ECB bijna klaar met renteverhogingen Als de economische groei teveel vertraagt, trekt de ECB de hand weer van de renteknop, zo schrijft Edin Mujagic. 28 oktober 2022 10:30 • Door Edin Mujagic Nog eens 75 basispunten erbij. Daarmee heeft het bestuur van de ECB de officiële rente in de eurozone naar 1,5% gebracht. Christine Lagarde, president van de bank, gaf in de persconferentie na afloop aan dat meer renteverhogingen op komst zijn. Echter, die havikachtige belofte werd voor een belangrijk deel tenietgedaan door haar andere opmerkingen. Zo legde Lagarde veel nadruk op de toegenomen zorgen dat de economie in een recessie kan komen. De economen van de ECB voorspelden in september dat de economie van de eurozone volgend jaar met 0,9% zal groeien, een voorspelling die steeds meer op science fiction begint te lijken. Hand van de knop Ook Lagarde ziet dat. De kans op een recessie is gestegen, aldus de Française. Ze legde er zoveel nadruk op dat een aandachtige luisteraar tussen de regels door kon horen dat de bank van de renteknop kan afblijven mocht de economische ontwikkeling te veel vertragen. En die kans is behoorlijk groot, getuige de enquête van de ECB onder de commerciële banken in de muntunie. Geld is het bloed van de moderne economieën, wordt vaak gezegd. Als dat zo is, dan zijn de banken de aderen. Cruciaal voor het reilen en zeilen van een economie. Onlangs is een rapport verschenen over hoe de banken in de eurozone in het spel zitten tegenwoordig. Nog strenger Daarmee is zo’n rapport een soort röntgenfoto van de economie. Wat zien we dan? Dat banken vaker nee zeggen tegen bedrijven en huishoudens als die een lening willen en als ze ja zeggen, een hogere rente te vragen. Bedrijven kloppen juist vaker aan bij hun bank dan in het verleden. Niet om te investeren maar voor werkkapitaal, om voorraden te financieren, overeind te blijven. Banken verwachten dat in de komende maanden de lening-aanvragen nog strenger te beoordelen. Zoals zo vaak, waren ook tijdens deze persconferenties kleine details die opvielen. Niet hetzelfde Zo gaf Lagarde aan dat de bank verwacht de rente verder te verhogen. Dat is niet hetzelfde als wat ze vorige keer zei, namelijk dat de ECB de rente tijdens meerdere komende vergaderingen zal opkrikken. Een kleine toonwijziging maar wel een potentieel belangrijke. Rente verder verhogen kan namelijk ook nog één renteverhoging inhouden en niet meer dan één. Toen ze de kijker erop wees dat de ECB "al behoorlijke stappen heeft gezet in het terugnemen van de monetaire stimulans," hoorde ik 'er is misschien nog maar een kleine vervolgstap nodig en dan zijn we klaar." Al in recessie? Dat de ECB toekomstige rentebesluiten zal nemen op basis van de ontwikkelingen op het gebied van economische groei en inflatie, pleit ook sterk voor de conclusie dat de ECB dicht bij het einde van deze cyclus van renteverhogingen. Wat de economische groei betreft, is het namelijk heel goed mogelijk dat de eurozone economie al in een recessie zit. Ten aanzien van de inflatie kan gezegd worden dat de kans groot is dat die binnenkort zal beginnen te dalen, omdat de sterke statistische effecten binnenkort uit de inflatiecijfers vallen. Rustig kijken Denk bijvoorbeeld aan de olieprijs. Voor het berekenen van de jaarlijkse inflatie dit jaar, vergeleken de statistici de olieprijs van ruim 120 dollar met die een olieprijs van tussen de 40 en 60 dollar in dezelfde periode een jaar eerder. Dat jaagt de jaarlijkse inflatie behoorlijk aan, wiskunde is onverbiddelijk. Maar binnenkort zal die vergelijking veel gunstiger gaan uitpakken, wanneer de statistici de olieprijs van pak ‘m beet 90 á 100 dollar gaan vergelijken met een prijs van 70 á 80 dollar. En toen Lagarde vertelde dat de ECB er rekening mee zal houden dat de renteverhogingen tot nu toe met een vertraging effect gaan sorteren op de groei en inflatie, hoorde deze econoom: "wat we tot nu toe gedaan hebben is heel veel en kan wel eens voldoende zijn, misschien moeten we maar rustig gaan kijken wat onze acties tot nu toe uitrichten." Even afwachten Veel meer renteverhogingen zouden de zicht op de economie en poging tot analyse wat de eerdere renteverhogingen voor effect hebben, vertroebelen. Deze oktober-vergadering leverde dus wat nieuwe inzichten op, namelijk dat de kans groter is dat de ECB de rente niet veel meer zal verhogen. De vergadering in december kan nog meer onthullen. Bijvoorbeeld omdat in de nieuwe ramingen over groei en inflatie niet alleen de ramingen voor 2023 behoorlijk kunnen veranderen maar vooral omdat dan voor het eerst de eerste inschattingen voor 2025 aan de horizon opdoemen. Grote plaatje ECB-modellen kennende, acht ik de kans groot dat de bank de inflatie in dat jaar net onder de grens van 2% zal ramen. En dát op zijn beurt zou de laatste nagel aan de doodskist van deze cyclus van renteverhogingen kunnen zijn! Als ik kijk naar het grotere plaatje, dan zie ik een landschap gekenmerkt door aanhoudend sterke groei van de geldhoeveelheid, de rente van de centrale bank die te laag is om de inflatie daadkrachtig te bestrijden en het einde van deze cyclus van renteverhogingen in zicht, mede doordat recessie-angst langzaam aan plaats begint te maken voor recessie als een feit. En dit is niet alleen wat je over de ECB kunt zeggen. Onlangs hebben zusterinstellingen in onder meer Australië en Canada hun rentes verhoogd maar er meteen achteraan gezegd dat het vanaf nu niet meer zo snel hoeft. Kwetsbaarheden Dat is de weg voorbereiden voor een pauze in renteverhogingen, een pauze die in mijn ogen net zo tijdelijk zal zijn als de zeer hoge inflatie dat zou zijn. De reden voor deze contouren van een draai, is overal hetzelfde: het systeem is simpelweg te kwetsbaar door de hoge schulden. Ziedaar de bevestiging van mijn betoog uit "Keerpunt 1971:" de schuldenopbouw van de afgelopen 50 jaren heeft gevolgen en die merken we nu. Ga te lang door met renteverhogingen en de kans is groot dat er ergens iets stuk zal gaan. Gezien de kwetsbaarheden, kan dat dan vrij snel tot een ramp leiden. Zeer ongewenst De centrale banken over de hele wereld doen een gok, namelijk dat de relatief beperkte renteverhogingen tot nu toe, voldoende zullen zijn de inflatie terug in het hok te krijgen. Historisch gezien is die kans niet zo heel groot. Ervaringen uit het verleden leren dat het jaren duurt voordat de inflatie van zulke hoge niveaus als tegenwoordig naar ongeveer 2% zakt én dat dat gebeurt als de centrale banken hun rentes behoorlijk optrekken, zodat de economie eronder lijdt. En dát is nu net zeer ongewenst, door de genoemde kwetsbaarheid. Edin Mujagic is econoom en fondsbeheerder bij beleggingsfonds Hoofbosch. Hij heeft verschillende boeken op zijn naam staan, waaronder "Geldmoord: hoe de centrale banken ons geld vernietigen" en "Boeiend en geboeid: een monetaire geschiedenis van Nederland sinds 1814/1816". Hij studeerde monetaire economie aan de Universiteit van Tilburg. Hij schrijft op persoonlijke titel. De informatie in deze column is niet bedoeld als professioneel beleggingsadvies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen. Deel via:
Assetallocatie 25 jul De ene opkomende markt is duidelijk de andere niet Hoe verstandig is het om nu een positie te nemen in aandelen en obligaties in de opkomende markten? Schroders is tamelijk positief maar wijst ook op de enorme verschillen tussen de landen onderling. Vooral de valutacomponent is iets om scherp in de gaten te houden.
Assetallocatie 25 jul De kunst van het herbalanceren Herbalancering vermindert veelal de risico's, maar helpt het rendement meestal niet vooruit. Dus?
aandelen 24 jul Dapper JP Morgan AM zet zijn geld op Europese value-aandelen Herstel van de Europese economie, een lagere rente en een groot percentage value-bedrijven maken Europese aandelen voor JP Morgan AM favoriet. Dat geldt vooral voor de banken.
Assetallocatie 22 jul Grondstoffen horen desondanks in de portefeuille thuis Grondstoffen hebben de laatste 15 jaar een dramatisch trackrecord. Toch horen ze in de portefeuille thuis, want in tijden van hoge inflatie boeken ze uitstekende rendementen.
Assetallocatie 11 jul Wind in de zeilen voor opkomende markten Na een aantal jaren in de schaduw te hebben gestaan van de ontwikkelde markten staan de sterren nu weer gunstig voor de opkomende markten, iets dat bij beleggers niet onopgemerkt is gebleven, schrijft Yvo van der Pol van PGIM Investments.
Assetallocatie 08 jul No risk, no fun voor Fidelity Er is geen sprake van hoogtevrees bij Fidelity International. Integendeel, de wereldeconomie ontwikkelt zich zo goed dat de vermogensbeheerder adviseert meer risico te nemen in aandelen.