In mei 1994 stapte ik als stagiair bij IRIS, het onderzoeksbureau van Robeco en Rabobank, de beleggingswereld binnen. Mijn werkomgeving was een zweethok waar net vier bureaus pasten.
Ik woonde op 200 meter afstand van het Robecogebouw, maar begon toch altijd als laatste. Robeco had toen al een goed werkend intern netwerk. Het spel DOOM werd er ’s avonds veel op gespeeld, ook door mij. Het was een leerzame tijd bij IRIS. Maar ik wist toen nog niet dat ik beleggen mijn hele leven leuk zou vinden.
Robeco heeft mij na mijn stage-periode geen baan aangeboden. Ik heb er ook niet om gevraagd. Tijdens de Banking Course van ABN Amro ontdekte ik namelijk dat ABN ook een grote assetmanager was. En mocht ik daar uitgekeken raken, dan waren er genoeg andere interessante afdelingen.
Indexfonds mét outperformance
In de maand dat ik bij de beleggingstak van ABN Amro begon, werd cc:Mail geïntroduceerd, het begin van e-mail. Revolutionair was ook het fonds dat ik mocht leiden: het even verguisde als geniale AEX Index Fund. Zoals de naam al zegt, volgde dit fonds de vaderlandse index. Ik denk dat ik de verantwoordelijkheid kreeg omdat ik handig was met spreadsheetprogramma’s.
Nederland had toen nog een voortrekkersrol in beleggersland. In beleggingsfondsen kon toen nog gedurende de dag worden gehandeld. Het AEX Index Fonds kan als een voorloper van de ETF worden gezien. Verschil is dat het systeem er omheen toen niet perfect was.
Er zat een behoorlijke spread rond de instapwaarde. Zodra een spread groot is, kunnen andere partijen er flink geld aan verdienen. Indexbeleggen stond toen nog in de kinderschoenen. Er werd lachwekkend over gedaan, maar het is nu een marktbepalende factor. Dat de transparantie nu zo veel beter is geregeld, is een belangrijke reden van het succes.
Bijzonder aan mijn AEX Index Fund was overigens wel dat het gegarandeerd de AEX outperformde. Dat was niet zo moeilijk, want de AEX is, zoals bekend, een koersindex en geen herbeleggingsindex. Beleggers in het AEX Index Fund kregen de dividenden cadeau.
Toptiming
Na ABN Amro Asset Management ben ik naar ING Investment Management gegaan. Beide bedrijven bestaan niet meer, net zoals IRIS. De beleggingstak van ABN Amro is na de overname opgeknipt en verdwenen. ING Investment Management is ook opgeknipt.
De Amerikaanse en Aziatische delen zijn verkocht. Wat is overgebleven heet nu NN IP. Beleggen gaat dan wel over de lange termijn, maar in de 25 jaar dat ik professioneel beleg bestaan de meeste bedrijven waarvoor ik werkte, bij naam niet meer. Panta rhei. Alles is constant in beweging.
Daarom is het zo bijzonder dat ik al het grootste deel van mijn werkende leven, meer dan dertien jaar, dezelfde baas heb: Lars Dijkstra. Het is knap dat hij het al zo lang met mij weet vol te houden. Mijn baas bij eerst ABN AMRO en later bij ING, Frits Moolhuizen, is bijna acht jaar mijn baas geweest.
Een jaar nadat hij naar ING was vertrokken belde hij me op of ik ook wilde overkomen. Die stap was eenvoudig gezet. ABN Amro blonk niet uit in het geven van complimentjes. En daarnaast was Asset Management binnen de bank enigszins het ondergeschoven kindje.
Praten met Nederlandse small & midcaps op de Merrill Lynch-conferentie in Brocket Hall in 1998
ING was in ieder geval bijzonder vooruitstrevend en contrair. In de zomer van 1999, tijdens de internetgekte, kreeg ik van Frits opdracht om een wereldwijd dividendfonds op te zetten. Het was niet mijn idee. Een goede idee is 1% inspiratie en 99% transpiratie. Die inspiratie kwam van klanten van de Postbank, die interesse hadden in een inkomen genererend aandelenfonds. De transpiratie kwam van mij.
Minder quant, meer gezond verstand
Ik heb de kans serieus aangepakt, maar had ook het nodige geluk. Het dividendfonds is in mei 2000 gelanceerd. Een betere timing was niet mogelijk. Het was de top van de IT-bubbel. Kort daarna, toen de bubbel barstte, ging bijna alles omlaag, behalve het dividendfonds.
Dat boekte een positief rendement in een lagere markt. In 2003, toen de beurzen weer omhoog gingen, wisten dividendaandelen nog harder te stijgen. Zowel in een dalende als in een stijgende markt wist het waarde toe te voegen. De marketingafdeling hoefde niet veel te doen om het fonds verkocht te krijgen.
Het wereldwijde dividendfonds, dat nu door Kempen wordt beheerd, is niet meer hetzelfde als dat van toen. In 1999 was het meer een quantfonds. Gezond verstand werd vooral gebruikt om de grootste zeperds te voorkomen. Het was het eerste en enige wereldwijde dividendfonds in Europa.
Dat is nu niet meer het geval. Die markt is efficiënter geworden. Ons raamwerk staat nog steeds. Dat bepaalt nu voor 20% de uitkomst. Die andere 80% is het gevolg van diepgaande fundamentele analyses.
Snellere ruis
Dat de actieve beleggingsindustrie inmiddels onder druk staat vanuit de passieve hoek is alleen maar goed. Het dwingt actieve beleggers duidelijk te maken wat hun toegevoegde waarde is. In het verleden konden fondsen zonder bestaansrecht nog wel overeind worden gehouden.
Dat kan niet meer. Dat betekent overigens niet dat mijn dividendfonds elk jaar waarde toevoegt, maar op de lange termijn is dat tot nu toe wel het geval.
Beleggen is sneller geworden. Alles liep vroeger via de fax of de vaste telefoon. Nu schrik ik bijna als die rinkelt. Persoonlijk contact is anders geworden. Onderwijl is de informatiestroom logaritmisch toegenomen. Ruis reist sneller, maar ook is sneller duidelijk wat beurzen in beweging zet. Informatie wordt steeds breder gedeeld.
Mens & machine
De wereld is ook kleiner geworden. Begin jaren negentig konden Nederlandse beleggers voor het eerst via ABN Amro in Asian Tigers beleggen. Daar hebben veel mensen van geprofiteerd. Daarna kwam ING met een IT-fonds, dat de eerste jaren zeer goed rendeerde.
Voor particuliere beleggers werden de beleggingsmogelijkheden steeds groter en ruimer. Nu kunnen zij zelf welhaast in alles beleggen. In 25 jaar zag ik ten slotte ook de rol van de computer toenemen. Nemen zij het uiteindelijk over?
Ik denk van niet. Ik geloof sterk in de samenwerking tussen mens en machine. Zoals het niet verstandig is om op computers alleen te vertrouwen, zo kan de mens het niet langer in zijn eentje aan. Het gaat om de balans tussen de rekenkracht en dataverwerking van de machine in combinatie met de menselijke intuïtie, inzicht en ervaring.