QE for the people werkt niet Er gaan stemmen op dat de ECB met helikoptergeld moet strooien om economische groei en inflatie te stimuleren. Alleen dat werkt niet, aldus Edin Mujagic. 16 augustus 2019 10:45 • Door Edin Mujagic De ECB maakt zich klaar het monetaire beleid verder te verruimen. Het bestuur komt in september weer bij elkaar om daarover te praten, maar ook om actie te ondernemen. Over iets meer dan twee maanden treedt Christine Lagarde aan als opvolger van Mario Draghi. De effectiviteit van nog ruimer monetair beleid is inmiddels behoorlijk afgenomen vergeleken met enkele jaren geleden. De bereidheid van de centrale bank om nieuwe verruimingsmaatregelen te nemen, het feit dat het gewenste effect op de inflatie is uitgebleven, de grote kans dat de effectiviteit van meer van hetzelfde gedaald is en de wisseling van de wacht bij de bank, zorgen voor oproepen aan het adres van de ECB om het eens over een andere boeg te gooien. QE for the people Voor de goede orde: het gaat om pleidooien om het monetaire beleid nog ruimer te maken, maar op een andere manier. Zeer onconventionele maatregelen dus. Wat voormalig voorzitter van de Fed, Ben Bernanke in 2002 helikoptergeld noemde, is zo’n maatregel. Het komt neer op letterlijk geld uitdelen om zo de economische vraag en de inflatie aan te jagen. Nu de indirecte manier, via renteverlagingen en opkopen van staatsobligaties, niet werkt. Quantitative easing for the people, wordt dat ook genoemd. Een prominente pleitbezorger van dat beleid is Philipp Hildebrand, vice-president van BlackRock en voormalig president van de Zwitserse centrale bank. Werkt het? Het idee is dat als de centrale bank geld aan consumenten geeft, zij dat geld zullen uitgeven en zo voor hogere economische groei en oplopende inflatie zullen zorgen. Deze aanpak is onderwerp van veel discussie. Dat is niet vreemd, omdat het simpel en doeltreffend is: de consument krijgt direct geld in handen om uit te geven. Zou zo’n eenvoudige aanpak werken? Op basis van een recent gepubliceerd onderzoek van twee onderzoekers van De Nederlandsche Bank, lijkt het van niet. Klein effect De onderzoekers hebben in 2016 ruim 2.000 Nederlanders gevraagd wat zij zouden doen als ze 500 óf 2.000 euro zouden krijgen van de ECB. Ze hebben twee bedragen gebruikt om te zien of de omvang van QE for the people wat zou uitmaken. Het grootste deel van het geld zouden de ondervraagden op hun spaarrekening storten, kwam uit het onderzoek. Minder dan één derde zou worden uitgegeven. Als consumenten 2.000 euro zouden krijgen, dan zouden ze een kleiner deel uitgeven. Ofwel: hoe meer helikoptergeld, des te kleiner het effect. Aflossen hypotheek Consumenten met een laag inkomen of weinig vermogen zeiden een groter deel uit te geven dan consumenten met een hoog inkomen en veel vermogen. Dat verklaart deels waarom alles wat de ECB tot nu toe heeft gedaan, weinig tot geen vruchten afwerpt. QE van de ECB heeft vooral voordeel gebracht voor consumenten met een hoog inkomen en veel vermogen, precies de groep die dat geld dus nauwelijks uitgeeft. Verder blijken huiseigenaren het geld wat ze van de ECB zouden krijgen, vooral te willen gebruiken voor het aflossen van de hypotheek. Kortom; QE for the people zorgt niet voor meer economische groei en meer inflatie. Lage spaarrente Het onderzoek is misschien representatief voor Nederland, maar dat betekent uiteraard niet dat dat ook geldt voor andere landen. Er zijn echter soortgelijke enquêtes uitgevoerd in ruim tien andere Europese landen en de uitkomsten waren ongeveer gelijk. Een andere mogelijke tegenwerping kan zijn dat het onderzoek is uitgevoerd in 2016. Inmiddels is de spaarrente nagenoeg 0%, dus wellicht dat minder ondervraagden nu geld op een spaarrekening zouden zetten. Dat zou een valide punt kunnen zijn als de spaarrente op het moment van ondervraging op zijn minst een twee voor de komma had. Die bedroeg toen echter 0,5%. Desastreus effect Nog een tegenwerping kan zijn dat het uitmaakt of consumenten eenmalig een bedrag van de ECB zouden krijgen of dat de bank dat elke maand geld zou overmaken. Ja, dat is een steekhoudende tegenwerping. Op basis van historie weet ik dat door dat laatste de koopkracht van de euro naar de filistijnen zou gaan. Ontdaan van de magie is geld namelijk uiteindelijk net als elk ander goed: hoe meer ervan is, des te minder waard het is. Dus ja, QE for the people elke maand zou wél effect hebben, maar het is uiteindelijk een desastreus effect. Wat zou de ECB dan wel kunnen doen? Volgende week vrijdag ga ik daarop in. Edin Mujagic is econoom en fondsbeheerder bij beleggingsfonds Hoofbosch. Hij heeft verschillende boeken op zijn naam staan, waaronder "Geldmoord: hoe de centrale banken ons geld vernietigen" en "Boeiend en geboeid: een monetaire geschiedenis van Nederland sinds 1814/1816". Hij studeerde monetaire economie aan de Universiteit van Tilburg. Hij schrijft op persoonlijke titel. De informatie in deze column is niet bedoeld als professioneel beleggingsadvies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen. Deel via:
Assetallocatie 25 jul De ene opkomende markt is duidelijk de andere niet Hoe verstandig is het om nu een positie te nemen in aandelen en obligaties in de opkomende markten? Schroders is tamelijk positief maar wijst ook op de enorme verschillen tussen de landen onderling. Vooral de valutacomponent is iets om scherp in de gaten te houden.
Assetallocatie 25 jul De kunst van het herbalanceren Herbalancering vermindert veelal de risico's, maar helpt het rendement meestal niet vooruit. Dus?
aandelen 24 jul Dapper JP Morgan AM zet zijn geld op Europese value-aandelen Herstel van de Europese economie, een lagere rente en een groot percentage value-bedrijven maken Europese aandelen voor JP Morgan AM favoriet. Dat geldt vooral voor de banken.
Assetallocatie 22 jul Grondstoffen horen desondanks in de portefeuille thuis Grondstoffen hebben de laatste 15 jaar een dramatisch trackrecord. Toch horen ze in de portefeuille thuis, want in tijden van hoge inflatie boeken ze uitstekende rendementen.
Assetallocatie 11 jul Wind in de zeilen voor opkomende markten Na een aantal jaren in de schaduw te hebben gestaan van de ontwikkelde markten staan de sterren nu weer gunstig voor de opkomende markten, iets dat bij beleggers niet onopgemerkt is gebleven, schrijft Yvo van der Pol van PGIM Investments.
Assetallocatie 08 jul No risk, no fun voor Fidelity Er is geen sprake van hoogtevrees bij Fidelity International. Integendeel, de wereldeconomie ontwikkelt zich zo goed dat de vermogensbeheerder adviseert meer risico te nemen in aandelen.