ESG is ondanks alle kritiek niet meer weg te denken

ESG-beleggingen zijn dit jaar niet het stralende middelpunt op de beurs. De rendementen vallen tegen en de kritiek is hard.

Bedrijven en vermogensbeheerders zouden volgens de critici het thema milieu en ethiek misbruiken om schone sier te maken. Het woord greenwashing valt bij de critici regelmatig en er is een groot wantrouwen als fondsbeheerders beweren dat hun ESG-beleggingen daadwerkelijk iets veranderen (impact hebben).

Het verandert volgens hen namelijk niets. De plasticbergen groeien gewoon door, de CO2-uitstoot blijft stijgen en aan de uitbuiting van ontwikkelingslanden komt geen einde.

Links en rechts

Interessant is dat de kritiek van zowel links als rechts komt. Ron DeSantis - de Amerikaanse gouverneur voor de Republikeinen en mogelijke opvolger van Donald Trump - heeft bijvoorbeeld wetsvoorstellen ingediend die moeten voorkomen dat het pensioenfonds van de staat Florida werkt met ESG-criteria. Het is hem te "woke". Een pensioenfonds moet centjes verdienen, geen goede doelen financieren.

Aan de linkerzijde gaat het vooral om het probleem dat de ESG-systematiek waarmee bedrijven beoordeeld worden nog verre van perfect is. Leslie Norton van Morningstar is het daar deels mee eens. Maar de richting is volgens haar wel goed. Zij denkt dat ESG zich verder zal ontwikkelen en nooit meer zal verdwijnen. Zij geeft daarvoor 10 ijzersterke redenen. 

1. ESG geeeft extra dimensie risico

Vroeger kon een bedrijf misschien nog iets uitspoken in Verweggistan zonder dat iemand erachter kwam. Maar die tijden zijn zo goed als voorbij. Nieuws verspreidt zich snel. Bedrijven moeten op hun tellen passen. Eén milieuschandaal, uitbuiting van werknemers of het benadelen van consumenten kunnen er toe leiden dat het imago ernstig wordt geschaad.

Neem twee schoenenproducenten. De een laat zijn producten in een sweatshop maken, de ander in een keurige fabriek waar de werknemers goed behandeld worden. Voor welke schoen kiezen consumenten dan? 

ESG-informatie biedt inzicht in allerlei van dit soort risico’s die vroeger onderbelicht bleven bij het gebruikelijke boekenonderzoek door de accountant. Zelfs effectenhuizen die de term ESG niet gebruiken in hun fondsen, hebben er baat bij.

Een bedrijf met een slechte reputatie verdient een lagere waardering op de beurs. Dat is essentiële informatie voor elke belegger.

2. Risico’s zien, schept kansen

De medaille kan ook worden omgedraaid. Elke sector heeft zijn bad boys and girls, maar ook best-in-class.

Waar de bad boys een koersdiscount verdienen, heeft de tweede groep recht op een bonus. Met ESG-criteria kunnen ondergewaardeerde parels gevonden worden.

3. Vrouwen en minderheden

In conservatieve kringen vinden ze het misschien woke, maar bedrijven krijgen door de ESG-trend steeds meer aandacht voor hun klanten en hun maatschappelijke verantwoording.

Een breed georiënteerd bedrijf kan het zich bijvoorbeeld niet veroorloven om alleen maar witte mannen in het management te hebben. Onderzoeken wijzen uit dat het ook beter is voor de resultaten als bedrijven een afspiegeling zijn van de maatschappij, met gelijkberechtiging van vrouwen, allochtonen en andere minderheden.

4. Regulering

ESG-regels vormen een steeds belangrijker instrument voor toezichthouders. De Nederlandsche Bank wil bijvoorbeeld graag weten of een bank een kredietportefeuille heeft die kwetsbaar is voor natuurcatastrofes. Dat is een extra risico en verlangt meer dekking.

Bedrijven met een jaarverslag zonder hoofdstuk over duurzaamheid krijgen op hun donder.

Beleggers en bedrijven hebben er ook baat bij. Groene obligaties krijgen bijvoorbeeld doorgaans een hogere rating met lagere rentelasten en een hogere koers tot gevolg.

In zowel de Europese Unie als de VS smelten ESG-criteria en andere (financiële) regels steeds meer samen. In Europa kunnen met de Sustainable Finance Disclosure Regulation fondsen en bedrijven in de juiste richting worden geduwd, met behulp van bijvoorbeeld belastingvoordelen of boetes.

5. Beleggers willen ESG

Er mag enige scepsis zijn of ESG werkt, dat doet niks af aan het feit dat milieu- en sociaalbewust beleggen super populair is. In 2020 hadden ESG-fondsen 35,3 biljoen dollar onder beheer. Dat was een derde van het professioneel beheerde vermogen.

6. Vrouwen en jongeren

Uit onderzoeken blijkt dat met name vrouwen en jongeren een grote voorkeur hebben voor ESG-beleggingen. Aangezien deze twee groepen de komende jaren/decennia waarschijnlijk meer rijkdom zullen vergaren, groeit het belang van ESG automatisch.

7. Goede rendementen

ESG-fondsen worden uiteindelijk net zo hard afgerekend op hun resultaten als de rest. Ook de overlevingskansen van een ESG-fonds dat ondermaats presteert, zijn slecht.

Tot nog toe hebben de ESG-fondsen als groep echter weinig reden tot zorg. Tot 2022 deden ESG-fondsen het zelfs beter dan het gemiddelde. 2022 is een uitzondering, maar dat komt grotendeels door de exceptioneel hoge rendementen dit jaar van olie- en gasbedrijven.

Ook het feit dat groei- en techfondsen het dit jaar slecht doen, werkt niet in het voordeel van ESG-fondsen.

8. Stemrecht gebruiken

Vroeger was het normaal dat pensioenfondsen, verzekeraars en andere institutionele beleggers zich zo min mogelijk bemoeide met de bedrijfsstrategie. Er werd alleen "gestemd met de voeten" (aandelen massaal verkopen als iets niet bevalt, red.).

Op aandeelhoudersvergaderingen stemden de institutionele beleggers vaak blindelings mee met het management. Maar met ESG verandert dat. Instituten brengen steeds vaker eigen ideeën en plannen in. Ze kunnen ook niet anders, want hun klanten verlangen dat.

9. Consensus

Ondanks alle onvolkomenheden is er een groeiende consensus in de samenleving dat ESG-criteria nut hebben. De geschiedenis leert dat iets wat gemeengoed is geworden, niet snel verdwijnt.

10. Langetermijnbeleggers

Er is steeds meer bewijs dat ESG-beleggers een langere tijdshorizon hebben. Ze houden fondsen langer in de portefeuille en laten zich minder snel afschrikken door mindere periodes.

Dit heeft een positief effect op het rendement op de lange termijn. Bijna alle onderzoeken wijzen namelijk uit dat veel wisselen van fondsen slecht is voor het rendement.