Zomer 2021: Het regent waarschuwingen

De stemming op de financiële markten is niet stuk te krijgen. Koersdalingen, u weet wel het fenomeen dat (steeds) lagere prijzen voor aandelen worden betaald, komen amper meer voor.

Ja, één dagje of in het slechtste geval twee, zien we soms enige teruggang in de aandelenprijzen, maar al snel wordt de opwaartse trend weer ingezet, op zoek naar nieuwe recordhoogten.

Onder deze omstandigheden zoeken goeroes een podium met waarschuwingen voor aanstaande malheur op de financiële markten. Een crash is in die met de hoge koersen samenhangende voorspellingen nooit ver weg.

Andere goeroes

Maar zelfs deze onheilsprofeten houden zich wat op de achtergrond. Een veeg teken? Of zijn die goeroes er toch, maar dan in andere gedaanten? Het lijkt er wel op.

Eerbiedwaardige organisaties als de AFM en het Nibud zoeken nu de aandacht en geven een aantal duidelijke waarschuwingen af. Zo kwam het Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting met een rapport waaruit blijkt dat van de huishoudens met minder een 2000 euro spaargeld, ongeveer een kwart belegt.

Een ander voor het Nibud zorgelijk cijfers is dat 22% van de mensen die met moeite rondkomt, zegt te beleggen. De organisatie maakt zich met name zorgen over jonge beleggers die geen buffer hebben.

Niet schokkend

En: "Als maatschappij moeten we willen voorkomen dat de groeiende populariteit van beleggen leidt tot schulden, met alle gevolgen van dien." Het betreffende rapport is getiteld "De coronacrisis en ons geld. Wat is de invloed van de lockdown op onze portemonnee en vakantieplannen."

De titel is niet bepaald een verwijzing naar een rapport dat veel aandacht besteedt aan sparen en beleggen. Toch analyseert het Nibud in dit onderzoek meer de gevolgen van de lockdown voor sparen en beleggen dan voor onze vakantieplannen.

Dat doe ik in mijn columns overigens ook doorgaans… Inhoudelijk vind ik de onderzoeksresultaten zoals in het rapport gepresenteerd overigens niet schokkend.

Niet wenselijk

Ja, steeds meer mensen beleggen en dat komt (deels) doordat er door corona meer gespaard is. En dat hogere inkomens vaker beleggen dan lagere inkomens is een open deur.

Wagenwijd zelfs, als het om de constatering gaat dat mensen met een uitkering veel minder vaak beleggen dan mensen zonder uitkering. Maar uiteraard heeft het Nibud wel een waarschuwing in petto.

Of erger, het instituut spreekt over "niet wenselijk gedrag." Dan gaat het over beleggers die aangeven maar moeilijk rond te komen met zijn inkomen (22%), of beleggers die slechts 2000 euro aan spaargeld hebben (ruim 25%).

Bemoeizucht

Hoezo vindt het Nibud dat beleggen onder deze omstandigheden niet wenselijk is? Wat is dan wel wenselijk? Dat deze mensen hun geld uitgeven aan alcohol, sigaretten, een auto? Of aan vakanties, om maar bij de titel van het rapport te blijven?

Het is de almaar opkomende bemoeizucht van dit soort organisaties, die steeds meer de consumptierichting in de maatschappij willen bepalen. Dat het Nibud adviseert voldoende buffer aan te houden, daar is natuurlijk niets mis mee.

Maar laat mensen zelf bepalen op welke wijze zij een eventueel te lage buffer willen vergroten. Door minder auto te rijden, minder alcohol, minder roken, minder vakanties. Of door minder te beleggen.

Niet helemaal gerust

Wat wenselijk is moeten individuen vooral zelf bepalen en niet het Nibud. De AFM maakt zich ook zorgen over het beleggingsgedrag, maar dan specifiek van jonge beleggers.

Tom Smiers, toezichthouder voor particulieren, stelt in het Nederlands Dagblad: ”Wij hebben geen glazen bol en willen zeker geen paniek zaaien, maar we vinden het goed om te waarschuwen dat de beurs goede en slechte tijden kent.”

Natuurlijk eveneens en open deur die de AFM wat mij betreft net zo vaak als ze wil mag intrappen. Maar vreemd vind ik de uitspraak van Smiers dat de beurzen records breken, terwijl “de reële economie nog moet herstellen van de economische klap door corona. Wij zijn daar niet helemaal gerust op.”

Niet doen AFM

Om er aan toe te voegen dat de toezichthouder geen beleggingsadvies wil geven. Het lijkt me verstandiger dat medewerkers van de AFM een baan zoeken bij een vermogensbeheerder of bank, als zij een oordeel willen vellen over koersniveaus in relatie tot de (reële) economie.

De opmerking van Smiers gaat verder dan en waarschuwing dat koersen ook kunnen dalen, maar impliceert een waardeoordeel over de hoogte van de koersen. Niet doen AFM!

Misschien dat de toezichthouder dat zelf ook wel ongelukkig vindt. De waarschuwing is namelijk alleen voorbehouden aan de lezers van het Nederlands Dagblad.

Dreigende crisis?

Op de website van de AFM is geen enkele weergave van de waarschuwende opmerkingen terug te vinden. Alleen lezers van het ND moeten kennelijk gewaarschuwd worden. Om deze column vrolijk te eindigen, nog even aandacht aan een vermogensbeheerder waarvan het wel de taak is de huidige financiële situatie te beoordelen.

Nomura geeft via het door analist Rob Subbaraman gebruikte Cassandra-model aan dat Nederland kwetsbaar is voor een financiële crisis. “Dreigend” wordt daaraan toegevoegd dat het model twee derde van alle financiële crises sinds 1990 correct voorspelde. 

Een index boven 100 betekent nakende financiële problemen en die van Nederland staat op 104, met een aantal correcties zelfs op 124.

Huizenmarkt kan tegen stootje

Het slechte nieuws vind ik echter dat de economische grootmachten als de VS (score 195), Duitsland en Japan (beiden iets meer dan 150) de top drie-posities innemen.

Als deze landen met hun hoge scores inderdaad een financiële crisis tegemoet treden, zal Nederland natuurlijk ook hard geraakt worden, zelfs als zou het een veel lagere score hebben gehad.

Maar gelukkig zijn er ook optimisten zoals Teunis Brosens van ING. Hij geeft aan dat de huizenmarkt, de bron van de door Nomura voorspelde ellende, wel tegen een stootje kan. Waarom?

Wees altijd alert

Brosens in het Financieele Dagblad: “De situatie op de Nederlandse huizenmarkt (heeft) echt de volle aandacht (…) van de banken, van De Nederlandsche Bank, het ministerie van Financiën en ook de OESO en het IMF. We laten ons niet verrassen, iedereen weet hoe het zit.”

Misschien is het niet toevallig dat de ING econoom de AFM niet in het rijtje opsomt… Mijn advies voor beleggers is dat je altijd voorzichtig moet zijn.

Of koersen nu zogenaamd hoog of laag staan, de schulden stijgen of dalen, de rente oploopt of juist zakt, een crises laat zich niet voorspellen. Wees niet bang, niet hebzuchtig maar altijd alert. Die waarschuwing geldt voor jonge, oude, rijke, arme en alle andere beleggers!