosie Rankin, medeverantwoordelijk voor dit fonds, over in Amsterdam voor de tweedaagse Impact Europe Summit in de Beurs van Berlage. Rob Stallinga sprak met haar.
Impactbeleggen 03 apr "Impactbeleggers staan aan de goede kant van de geschiedenis" Hadewych Kuiper, directeur beleggingen bij Triodos IM, is niet onder de indruk van alle berichten dat duurzaam beleggen het beste heeft gehad. "Zo ziet tegenwerking van vooruitgang eruit."
Impactbeleggen 30 jan JSS Green Planet Fund: Kansrijk beleggen in een groene toekomst Beleggen in de toekomst is volgens S. Safra Sarasin beleggen in de groene transitie. Lees meer over het JSS Sustainable Equity Green Planet Fund, dat in de laatste drie jaar niet alleen hard is gegroeid maar ook sterk heeft gepresteerd.
ESG 17 jan ESG is dood, lang leve ESG 2.0! Matt Christensen, hoofd duurzaam en impact beleggen bij Allianz Global Investors, schetst de vijf belangrijkste duurzaamheidsthema's van 2024. Politieke verdeeldheid dreigt het grootste struikelblok te worden.