Jakobsen: de markt heeft het fout

Markten denken dat centrale banken altijd zullen ingrijpen, en gaan daardoor schijnbaar ‘zorgeloos’ door het leven. Immers, een reddingsplan ligt altijd op ze te wachten. Mis! De markt zit er volledig naast, meent Steen Jakobsen, hoofdeconoom van de Deense Saxo Bank.

De afgelopen vier jaar zijn uniek geweest in het licht van het optreden van centrale banken, stelt Jakobsen. Wat jaren geleden nog volledig ondenkbaar was, werd realiteit: centrale banken over de hele wereld verlaagden hun rentepercentages tot niveaus van, of rond 0%, en pasten vervolgens ‘onconvenationele maatregelen’ toe om de percentages zo laag te houden. Bovendien kochten centrale banken de meeste staatsobligaties uit de schatkisten van hun eigen regeringen.

‘Vertrouw ons maar, we hebben alles onder controle’, roepen banken en beleidsmakers continu. Hoofdeconoom Jakobsen denkt daar duidelijk anders over. “Sinds die tijd belanden we van de ene bubbel in de andere en zijn we nu terechtgekomen in een valkuil van schulden, waarin regeringen en banken nog maar over weinig kapitaal beschikken, noch toegang hebben tot ander krediet – mits de centrale bank het toelaat.”

De private sector moeten het doen met ‘kruimels’, terwijl regeringen en commerciële banken het grootste deel van de ‘credit cake’ opeet, aldus Jakobsen. De macrozijde van de economie overschaduwt de microzijde, constateert Jakobsen. ‘Een verschrikkelijke vergissing’ noemt de hoofdeconoom het, het zijn juist ondernemende individuen en bedrijven die zoveel mogelijk toegang moeten hebben tot kapitaal en risico’s, in plaats van afgesloten, overbelast en overgereguleerd te worden.

Het idee dat de markt heeft  - dat de volgende bailout altijd klaar ligt – is verkeerd, meent Jakobsen. Volgens hem is het daarom juist zaak om van de onconventionele maatregelen af te stappen, met name het onbeperkte bijprinten van geld. Banken en regeringen zijn nu afhankelijk van het valse gevoel van veiligheid, gecreëerd en in stand gehouden door de lage rentepercentages. Tot nu toe heeft 2012 daarin in die percentages een graduele normalisering– komend van extreme dieptepunten – laten zien. Is dit de nieuwe realiteit, vraagt Jakobsen zich af.

Saxo stelt voor de toekomst drie scenario’s voor – en schat in hoe waarschijnlijk het is dat zij zich zullen voltrekken:

• Reflatie: nog lagere rentepercentages en meer onconventionale maatregelen (60% waarschijnlijkheid). In dit scenario blijven centrale banken politici uit de brand helpen. Volgens Jakobsen is dit de voorkeur van politici, en tegelijk het meest waarschijnlijke scenario.  En een vergissing dus, want volgens Jakobsen zou de markt moeten inzien dat centrale banken alleen onconventioneel zouden moeten ingrijpen als er sprake is van systematische paniek en instortende markten.
• All-time low rentepercentages en afronding onconventionele maatregelen (30%). Het is het voorkeursscenario van Saxo, waarbij rentepercentages een all-time dieptepunt bereiken doordat de onconventionele maatregelen langzaam maar zeker afgewikkeld worden.
• Crisis 2.0 (10%). In dit scenario verliezen spelers op de markt hun vertrouwen in de regering en het idee dat de regering in staat is zijn schulden af te lossten. Hoewel er al op sommige perifere plekken in de eurozone sprake is geweest van deze Crisis 2.0, is die zeker (nog) niet doorgedrongen tot de kernlanden van de eurozone.