De relatie tussen volatiliteit en ETF’s Zijn het ETF's die de volatiliteit sterk beïnvloeden? De test voor deze relatie moet nog komen bij de eerste de beste zware correctie. 16 mei 2017 12:30 • Door Marcel Tak Onlangs las ik een aardig berichtje over volatiliteit op de financiële markten in relatie tot ETF’s. Het artikel van Fran Kinniry, werkzaam bij indexaanbieder Vanguard, stelde vast dat de volatiliteit van de financiële markten nu ongekend laag is. Tegelijkertijd is de populariteit van ETF’s de afgelopen jaren enorm toegenomen. Eén van de kritiekpunten op continue verhandelbare indexfondsen is dat deze de beweeglijkheid op de financiële markten behoorlijk kunnen opstuwen. De gedachte erachter is eenvoudig te bevatten. Als markten om welke reden dan ook in beweging komen, kunnen beleggers in ETF’s op eenvoudige wijze hele pakketten aandelen (ver)kopen. Vooral met betrekking tot de populaire indices ontstaat er dan grote (ver)koopdruk op een relatief beperkt aantal aandelen. Test moet nog komen Geen onlogische gedachte, hoewel veel actieve fondsen niet significant anders zijn samengesteld dan de benchmarks en ook in deze fondsen snel door beleggers gehandeld kan worden. Dan ontstaat dezelfde soort massale (ver)koopdruk, die niet veel zal verschillen met die veroorzaakt door indexfondsen. Kinniry zoekt het bewijs dat er geen relatie is tussen ETF en volatiliteit in de huidige situatie van lage volatiliteit en toenemende populariteit van ETF’s. Toch lijkt me dat geen juiste benadering. Want het mogelijk verhogende effect op de volatiliteit door ETF’s wordt met name toegeschreven in situaties van (sterk) negatieve marktomstandigheden. Sinds 2009 zijn die er, in ieder geval in de VS, nauwelijks geweest. De koersgrafiek van de S&P500 laat een relatief steile opwaartse lijn zien, met weinig echte correcties. De test voor de relatie tussen volatiliteit en ETF’s moet dus nog komen bij de eerste de beste zware koerscorrectie op de beurs. Minder volatiliteit door ETF's Voorlopig kan in de huidige lage volatiliteit niet het bewijs van het ontbreken van een relatie met de opkomst van de ETF worden gezien. Integendeel, misschien wordt de huidige lage volatiliteit juist wel mede veroorzaakt door de toenemende populariteit van ETF’s. De belegger in indexfondsen houdt zich niet bezig met de selectie van aandelen op basis van technische of fundamentele analyse. De aandelen uit de index worden gekocht en worden niet gedraaid naar andere posities op grond van geruchten, nieuws of analyses. Actieve beleggers zullen dat veel meer doen. Zeker in een opgaande markt zullen ETF’s daarom kunnen leiden tot verminderde handel en daarmee ook aan een beperktere volatiliteit. Het is hel wel mogelijk dat de huidige lage volatiliteit in combinatie met een sterke opkomst van ETF’s juist wel aangeeft dat er een relatie tussen beiden is. Geen risicobestef bij beleggers? Ondertussen is het natuurlijk wel opmerkelijk dat de volatiliteit zo extreem laag is. De VSTOXX, de future die de twaalfmaands beweeglijkheid van de Eurostoxx50 index weerspiegelt, staat op een niveau van negentien, het laagste niveau sinds 2005/2006 en veel lager dan het record van 49 eind 2015. De volatiliteit is in werkelijkheid nog lager, te weten zeventien. De volatiliteitindices meten namelijk de beweeglijkheid aan de hand van de impliciete (verwachte) volatiliteit in de optieprijzen. Die is doorgaans hoger dan de feitelijke beweeglijkheid (contango prijsstructuur futures). Geeft de lage volatiliteit aan dat er sprake is van een volledige afwezigheid van het risicobesef bij beleggers? Of is de lage volatiliteit een resultante van een wankel evenwicht tussen angst en hebzucht. Kan elk moment één van de vele risico’s (economie China, problemen Eurozone, Noord-Korea) zich daadwerkelijk voordoen en de vlam in de financiële pan doen slaan? Hoeft niet mis te gaan Volgens Corné van Zeijl, gewaardeerd collega-columnist, hoeft de lage volatiliteit geen voorbode te zijn voor naderend onheil. In recordlage volatiliteitperioden als 1993 en 2005/2006 hobbelden de markten daarna ook verder. Dat lijkt mij deels een correcte waarneming. Voor 1993 is deze zeker juist, maar vanaf augustus 2007, niet lang na 2005/2006, duikelden de koersen fors met toenemende volatiliteit. De volatiliteit is laag en er is in ieder geval een tweede relatie met indexfondsen. Of ETF’s volatiliteit beïnvloeden is niet zeker, maar wel zeker is dat indexproducten de volatiliteit als beleggingsobject weten te vinden. Onlangs werd in de VS door iPath de eerste Exchange Traded Note (ETN) op de VSTOXX futures geïntroduceerd. Deze ETF was in Europa overigens al lang voorhanden. Een fijn rendement heeft de note niet gegenereerd. Sinds de introductie in april 2010 heeft de note 97% van zijn waarde verloren. Alleen korte termijn gespeeld Dat komt doordat de verwachte volatiliteit zeer vaak contango noteert, zoals ook nu weer het geval is. Het voortdurend doorrollen van de futures betekent dan een fors rendementsverlies. Waarom introduceert iPath dit Europese volatiliteitproduct nu ook voor Amerikaanse beleggers? Misschien omdat de S&P500 variant van de volatiliteitindex het nog beroerder deed dan die op de Eurostoxx50. De iPath op de VIX verloor namelijk over dezelfde periode meer dan 99%. Een mooie outperformance dus voor de iPath op de VSTOXX… Het volatiliteitspel kan alleen succesvol gespeeld worden voor een kort ritje, als er sprake is van een sterk stijgende volatiliteit vanaf lage niveaus. Zou dat de reden zijn voor iPath de note op de VSTOXX in de VS beschikbaar te stellen? Verwacht de uitgever op korte termijn een sterk oplopende Europese volatiliteit? Riskante business Hoe dan ook, volatiliteit is een gegeven op de financiële markten. Soms is de beweeglijkheid onverklaarbaar hoog, soms langdurig ogenschijnlijk irrationeel laag. Het inspelen op de beursbeweeglijkheid is een riskante business die vaak met verlies eindigt. Tenzij u over een perfecte timing beschikt en op het juiste moment tot aanschaf over gaat. Ik houd me aanbevolen tijdig van u een seintje te ontvangen. Marcel Tak is zelfstandig beleggingsadviseur en oprichter/beheerder van het Bufferfund. De informatie in deze column is niet bedoeld als professioneel beleggingsadvies of als aanbeveling tot het doen van bepaalde beleggingen. Deel via:
Assetallocatie 08:00 De succesvolle terugkeer van de 60/40-portefeuille Ewout van Schaick heeft samen met de rest van het multi-asset-oplossingen-team van Goldman Sachs AM grote verwachtingen van portefeuilles die bestaan uit 60% aandelen en 40% obligaties. Zowel voor aandelen als obligaties zijn de vooruitzichten zonnig. Mochten markten desondanks corrigeren, dan biedt de 60/40-portefeuille de spreidingsvoordelen om de klap te verzachten.
Assetallocatie 27 mrt Cash is meer king dan ooit In Europa kan een belegger dit jaar met een mix van cash en kortlopende leningen bruto tussen de 3% en 4% verdienen. Waarom dan nog risico's nemen met obligaties en aandelen, zo vraagt Alain Richier van Ostrum Asset Management zich af.
Assetallocatie 25 mrt Rabobank surft mee op recordgolf Rabobank heeft geen last van hoogtevrees. Aandelen blijven favoriet boven obligaties. De bank ziet zich gesteund door de hoge winstgroei en de historie: records komen immers zelden alleen.
Assetallocatie 21 mrt Geef uw portefeuille een boost! Yvo van der Pol, hoofd Benelux & Nordics bij PGIM Investments, is bijzonder gecharmeerd van de meer risicovolle obligaties, aandelen met sterke groeimogelijkheden en datacenters.
Assetallocatie 21 mrt U zoekt een sterk presterend mixfonds? Het is volgens Thomas de Fauw van Morningstar essentieel voor beleggers om de strategie, het proces en de beloften van fondsmanagers van mixfondsen te doorgronden.
Assetallocatie 20 mrt “Dit is een positief verhaal” Karen Ward, hoofd beleggingsstrategie EMEA bij JP Morgan AM, ziet dit jaar zonnig in, voor de Europese economie en voor Europese aandelen in het bijzonder. Ook China zou wel eens positief kunnen verrassen. Komen deze optimistische verwachtingen niet uit, dan houden obligaties en private beleggingen het portefeuillescheepje wel recht.