Marcel Tak is dé special product-specialist van IEX en IEXProfs, maar schrijft ook graag over rente, obligatiemarkt en toezicht als hij zich daartoe geroepen voelt. "De financiële sector is in belangrijke mate bezig met het verplaatsen van lucht. De werkelijke toegevoegd waarde is beperkt. In mijn columns wil ik relativeren, tegenwicht bieden en zo mogelijk de andere kant van de medaille laten zien."

Productrecensie

ETF-onderzoek Lyxor onder de loep

Tak concludeert: prima, zo'n onderzoek waarbij Lyxor zelf de beste is, zolang ze het onderzoek maar blijven herhalen.

Drugshond Tak is in zijn Zandvoortse lab aan het werk gezet een verdacht pakketje te onderzoeken. Dat meldde IEXProfs-hoofdredacteur Peter van Kleef in zijn column Lyxor veruit de beste...zegt Lyxor. Dat verdachte pakketje is een onderzoek van Lyxor naar de best presterende ETF's.

Misschien wel tot verrassing van de Franse vermogensbeheerder zelf, kwam Lyxor bij zeven van de tien onderzochte ETF categorieën als beste uit de bus. Die prestatie is gemeten aan de hand van drie criteria: performance, tracking error en liquidity spread, samengevat in de ETF Efficiency Indicator.

Enkele maanden geleden kwam Lyxor ook al naar buiten met een soortgelijk onderzoek en toen scoorde de vermogensbeheerder eveneens hoog. Ik had kritiek op die publicatie. Ten eerste is het weinig geloofwaardig als een uitgevende instelling zelf een vergelijkend onderzoek naar zijn producten en die van de concurrenten uitvoert.

Meer dan 100
De uitkomsten bleken gunstig, maar zou Lyxor de resultaten ook gepubliceerd hebben als de uitslagen minder fraai zouden uitpakken? Waarschijnlijk hadden we geen kennis van het onderzoek kunnen nemen bij achterblijvende Lyxor resultaten. Ten tweede vond ik het onderzoek met maar vier categorieën zeer beperkt.

Lyxor geeft meer dan 100 verschillende ETF's uit. Zouden de resultaten van die andere ETF's soms zodanig zijn dat daar geen aandacht aan werd besteed? Dat zou een vergelijkbare situatie kunnen zijn als een vermogensbeheerder met tientallen portefeuilles die zich achteraf op de borst klopt vanwege uitmuntende prestatie van een aantal van deze.

Er zitten altijd wel een paar gunstige toevalstreffers tussen. Tot slot moest ik ook constateren dat de Vanguard Emerging Markets ETF beter scoorde, hoewel dit indexfonds (tussentijds) wel een andere index als benchmark aannam. Ik moet toegeven dat de destijds geleverde kritiek nu niet, of in ieder geval in mindere mate aan de orde is.

Lastig vergelijken
Het aantal categorieën is gestegen van vier naar tien. Nog altijd is dat bij lange na niet gelijk aan het gehele assortiment van Lyxor. Zo heeft de Franse vermogensbeheerder uitsluitend aandelengerelateerde ETF's onderzocht. Hoe zit het met de indexfondsen met grondstoffen of obligatie indices als onderliggende waarden?

Ik had graag kort aandacht besteed aan de eventuele ETF prestatieverschillen in deze categorieën. Maar ik kon geen onderliggende obligatie of grondstoffen index in de Lyxor ETF's vinden die ook in andere ETF's worden gebruik. Een probleem dat ik al eerder signaleerde. De diversiteit aan onderliggende obligatie en grondstoffen indices is zo groot, dat een vergelijking tussen ETF's onderling in deze categorieën bijzonder moeilijk is.

Maar goed, de aandelengroep met tien verschillende ETF's is zodanig groot dat de ETF prestaties wel een duidelijke indicatie geven, in ieder geval wat de categorie aandelen betreft. Nog steeds blijft echter de vraag of er mogelijk ETF's zijn buitengesloten die (relatief) slechte prestaties hebben geleverd. Daarnaast wil ik nog een nuancering maken.

Cherry picking
Het onderzoek betreft uitsluitend de prestaties over de afgelopen twaalf maanden. Hoe waren de prestaties over de voorgaande jaren? Waarom nam Lyxor niet resultaten over bijvoorbeeld de afgelopen drie jaar. Zou dat tot slechtere uitkomsten hebben geleid? Is er wellicht sprake van cherry picking wat betreft de gekozen periode?

De eerdere kritiek dat de uitkomsten alleen gepubliceerd worden als deze gunstig zijn voor Lyxor, kan de vermogensbeheerder weerleggen als het doorgaat met reguliere publicatie van de ETF-prestaties. Het lijkt er wel op dat dit gaat gebeuren. Mogelijk dat elk kwartaal de uitkomsten worden gepubliceerd. Ik ben benieuwd wat Lyxor's beleid zal zijn als de ETF vergelijking minder gunstig zouden gaan uitpakken.

Tot slot heb ik nog een algemene opmerkingen over de prestatie van de ETF's ten opzichte van de index. In het onderzoek van Lyxor staat aangegeven wat de underperformance dan wel de outperformance van de ETF's ten opzichte van de index is. In een aantal gevallen behalen ETF's soms betere pretstatie dan de benchmark. Dat lijkt opmerkelijk.

Beter dan de index
Hoe kan een fonds dat de index volgt beter presteren, als er ook nog kosten in rekening worden gebracht. Het antwoord is simpel en heeft te maken met het feit dat ETF-aanbieders de nettoreturnindex als benchmark gebruiken. In deze nettoindex zijn slechts de dividenden opgenomen, nadat de bronbelasting is verrekend. De brutoreturnindex houdt geen rekening met de bronbelasting.

Deze brutoindex weerspiegelt derhalve het echte volledige rendement van de onderliggende index. Het verschil kan groot zijn. Zo behaalde de nettoreturn Eurostoxx50 index van mei 2012 tot en met mei 2013 een rendement van 34,92%. Lyxor, en ook de andere ETF's, overtroffen allen dit indexrendement.

De brutoreturnindex behaalde echter een rendement van 36,38%. Geen enkele door Lyxor onderzochte ETF slaagde erin dit percentage te evenaren. Ik ben een groot voorstander van publicatie door ETF-aanbieders van de brutoindex om de belegger een (nog) beter inzicht te geven in de ETF-prestatie ten opzichte van de index.

Mijn conclusie is dat de Efficiency Indicator van Lyxor een toegevoegde waarde kan hebben om inzicht te verschaffen in de prestatie van de ETF ten opzichte van de benchmark. Het legt wel een grote verantwoordelijkheid bij de Franse vermogensbeheerder door te gaan met publicaties van ETF-prestaties op basis van deze indicator, ongeacht de uitkomsten in de komende jaren.

Doet Lyxor dat niet, dan verliest het veel geloofwaardigheid. Ik zal in ieder geval de publicaties kritisch gaan volgen. Voorlopig krijgt, ik sluit mij graag bij Peter van Kleef aan, de vermogensbeheerder het voordeel van de twijfel.


Marcel Tak is zelfstandig beleggingsadviseur en oprichter/beheerder van het Bufferfund. De informatie in deze column is niet bedoeld als professioneel beleggingsadvies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen.

Impact beleggen