Wat koop je tegenwoordig nog voor één euro? Nou, dat is nog heel wat. Bij Blokker krijg je voor dat bedrag 50 hondenpoepzakjes. Voor hetzelfde geld koop je twee koffiebroodjes bij Dirk. Voor de gokkers onder u, voor één euro is er al een kraslot verkrijgbaar.
Mooi allemaal, maar echt leuke dingen kun je met dat luttele bedrag in Spanje doen. Daar koop je voor één euro zomaar een bank, zoals bijvoorbeeld Banco Santander onlangs deed. De Spaanse bank kocht de in problemen geraakte Banco Popular.
De financiële markten reageerden enthousiast. Dit was een overname uit het boekje. Niet de belastingbetaler draait voor het redden van de bijna failliete bank op, maar de aandeelhouders en eigenaren van achtergestelde obligaties.
Overheid heeft verdiend aan hulp
Dat is inderdaad een goede zaak. Beleggers lopen risico en in ruil daarvoor krijgen zij rendement. Als het mis gaat met het onderliggende bedrijf, of het nu een reguliere onderneming betreft of een financiële instelling, beleggers behoren natuurlijk altijd financiële gevolgen van een faillissement te dragen.
Dat wil overigens niet zeggen dat de belastingbetaler bij de verschillende reddingoperaties van banken er flink bij ingeschoten is en de aandeelhouder de dans is ontsprongen. Kijk maar hoe het aandeelhouders ING, Aegon en Fortis is vergaan ten opzichte van hun investering voor de kredietcrisis.
En zie hoe de overheid aardig heeft verdiend aan de hulp aan diezelfde partijen. Maar goed, principieel is de afwikkeling zoals nu in Spanje is gebeurd een goede zaak.
Geen sprake van enige stress
Zorgelijk is wel dat Banco Popular vorige jaar bij de stresstest nog prima scoorde en er geen sprake was van dreigende problemen. De vraag is wat een dergelijke stresstest waard is. Momenteel is er nauwelijks sprake van enige stress.
Integendeel, de economische groei in Spanje is redelijk hoog, al een aantal jaren. Als zelfs onder die omstandigheden een als veilig beoordeelde bank ten onder gaat, wat gebeurt er dan in tijden van economische teruggang?
Indien er dan meerdere banken kopje onder gaan, hoeveel Santanders zijn er dan nog om de helpende hand uit te steken. Komt het resolutiemechanisme ter afwikkeling van bankfaillissementen dan alsnog onder druk te staan?
Zorgen overheersen
Bij mij overheerst zorg over de plotselinge ondergang van de Spaanse bank boven de euforie dat de reddingsoperatie zo keurig is verlopen. De blijdschap over de Spaanse bankenoplossing moet in een breder perspectief worden gezien.
Momenteel is er sprake van een opvallende zorgeloosheid van de financiële markten, zich vertalend in sterk opgelopen aandelenkoersen en een zeer lage koersvolatiliteit. De vele risico’s die er zijn, lijken niet in het brein van de belegger post te vatten.
Onlangs bracht het Centraal Plan Bureau (CPB) zijn jaarlijkse rapportage over de internationale ontwikkelingen in relatie tot die in de financiële markten. Nu is het CPB een keurig instituut en omschrijft de verschillende risico’s in voorzichtige bewoordingen.
Risico's volgens het CPB
Ik permitteer me de door het CPB aangehaalde risico’s weer te geven in mijn eigen woorden.
- Beleidsonzekerheid
De kiezers in Europa en de VS zijn de weg kwijt en consistent regeren lijkt bijna onmogelijk. Voor u het weet kiezen die Italianen een populist als nieuwe regeringsleider, met alle gevolgen van dien.
- Fragmentatie
De EU en het VK liggen op ramkoers met betrekking tot Brexit. Als we niet oppassen, gaat het zowel de EU als het VK klauwen met geld kosten.
- Aanhoudend lage lange rente
De aanhoudend lage rente brengt onze pensioenfondsen aan de rand van de afgrond. Het CPB geeft overigens aan dat de lage rente nauwelijks wordt veroorzaakt door ECB. Een curieuze opvatting, gegeven de situatie dat de centrale bank alles wat los en vast zit op de Europese obligatiemarkt opkoopt. Maar goed, de lage rente zorgt ervoor dat iedereen met bezit wordt gepakt terwijl de grote schuldenmakers uit te wind worden gehouden. (Over moral hazard gesproken…)
- Ontkoppeling activaprijzen en reële economie
Mede door het monetaire beleid dreigen aandelenkoersen en vastgoedprijzen uit de hand te lopen. Als dat maar niet tot een crash leidt…
- ECB aankoopprogramma
Leuk hoor, dat opkoopprogramma van de ECB. Maar het is niet vol te houden. De ECB heeft nog niet eens nagedacht over een goede exitstrategie. Als ze ermee stoppen krijgen we een flinke volatiliteit op de financiële markten en zien we hogere rente. (Opmerkelijke gedachte, CPB. Julie gaven toch aan dat het ECB beleid nauwelijks tot een lagere rente heeft geleid. Waarom leidt een afbouw van het beleid dan wel tot een hogere rente?)
- Houdbaarheid Europese overheidsschulden
De Griekse schuld is nog steeds een puinhoop. Reken maar dat de overheden geen zin hebben om in geval van nood Italië, Spanje, Portugal, Cyprus en België te redden. (Ja, onze zuiderburen worden door het CPB duidelijk gewaarschuwd!)
- Europees bankwezen in de problemen
We hebben het recent gezien met Banco Popular, maar vooral Italiaanse banken zitten met 350 miljard aan probleemleningen in de shit. Kan het bankwezen dat zelf allemaal oplossen?
- Nederlandse bankensector
Door al die regelgeving kunnen we het vergeten dat banken nog voldoende hypothecaire leningen blijven aanbieden. Reken er maar op dat als gevolg daarvan de hypotheekrente gaat stijgen.
- Huizenprijzen en vastgoed
De stijging van de huizenprijzen in sommige regio’s is bizar. Als de lucht eruit loopt zal dat de economie flink raken.
- Harde landing Chinese economie
Alle hoop is gevestigd op de Chinese overheid. Er zijn zoveel onevenwichtigheden in China, maar Chinese leider Li Keqiang zal vast voor een oplossing zorgen. En zo niet, dan zien we wel verder…
Tot zover de CPB-risico-analyse in mijn eigen woorden. Beleggers, u bent dus gewaarschuwd.