Passieve beleggers zien niet meer passief toe op hun beleggingen. Steeds meer laten zij hun stem horen en mengen ze zich in gesprekken met de ondernemingen waar ze vaak – door de sterke opkomst van ETF’s – grote belangen in hebben.
En niet zonder succes. Immers, beleggers met zulke grote belangen worden graag tevreden gehouden door beursbedrijven. Passief beleggen en actief aandeelhouderschap lijken niet samen te gaan. Passieve beleggers kopen immers een index en houden hun aandelen aan zolang dat aandeel in die index zit.
In de tussentijd kijken ze er niet naar om. Laat staan dat ze zich interesseren voor zaken zoals Co2-uitstoot of corporate governance. Ja, dat was misschien vroeger zo, maar inmiddels hebben passieve beleggers zulke grote belangen in bedrijven dat het loont om in ieder geval in gesprek te gaan met een onderneming om hun invloed uit te oefenen.
Zelfde doel
Passieve beleggers willen immers hetzelfde als actieve of activistische beleggers: waarde toevoegen aan hun belegging. Uit onderzoek van een aantal Amerikaanse professoren (2015, Passive Investors, Not Passive Owners) blijkt dat fondshuizen die focussen op passief beleggen ook hun aandeelhoudersstem gebruiken om veranderingen af te dwingen en daar ook succesvol in zijn.
De drie onderzoekers – Wharton finance professor Donald B. Keim en Ian R. Appel van de Carroll School of Management van Boston College – gaan in hun vervolgonderzoek Standing on the Shoulders of Giants: The Effect of Passive Investors on Activism nog een stapje verder als het gaat om passief beleggen en activisme.
Passief beleggen en aandeelhoudersactivisme sluiten elkaar niet uit, het verstrekt elkaar juist. Passieve beleggers zijn volgens de onderzoekers namelijk geen passieve eigenaren. Meer passieve beleggers betekent juist meer mondige aandeelhouders, aangezien passieve beleggers hun omvang in de strijd kunnen gooien.
Passieve beleggers grootste aandeelhouders
In de VS – voorlopers op het gebied van activisme én passief beleggers – worden jaarlijks vierhonderd zaken opgestart door activistische aandeelhouders, meer dan een paar jaar geleden. Activisten worden ook steeds ambitieuzer wat betreft hun doelen en zijn steeds vaker succesvol in het behalen van die doelen, valt de onderzoekers op.
De passieve fondsen van Vanguard, State Street en BlackRock zijn steeds vaker de grootste beleggers in Amerikaanse beursondernemingen zoals Microsoft, Alphabet en Amazon. Maar wat doen ze dan? Hoe word je een passieve, activistische belegger?
Robert Main, directeur corporate governance bij Vanguard, legt uit dat zij een team van vijftien personen hebben die gespecialiseerd zijn in corporate governance. “We doen research naar ondernemingen en gaan met ze in gesprek als we denken dat hun corporate governance beter kan. Ook gebruiken we altijd ons stemrecht bij elk voorstel dat door aandeelhouders voorgedragen wordt.”
Ultieme langetermijnbeleggers
Grootbedrijven nemen Vanguard als passieve, maar mondige aandeelhouder inmiddels erg serieus, aldus Main. Dat kan ook niet anders met de belangen die zij vertegenwoordigen. Op lange termijn proberen Main en zijn team de aandeelhouderswaarde voor hun klanten te verhogen door drie belangrijke corporate governance-punten in de gaten te houden.
- Een goed samengestelde, onafhankelijke en ervaren bestuur. Is het een goed team, vertegenwoordigen zij ook onze belangen als aandeelhouders?
- Governance-structuren die aandeelhouders een stem geven. Luisteren ze naar aandeelhouders? Is er een stemsysteem?
- Beloning die het hoger management aanspoort tot goede prestaties op de lange termijn. Hoe worden beloningen gekoppeld aan doelen? Wat betalen andere soortgelijke ondernemingen en wat is de beloningsstructuur?
“Wij zijn ultieme langetermijnbeleggers, maar gezien onze passieve beleggingsaanpak kunnen we onze aandelen niet verkopen als we het niet eens zijn met het beleid of de strategische richting van een onderneming,” aldus Main.
“Voor ons is de buy and hold-strategie juist een extra incentive om ervoor te zorgen dat bedrijven best practices hebben als het op corporate governance aankomt. We geven onze mening door te stemmen en direct betrokken te zijn bij ondernemingen. In veel gevallen heeft dat meer invloed.”
Niet te ver gaan
Goede governance bij een onderneming leidt doorgaans tot een goed rendement, zo blijkt uit vele onderzoeken. Vanguard doet niet mee aan activistische campagnes. Echter zouden ze wel een activistische belegger kunnen steunen die overtuigende argumenten heeft voor strategische veranderingen bij een onderneming en die zeer gekwalificeerde bestuursleden voorstelt.
“Sommige activisten gaan wat ons betreft te ver met hun eisen en campagnes en richten zich te veel op de korte termijn. Wij zijn van mening dat ondernemingen in gesprek moeten blijven met alle beleggers. Dit kan voorkomen dat zij worden verrast door een activistische campagne.”
Dat is ook het idee achter het indexbeleggingsbeleid van Actiam. Zij geloven dat beleggers dicht bij de index kunnen blijven en tegelijk kunnen zorgen voor een betere wereld door in gesprek te gaan met ondernemingen op het ESG-gebied.
Blijven praten
Bart Mantje, senior product & relationship manager bij Actiam: “We nemen een basisindex en sluiten de bedrijven uit die niet aan een aantal harde eisen voldoen, bijvoorbeeld op het gebied van milieu of wapens. Dat zien we als een laatste stap, want uitsluiten levert volgens ons niet genoeg op.”
“Door ondernemingen uit te sluiten, is onze impact het kleinst. Het lijkt misschien of onze portefeuille duurzamer wordt, maar in de wereld verandert er helemaal niets. Ons handelen is meer gericht op gedragsverandering. Dat doen we door ons op te stellen als actieve aandeelhouder.”
“We doen aan responsief engagement. Dat betekent dat we in gesprek willen komen als een onderneming zich niet gedraagt volgens onze duurzame criteria. En we doen aan proactief engagement, waarbij we ons vooral op de drie thema’s klimaat, water en land richten. We schrijven – samen met een groot pensioenfonds – bijvoorbeeld bedrijven aan die niet transparantie zijn over hun watermanagement. Als er in een regio waar weinig water is, kan dat ook een financieel risico zijn voor de aandeelhouders.”
Dit artikel is ook verschenen in IEXProfs Magazine 3, 2016