De goede fondsen lijden onder de kwade

Wat moet een actief beleggingsfonds doen om een indexfonds te verslaan? Allereerst moeten uiteraard de juiste aandelen worden geselecteerd. Ten tweede moet er vanwege de transactiekosten niet te veel worden gehandeld, en ten derde mogen de beheerkosten niet te hoog zijn.

Morningstar heeft de resultaten van een groot aantal Amerikaanse beleggingsfondsen bekeken over de periode 2003-2020. Een van de meest opmerkelijkste uitkomsten van de studie is dat beleggingsfondsen die zeer actief zijn gemiddeld slechter presteren dan fondsen die dichter bij de benchmark (index) blijven.

Wat is actief?

Als zeer actief beschouwt Morningstar een fonds dat bijvoorbeeld 80% afwijkt van de index in tegenstelling tot een fonds dat maar 10% verschilt.

Er zijn verschillende manieren waarop een fondsmanager kan afwijken van de index. Hij kan aandelen kopen die niet in de index zitten, hij kan aandelen op de zwarte lijst zetten of hij kan uitgaan van andere wegingen dan in de index.

Morningstar heeft in de studie fondsen tegen elkaar afgezet met grote en kleine afwijkingen ten opzichte van de index. Verder heeft de fondsenanalist gekeken naar verschillende categorieën, uiteenlopend van large- tot smallcap en van groei tot value.

Beheerkosten

Een van de zaken die volgens Morningstar opvallen, is dat beleggingsfondsen met een hoog actief percentage relatief veel beheerkosten in rekening brengen.

Bij een typisch beleggingsfonds met weinig activiteit liggen de beheerkosten tussen de 0,6% en 1%. Bij de echt actieve fondsen ligt dat tussen 1,1% en 1,6%. Een particulier belegger verliest bij de meest actieve fondsen dus al snel een half procent extra rendement per jaar.

Grote verschillen 

Er waren natuurlijk actieve fondsen die dit ruimschoots goedmaakten door de best renderende aandelen te selecteren. Maar dat geldt niet voor het gemiddelde. Het slechtst uit de bus kwam de groep actieve beleggingsfondsen met een gemixte portefeuille van midkap-aandelen (tussen small en large in). 

Extra nadeel van actieve fondsen is volgens Morningstar de hoge volatiliteit. De resultaten op de lange termijn van sommige fondsen mogen best aardig zijn, maar door de grote koersschommelingen kleeft er veel risico aan, zeker voor particuliere beleggers die tussendoor willen in- en uitstappen.

De volatiliteit wordt vergroot doordat actieve fondsen vaak relatief weinig verschillende bedrijven in portefeuille hebben. Minder differentiatie betekent  automatisch meer volatiliteit.

Wie zijn de topmanagers?

Een van de conclusies van Morningstar is dat er wel degelijk actieve fondsmanagers zijn met buitengewone kwaliteiten en hoge rendementen. Maar het zijn er te weinig en de goede lijden onder de kwade.

Morningstar: “Het is waar dat enkele van de best presterende fondsen een zeer actieve portefeuille hebben. Het vervelende is alleen dat dit ook geldt voor de fondsen met de slechtste resultaten.”

Met andere woorden, het maakt veel uit welk beleggingsfonds gekozen wordt en dat is lastig. Dat roept de vraag op of het niet verstandiger is om gewoon ETF’s en indexfondsen te kopen.