Inflatie is dodelijk Edin Mujagic sprak de Tweede Kamercommissie Financiën toe over inflatie. Hij citeert Ronald Reagan. "Inflatie is even gevaarlijk als een overvaller, even angstaanjagend als een gewapende overvaller en even dodelijk als een huurmoordenaar." 8 april 2022 12:20 • Door Edin Mujagic Dit is een ingekorte versie van mijn voordracht bij de Commissie Financiën van de Tweede Kamer, voorgelezen tijdens een rondetafelgesprek over inflatie op 6 april. Geachte leden van de Tweede Kamer, Johan Cruyff, Willem van Hanegem, Arie Haan, Johan Neeskens, Willy van de Kerkhof; het is lang geleden dat zij in het Oranjeshirt te zien waren. In 1974 bijvoorbeeld. Dat was ook voor het laatst dat er in Nederland sprake was van zo’n hoge inflatie. Wanneer er gesproken wordt over de hoge inflatie nu, wordt vaak gewezen op de inflatoire gevolgen van de oorlog in Oekraïne en herstel van de coronapandemie. Door de oorlog zijn de prijzen van gas, olie en stroom gestegen en herstel na de pandemie gaat gepaard met een enorme stijging van de vraag. Bovendien zorgde de pandemie voor allerlei logistieke knelpunten in de wereldeconomie. Dit jaagt de prijzen op korte termijn aan. Problemen lossen op Maar het zijn geen oorzaken van de hoge inflatie, maar slechts het extra stuk ervan. Het zijn dus geen structurele factoren. Die tijdelijke bronnen van hoge inflatie zullen na verloop van tijd wegebben. De noodgedwongen besparingen worden uitgegeven, maar niet aangevuld. De logistieke problemen zullen oplossen en voor een aanhoudend sterke inflatiebijdrage uit de energiehoek, zouden de prijzen ervan even sterk moeten blijven stijgen. Schaarste versus overvloed Een aspect dat veel minder aan bod komt – onterecht want is veel structureler – is het monetaire beleid van de ECB. Voor geld geldt hetzelfde als wat voor elk ander goed: hoe meer ervan is, des te minder waard het wordt. Er is maar één reden waarom goud duurder is dan zilver: er is er veel minder van. De terechte vraag, is: waarom zou dat effect, van langdurig ruim monetair beleid, nu zichtbaar zijn in de inflatiecijfers en niet eerder? Ofwel: doet geld er wel toe? Nieuwe leidingen In normale tijden duurt het enige tijd voordat het ruime monetaire beleid inflatie aanjaagt. De periode sinds 2008 is met veel verschillende termen te omschrijven, het was geen normale periode. Het monetaire transmissiemechanisme werkte niet naar behoren. In 2020 kreeg de wereld te maken met de coronapandemie. In reactie daarop besloten vele landen bedrijven en huishoudens direct steun te geven. Het effect daarvan is dat die verstopte en kapotte leidingen waarlangs het extra geld had moeten vloeien naar de consument, in 2020 omzeild werd. Het geld vloeide via een nieuwe, directe leiding naar die doelgroep. Laks beleid Met het oog op de toekomstige inflatieontwikkelingen luidt dé vraag of dat het geval zal blijven. Wat de benodigde ingrediënten zijn, zijn het ruime monetaire beleid en het in stand houden van die nieuwe leidingen, een metafoor voor laks begrotingsbeleid. Laat ik beginnen bij het tweede. De voorstellen voor de hervorming van het Stabiliteits- en Groeipact komen neer op het verder oprekken ervan en formeel goedkeuren van wat de praktijk was: het toestaan van te hoge begrotingstekorten en hoge, en hogere, staatsschulden. Dat betekent dat die directe leiding van de geldpers naar de reële economie in bedrijf blijft. Het eerste ingrediënt is het ruime monetaire beleid. Niet ingrijpen Daarover kan ik kort zijn: de ECB is niet van plan het zeer ruime monetaire beleid noemenswaardig te wijzigen. Door niet in te grijpen, zorgt de ECB dat wat een tijdelijk hoge inflatie is, permanent blijft! Daarvan is sprake als bedrijven de hogere kosten gaan doorberekenen en werknemers hogere looneisen gaan stellen. Zij doen dat als ze niet het vertrouwen hebben dat hun centrale bank in actie zal komen. En hun centrale bank laat duidelijk merken niet in actie te komen. Deels permanent Ik hoor heel vaak van ECB-bestuurders dat ze zich geen zorgen maken over de tijdelijk hogere inflatie zolang dat niet in de lonen gaat zitten. Als dat gebeurt, dan komt de bank in actie. Dit is de monetaire wereld op zijn kop! Dat is wat je juist moet voorkomen, want áls dat effect in de lonen zichtbaar wordt, dan is die tijdelijke hoge inflatie deels permanent. Door het niet in actie komen van de ECB dus. De bank lijkt met het aanhoudend ruim monetair beleid de pijn van hoge inflatie te willen verzachten maar zorgt er alleen mee voor dat de pijn langduriger wordt. Inflatie is dodelijk Als inflatie een vuurtje is, dan is de geldhoeveelheid, het monetair beleid dus, het brandhout dat het vuur aan de gang houdt. Het bestuderen van de (monetaire) historie, leert dat hoge inflatie ongewenst is om een aantal redenen. Het remt de economische groei af door toegenomen onzekerheid en hogere rentes. Hoge inflatie zorgt voor ongelijkheid omdat hoge inflatie de armen en de middenklasse in een samenleving altijd het hardst raakt. Hoge inflatie verzwakt dus zowel economie als de samenleving en is inderdaad, zoals Ronald Reagan, ooit zei, het beste te zien als "even gevaarlijk als een overvaller, even angstaanjagend als een gewapende overvaller en even dodelijk als een huurmoordenaar." Heftige maatregelen En over de jaren 70 gesproken: ook toen was de gedachte dat hoge inflatie tijdelijk is. Het monetaire beleid werd ruimer gemaakt. Pas later zagen beleidsmakers in dat daardoor de inflatie te hoog bleef en verder steeg en werden de centrale banken gedwongen alsnog in te grijpen. Het nare is alleen dat hoe langer je met ingrijpen wacht, je veel draconischer maatregelen nodig hebt om de inflatie te verslaan. Als je op tijd ingegrepen had, waren de maatregelen veel minder heftig. Edin Mujagic is hoofdeconoom van OHV Vermogensbeheer en is gespecialiseerd in (de gevolgen van) het beleid van de centrale banken. Hij heeft verschillende boeken op zijn naam staan, waaronder "Geldmoord: hoe de centrale banken ons geld vernietigen" en "Boeiend en geboeid: een monetaire geschiedenis van Nederland sinds 1814/1816". Hij studeerde monetaire economie aan de Universiteit van Tilburg. Hij schrijft op persoonlijke titel. De informatie in deze column is niet bedoeld als professioneel beleggingsadvies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen. Deel via:
J. Safra Sarasin Sustainable Asset Management 08:00 "Reshoring biedt mooie kansen voor groene beleggers" Volgens fondsmanager Daniel Lurch van het JSS Sustainable Equity Green Planet fonds van J. Safra Sarasin profiteren met name de duurzaamste bedrijven van de huidige herschikking van de wereldwijde productieketen. Welke dat zijn?
Impactbeleggen 11 apr “Het is fijn om goed te doen” Ook buiten Nederland is impactbeleggen ontdekt. Het Schotse Baillie Gifford bijvoorbeeld lanceerde in 2017 het Positive Change Fund. Vlak voor Pasen was Rosie Rankin, medeverantwoordelijk voor dit fonds, over in Amsterdam voor de tweedaagse Impact Europe Summit in de Beurs van Berlage. Rob Stallinga sprak met haar.
Impactbeleggen 03 apr "Impactbeleggers staan aan de goede kant van de geschiedenis" Hadewych Kuiper, directeur beleggingen bij Triodos IM, is niet onder de indruk van alle berichten dat duurzaam beleggen het beste heeft gehad. "Zo ziet tegenwerking van vooruitgang eruit."
Impactbeleggen 30 jan JSS Green Planet Fund: Kansrijk beleggen in een groene toekomst Beleggen in de toekomst is volgens S. Safra Sarasin beleggen in de groene transitie. Lees meer over het JSS Sustainable Equity Green Planet Fund, dat in de laatste drie jaar niet alleen hard is gegroeid maar ook sterk heeft gepresteerd.
ESG 17 jan ESG is dood, lang leve ESG 2.0! Matt Christensen, hoofd duurzaam en impact beleggen bij Allianz Global Investors, schetst de vijf belangrijkste duurzaamheidsthema's van 2024. Politieke verdeeldheid dreigt het grootste struikelblok te worden.
ESG 01 nov Biodiversiteitsverlies, het megarisico dat slechts enkelen zien Het verlies van biodiversiteit is volgens De Nederlandsche Bank (DNB) een groot risico voor de financiële stabiliteit. Cardano heeft een methode ontwikkeld om dit verlies te meten en zo de beleggingsrisico’s in kaart te brengen. IEXProfs sprak met Dennis van der Putten, Chief Sustainability Officer bij Cardano.