Duurzaam beleggen is mainstream aan het worden. Dan zou u denken dat de Nederlandse grootbanken dus niet langer beleggen in foute wapens. Helaas, volgens het nieuwste onderzoek van de Eerlijke Bankwijzer nemen ING, ABN Amro en Van Lanschot bank het niet zo nauw met wapenbeleggingen.
Zij investeren volgens het samenwerkingsverband van PAX, Amnesty International, FNV, Milieudefensie, Oxfam Novib en World Animal Protection, dat samen de Eerlijke Bankwijzer samenstelt, samen bijna 650 miljoen euro in dertien bedrijven die wapens leveren aan landen die mensenrechten schenden.
“Daarmee profiteren deze banken van oorlog en geweld wereldwijd,” zegt Cor Oudes van vredesorganisatie PAX.
Vooral ING fout
De drie banken investeren in grote bedrijven als Raytheon, Boeing, General Dynamics en nog tien andere bedrijven.
Deze bedrijven leveren gevechtsvliegtuigen, tanks en bommen aan onder meer Saoedi-Arabië en de Verenigde Arabische Emiraten, die op dit moment betrokken zijn bij de oorlog in Jemen.
Uit het persbericht van de Eerlijke Bankwijzer: "ING investeert 510 miljoen euro in tien wapenbedrijven. Bij eerder onderzoek van de Eerlijke Bankwijzer, in 2009, had ING dit ook niet op orde. ABN Amro investeert 102 miljoen euro in negen bedrijven en Van Lanschot 31 miljoen euro in zes bedrijven."
Richtlijn EU
De Eerlijke Geldwijzer onderzocht beleggingen in de grootste bedrijven die wapens leveren aan 50 landen die nu in conflict zijn of mensenrechten schenden. Het leveren van wapens aan deze landen staat op gespannen voet met een belangrijke richtlijn van de EU.
Die richtlijn stelt dat een land geen wapens zou moeten leveren als er een duidelijk risico is dat de wapens worden gebruikt in oorlog of voor mensenrechtenschendingen. De dertien bedrijven leveren desondanks wapens aan deze landen.
Naast Saoedi-Arabië en de Verenigde Arabische Emiraten gaat het om bijvoorbeeld India, Pakistan of Tsjaad. De Nederlandse overheid bevroor vanwege de oorlog in Jemen de wapenexport naar Saoedi-Arabië, de Verenigde Arabische Emiraten en Egypte. "ING, ABN Amro en Van Lanschot Bank investeren echter nog wel in bedrijven die wapens leveren aan deze landen."
Druk werkt
De Volksbank (ASN, SNS en Regiobank), Triodos Bank en NIBC sluiten volgens de bankwijzer wapenfabrikanten volledig uit. "Rabobank sluit niet alle wapenfabrikanten uit, maar stelt in z'n beleggingsbeleid strenge voorwaarden."
In 2009 deed de Eerlijke Bankwijzer vergelijkbaar onderzoek. Toen investeerde Rabobank nog in meerdere bedrijven betrokken bij foute wapenhandel, volgens het onderzoek is dat dus nu niet meer het geval. Oudes: “Druk vanuit de Eerlijke Bankwijzer en de consumenten lijkt wel degelijk te werken.”
Overigens legt de Eerlijke Bankwijzer de Nederlandse banken niet alleen langs de foutewapenlat. Ook op veertien andere thema's, zoals klimaatverandering, transparantie, arbeidsrechten, gendergelijkheid en natuur, deelt de Eerlijke Bankwijzer scores uit van een tot tien.
Niet dat ik weet
Jorik van den Bos, fondsmanager van de dividendfondsen van Kempen, onderdeel van Van Lanschot, schrijft in een reactie op dit moment geen wapenproducenten in portefeuille te hebben.
In de drie foutste bedrijven, Boeing, Raytheon en General Dynamics, heeft hij naar eigen zeggen nog nooit belegd.
Net als zo veel andere vermogensbeheerders doet Kempen aan uitsluiting. Op de lange lijst van bedrijven die de vermogensbeheerder uitsluit, staan ook Boeing, Raytheon en General Dynamics.
Slecht onderzoek
Voor ING reageert Karin van der Pol van Communicatie enigszins verbolgen op het persbericht van de Eerlijke bankwijzer: "ING werkt, net als meerdere andere Nederlandse banken, niet meer mee aan de onderzoeken van de Eerlijke Bankwijzer omdat de kwaliteit en consistentie van het onderzoek onvoldoende is. Feiten en meningen blijven in de onderzoeken door elkaar heen lopen, waardoor de Bankwijzer geen eerlijk beeld geeft van de stand van zaken in de sector."
ING blijft volgens Van der Pol, net als de andere banken, de intentie van de Eerlijke Bankwijzer wel steunen om het duurzaamheidsbeleid en de prestaties van banken transparanter en onderling vergelijkbaar te maken.
Ook de onafhankelijkheid van de Eerlijke Bankwijzer en de organisaties erachter staat voor de banken buiten kijf.
"Voor ING is duurzaamheid een belangrijk onderwerp. Zo kunnen wij positieve impact maken met de wijze waarop wij duurzaam financieren en beleggen en helpen we onze klanten om financieel fitter te zijn. Daarnaast hebben we aandacht voor het beperken van onze milieu-impact en zijn we betrokken bij de samenleving. Wanneer wij klanten financieren, toetsen wij daarom of zij bijvoorbeeld betrokken zijn bij controversiële wapens, tabak of kolencentrales. Ook stellen wij voorwaarden waar projecten aan moeten voldoen om te zorgen dat er geen schendingen van mensenrechten plaatsvinden. Naast uitsluiting van bovengenoemde thema’s geloven wij dat door het gesprek aan te gaan met klanten en sectoren verandering kan worden bewerkstelligd."
ING financiert naar eigen zeggen niet de productie van clustermunitie, kernwapens en andere wapens die controversieel zijn.
Cor Oudes ten slotte: "De financiele gegevens zijn allemaal aan de banken voorgelegd voor publicatie. De banken hebben (zoals ook in het rapport wordt aangegeven) daar niet op willen reageren."