Robo-advice in de polder In de VS al een daverend succes, maar hier staat Robo-advies nog in de kinderschoenen. Wat is het probleem? 3 februari 2016 10:30 • Door Joost Ramaer U gaat online, u vult uw persoonlijke gegevens in, hoeveel u wilt beleggen en met welke doelen – (aanvullend) pensioen, onvoorziene uitgaven, de opleiding van uw kinderen. Per doel krijgt u volautomatisch algoritmisch geregisseerde portefeuilles gesuggereerd die zijn samengesteld uit louter ETF’s. U kiest er een uit, en hup – binnen een uur of minder bent u belegd. Zonder enig contact met een adviseur van vlees en bloed. Kosten: 0,3 tot 0,5% van uw inleg per jaar, inclusief alles. Ook de periodieke herbalancering is daarbij inbegrepen. En soms nog aanzienlijk meer dan dat, zoals volautomatisch advies over pensioen en fiscaliteit. Welkom in de wereld van de robo-adviseur. Amerikanen hebben eind dit jaar naar schatting twaalf miljard dollar langs deze weg geïnvesteerd, bij robopartijen als Betterment en Wealthfront. In 2012 was dat nog maar een miljard. Holistische benadering Geknipt voor particuliere beleggers, zou u denken. Maar wat doen die? Bijna 60% van de Nederlandse particuliere beleggers steekt gemiddeld bijna de helft van zijn kapitaal in huisfondsen van de vier grootbanken, zo bleek onlangs uit de Schroders Beleggingsbarometer. En zij denken ook nog dat dat een goed idee is. "Bijna driekwart van de beleggers is namelijk tot zijn keuze voor huisfondsen gekomen na een zorgvuldige afweging," aldus het persbericht van Schroders. "Eén op de zeven beleggers heeft alleen geluisterd naar het advies van zijn bank en heeft zich niet verder georiënteerd." Tot zo ver de zorgvuldige afweging. Maar wat moet een particulier ook anders? Hij heeft domweg geen alternatief. Of toch wel? "Wij doen niet aan robo-advies," zegt een woordvoerder van verzekeraar Aegon, op een toon alsof hij nog nooit van het fenomeen heeft gehoord. Dat klopt niet helemaal. Mijn Aegon, het online domein waar de klant al zijn Aegonproducten kan beheren, inclusief beleggingsfondsen, is gebouwd door Figlo, een Nederlands bedrijf dat online platforms construeert die "een holistisch financieel klantbeeld" bieden, aldus Global Product Manager Paul Janssen. Wat hij bedoelt, is dat afnemer én klant inzicht krijgen in al diens financiële producten en de samenhang daartussen – hypotheek, pensioen, verzekeringen, beleggingen en spaargeld. "Met onze platforms kun je online vermogen opbouwen,"zegt Janssen. "Je kunt de waarde en spreiding van je portefeuille ermee beheren, ten opzichte van je zelfgekozen risicoprofiel en beleggingsdoel." Regels zitten in de weg Met de nadruk op kúnnen, want de afnemers van Figlo benutten die optie nog niet. "Wij werken voor alle grote banken en verzekeraars in Nederland, maar tot dusver gebruiken zij onze platforms alleen voor hun eigen producten." Volgens Janssen zit de Europese regelgeving in de weg. "Data-aggregatie, de combinatie van alle gegevens uit de verschillende silo’s waarin de klant zijn geld heeft gestoken, is hier nog niet toegestaan." Data-aggregatie is juist de raison d’être van de Amerikaanse robo-adviseurs. De meeste Amerikanen moeten zelf sparen voor hun pensioen en dat is duivels ingewikkeld in de VS. Hoge kosten Amerikanen moeten regelmatig roll-overs doen tussen verschillende fiscaal gefaciliteerde pensioenspaarsystemen, vertelde Betterment-CEO Jonathan Stein onlangs op IEXProfs. En die roll-overs hebben weer fiscale gevolgen. Betterment waarschuwt zijn klanten daarvoor, via notificaties op hun smartphone. Stein claimt dat Betterment daarmee "62% van fiscaal kostbare transacties [heeft] verijdeld". Maar software bouwen, die rekening houdt met zulke complexe eventualiteiten, is een continue nachtmerrie, erkende Stein ruiterlijk. En uiterst kostbaar. Sinds de oprichting in 2008 heeft Betterment al 105 miljoen dollar aan kapitaal opgehaald, terwijl de omzet, dankzij de lage kosten van het product, slechts tien miljoen dollar per jaar bedraagt. Geen wonder dat Nederlandse robo-adviseurs nog in geen velden of wegen zijn te bekennen. Al gaat dat binnenkort veranderen, verzekert Paul Janssen van Figlo. "Eén Nederlandse partij werkt aan een Betterment-achtige oplossing. Geheel gratis, dankzij inkomsten uit advertenties." De naam kan hij nog niet noemen. Beleggen met ETF's Potentiële Nederlandse aanbieders komen niet eens toe aan de softwareproblemen omdat zij met andere obstakels kampen, aldus Egbert Berkhoff van het Noord-Nederlands Effectenkantoor (NNEK). "De meeste Nederlanders sparen voor hun pensioen bij een pensioenfonds. Wat zij daarnaast nog vrij te beleggen hebben, is meestal te weinig om financieel adviseurs of vermogensbeheerders aan fatsoenlijke verdiensten te helpen." NNEK runt het Fondsenplatform met ETF’s en actief beheerde fondsen van derden, waar onafhankelijke adviseurs portefeuilles voor hun klanten kunnen inkopen. De kosten zijn laag: de klant betaalt NNEK 0,45% van zijn inleg, ongeacht de fondsen die hij kiest. En als hij een miljoen euro inlegt, daalt dat verder naar 0,16%. "Op het Fondsenplatform is de gemiddelde inleg per klant 100.000 euro, waarvan de helft in ETF’s zit." Beleggers kunnen alleen via een adviseur in het Fondsenplatform investeren. "Wij doen zaken met zo’n honderd adviseurs, bijna uitsluitend financieel planners." Veel minder dan NNEK had verwacht, erkent Berkhoff ruiterlijk. "Nederland telt zesduizend financieel planners met een vergunning om ook beleggingsadviezen te geven. Volgens de AFM zijn er daarvan zo’n tweeduizend actief." Daarnaast zijn er slechts 186 onafhankelijke vermogensbeheerders in Nederland. Algoritmisch gestuurde ETF-portefeuilles Echt robo-advies, op papier dé oplossing voor particulieren met een bescheiden inleg, is paradoxaal genoeg alleen te koop voor extreem vermogende en avontuurlijk ingestelde particulieren: via de System Shop van Today’s Groep, een waaier aan volautomatische, geheel algoritmisch gestuurde beleggingsmodellen, bedacht door derden. Today’s screent ze, en laat ze alleen toe als ze goed blijken te werken. De kosten zijn hoog, evenals de potentiële rendementen – en de potentiële drawdowns. Maar dat gaat veranderen. Julius de Kempenaer van RRG Research gaat de System Shop binnenkort verrijken met algoritmisch gestuurde ETF-portefeuilles. Maar die kunnen we toch ook zelf samenstellen? Zeker, dat kan, zegt De Kempenaer. "Alleen beperken de meeste ik-doe-het-wel-zelf particulieren zich tot beleggen in aandelen. Wij bieden de breedst mogelijke spreiding. Ook in staats- en bedrijfsobligaties, grondstoffen en cash. En we gaan niet alleen algoritmisch herbalanceren, maar ook algoritmisch heralloceren tussen verschillende beleggingscategorieën. Dat laatste in principe niet meer dan één keer per maand. Het wordt echt een ongelooflijk saai product." Stabiel en saai Over de kosten onderhandelt hij nog met Today’s, maar die zullen niet meer dan 25 euro per maand gaan bedragen, denkt hij. "De toegevoegde waarde schuilt vooral in de ontzorging voor de klant." En in een extra rendement: algoritmes herbalanceren en heralloceren veel sneller en verfijnder dan mensenhanden. Dat zal de extra kosten ten opzichte van zelf beleggen in ETF’s meer dan goed maken. Denk aan één of twee procentpunten extra per jaar. "Onze portefeuilles zullen zich stabieler en rustiger ontwikkelen," zegt De Kempenaer. "Beperkte verliezen, wanneer de beurs weer eens keldert met 40%. Maar ze zullen ook wat achterblijven als hij met 50% stijgt." Joost Ramaer is freelance journalist en schrijver van het boek De Geldpers – De teloorgang van het mediaconcern PCM (Prometheus, 2009). Over beleggen schreef hij eerder een wekelijkse column in NRC Handelsblad (2011-2013). De informatie in deze column is niet bedoeld als professioneel beleggingsadvies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen. Deel via:
Assetallocatie 25 jul De ene opkomende markt is duidelijk de andere niet Hoe verstandig is het om nu een positie te nemen in aandelen en obligaties in de opkomende markten? Schroders is tamelijk positief maar wijst ook op de enorme verschillen tussen de landen onderling. Vooral de valutacomponent is iets om scherp in de gaten te houden.
Assetallocatie 25 jul De kunst van het herbalanceren Herbalancering vermindert veelal de risico's, maar helpt het rendement meestal niet vooruit. Dus?
aandelen 24 jul Dapper JP Morgan AM zet zijn geld op Europese value-aandelen Herstel van de Europese economie, een lagere rente en een groot percentage value-bedrijven maken Europese aandelen voor JP Morgan AM favoriet. Dat geldt vooral voor de banken.
Assetallocatie 22 jul Grondstoffen horen desondanks in de portefeuille thuis Grondstoffen hebben de laatste 15 jaar een dramatisch trackrecord. Toch horen ze in de portefeuille thuis, want in tijden van hoge inflatie boeken ze uitstekende rendementen.
Assetallocatie 11 jul Wind in de zeilen voor opkomende markten Na een aantal jaren in de schaduw te hebben gestaan van de ontwikkelde markten staan de sterren nu weer gunstig voor de opkomende markten, iets dat bij beleggers niet onopgemerkt is gebleven, schrijft Yvo van der Pol van PGIM Investments.
Assetallocatie 08 jul No risk, no fun voor Fidelity Er is geen sprake van hoogtevrees bij Fidelity International. Integendeel, de wereldeconomie ontwikkelt zich zo goed dat de vermogensbeheerder adviseert meer risico te nemen in aandelen.